Quantcast
Channel: Dielli | The Sun
Viewing all 580 articles
Browse latest View live
↧

NA I NXEFE SHUPLAKAT GJENERAL
!

April 14, 2016, 10:02 am
$
0
0

Bisedë me shkas që nisi në ditëlindjen e 80-të të Kadaresë në Janar 2016 dhe përfundoi në ditëlindjen e 84-t të Pirro Manit, sot 14 Prill 2016/

Nga Dalip Greca*

SĂ« bashku me njĂ« nga miqtĂ« mĂ« tĂ« afĂ«rt tĂ« Pirro Manit, qĂ« prej kohĂ«s kur  la Koloradon pĂ«r Nju Jorkun,  Veis Belliun, e vizitojmĂ« jo rrallĂ« “Gjeneralin” e skenĂ«s shqiptare nĂ« shtĂ«pinĂ« e tij nĂ« Harrison, njĂ« zonĂ« e lakmuar nga njujorkezĂ«t. Edhe kĂ«tĂ« herĂ« Pirro na priti nĂ« krye tĂ« shkallĂ«ve tĂ« shtĂ«pisĂ« sĂ« tij sĂ« bashku me PavlinĂ«n.

-ËshtĂ« i vetĂ«m çifti sonte,- thotĂ« me tĂ« qeshur regjisori


Pjesa tjetër e familjes kishte shkuar për fundjavë jashtë Nju Jork-ut.

Pa mbaruar mirĂ« pĂ«rshĂ«ndetjet Pavlina e shtroi tavolinĂ«n. Biseda qĂ« nĂ« fillim kapĂ«rcen oqeanin. Qe fundjanari dhe po diskutonim rreth veprimtarive qĂ« u organizuan nĂ« ShqipĂ«ri, veçanĂ«risht nĂ« GjirokastĂ«r,  pĂ«r 80 vjetorin e Shkrimtarit Ismail Kadare. Pirros i kishte mbetĂ« nĂ« kujtesĂ« thĂ«nia e KadaresĂ« se ishte tepruar me veprimtaritĂ« kushtuar ditĂ«lindjes sĂ« tij, ndĂ«rkohĂ« qĂ« ishte harruar 17 Janari i Heroit KombĂ«tar Gjergj Kastrioti SkĂ«nderbeu
. Natyrisht qĂ« Kadare i meriton nderet.

Nga Kadare kaluam tek “Gjenerali i UshtrisĂ« sĂ« Vdekur”
  Pyetjen e bĂ«ra unĂ«, pasi Veizi ma kujtoi rrugĂ«s; Si ishte puna e nxefjes sĂ« shuplakave nĂ« PrishtinĂ« nĂ« VjeshtĂ«n e Vitit 1972?


. NĂ« fakt e kishim lĂ«nĂ« njĂ« bisedĂ« pĂ«rgjysĂ«m gjatĂ« vizitĂ«s qĂ« patĂ«m bĂ«rĂ« paskthimit të  tij VerĂ«n e shkuar nga njĂ« vizitĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, ku Tirana dhe rrethet e Teatrit, aktorĂ« tĂ« vjetĂ«r e tĂ« rinj, studentĂ« tĂ« AkademisĂ« sĂ« Arteve, media folĂ«n dhe shkruan shumĂ« pĂ«r “EpokĂ«n e Pirro Manit”. NĂ« atĂ« vizitĂ« ta paskthimit nga Tirana, bashkĂ« me ne ishte dhe Adem Belliu i Televizorit Kultura Shqiptare nĂ« Nju Jork, qĂ« e la kamerĂ«n hapur pĂ«r tĂ« “vjelĂ«â€ sa mĂ« shumĂ« nga bsieda me Pirrron dhe PavlinĂ«n
..

***

KĂ«tĂ« herĂ«, unĂ« kisha marrĂ« me vete disa fletĂ« tĂ« printuara nga gjurmĂ«t e shfaqjes tĂ« “Gjeneralit tĂ« UshtrisĂ« sĂ« Vdekur” nĂ« PrishtinĂ« nĂ« nĂ« vitin 1972. I pata kĂ«rkuar korrespondentit tĂ« GazetĂ«s “Dielli” nĂ« KosovĂ«, gazetarit Behlul Jashari, qĂ« tĂ« hulumtonte nĂ« shtypin e kohĂ«s se si ishte pritĂ« shfaqja e Gjeneralit aso kohe nĂ« KosovĂ«. Behluli kĂ«rkoi nĂ«pĂ«r librari, nĂ«pĂ«r koleksione gazetash, dhe diçka gjeti. I kisha kĂ«rkuar qĂ« mundĂ«sisht tĂ« takonte e tĂ« intervistonte personazhe qĂ« kishin qenĂ« nĂ« shfaqje.

NĂ« fakt nuk e pati tĂ« lehtĂ«: Fatkeqsisht, mĂ« shkruante Behluli, shkrimtari, pĂ«rkthysi, gazetari Vehap Shita, qĂ« ka shkruar pĂ«r  vĂ«nien nĂ« skenĂ« nĂ« Teatrin Krahinor tĂ« KosovĂ«s, Gjeneralin e UshtrisĂ« sĂ« Vdekur tĂ« tĂ« madhit Pirro Mani, ka dy vjet qĂ« ka ndĂ«rruar jetĂ«, ndĂ«rsa  shkrimtari e gazetari Musa Ramadani, redaktor i KulturĂ«s pĂ«r shumĂ« vite nĂ« GazetĂ«n Rilindja, qĂ« gjithashtu e ka ndjekur nga afĂ«r shfaqjen dhe ka shkruar pĂ«r tĂ«, tani nuk Ă«shtĂ« mirĂ« me shĂ«ndet, por gjithĂ«sesi biseduam nĂ« telefon dhe atij i kujtohej mjaft mirë  shfaqja dhe ende i ruante tĂ« fuqishme mbresat nga shfaqjet e Gjeneralit
.E kujton Pirron si gjeneral tĂ« SkenĂ«s


Ia lexoj Pirros letrĂ«n e Behlulit, dhe e shoh se si i shkĂ«lqejnĂ« sytë .Tek dĂ«gjon mesazhin e gazetarit nga Prishtina, bĂ«het mĂ« i vĂ«mendshĂ«m, pastaj duket sikur pĂ«rhumbet nĂ« mjegullĂ«n e kohĂ«s dhe nga rrathĂ«t e kujtesĂ«s kĂ«rkon tĂ« kapĂ« gjurmĂ«t e asaj shfaqjeje 
.

– Ka qenĂ« njĂ« shfaqje e madhe
Pata mĂ« shumĂ« liri regjisoriale atje nĂ« PrishtinĂ«. E shfryva dufin e censurĂ«s dhe autocensurĂ«s. Realizova njĂ« shfaqje moderne me tĂ« gjitha mejtet skenike qĂ« mĂ« jepte liria.NĂ« KosovĂ« shkeleshin liri tĂ« tjera, por jo si nĂ« ShqipĂ«ri, ku gjithçka censurohej, veçanĂ«risht nĂ« fushĂ«n e krijimtarisë  Nuk kisha mbi kokĂ« atje “Kontroll Partie”, siç i thoshim ne, KĂ«shilli Artistik, qĂ« bĂ«nte skanerin e shfaqjes para se tĂ« shkonte tek publiku
.

Biseda ngrinë . PĂ«r njĂ« çast Gjenerali i skenĂ«s shqiptare, heshtohet
 PĂ«r disa minuta dĂ«gjojmĂ« frymarrjen e  tij tĂ« shpeshtuar.Duket se po e pĂ«rjeton atĂ« qĂ« ka lĂ«nĂ« atje nĂ« PrishtinĂ«, pjesĂ« nga vetja.

MĂ« pas, sikur tĂ« ishte kujtuar pĂ«r diçka, mĂ« thotĂ«: Nuk arrij t’i bashkoj tĂ« gjitha copĂ«zat e atij pĂ«rjetimi qĂ« zgjati mĂ« shumĂ« se 6 muaj nĂ« PrishtinĂ«. Shkroi shumĂ« shtypi atje pĂ«r Gjeneralin. Mbaj mend se njĂ«ra nga gazetat e asaj kohĂ« pat vĂ«nĂ« njĂ« titull qĂ« mĂ« mbeti nĂ« mendje pĂ«r shumĂ« kohĂ« ”Na i nxefe shuplakat Gjeneral!”
.NĂ« fakt ma kishin thĂ«nĂ« kĂ«tĂ« shprehje edhe me zĂ« pas shfaqjes”Na i nxefe shuplakat Gjeneral”
MĂ« pĂ«lqente shumĂ« ky kompliment. Kaq, s’mund tĂ« thonin mĂ« shumĂ« nĂ« atĂ« kohë 

***


 Gazetari nga Prishtina mĂ« kishte dĂ«rguar disa faqe tĂ« librit tĂ« shkrimtarit Vehap Shita”Kur ndizen Dritat”, libĂ«r i botuar pesĂ« vjet pas shfaqjes në  PrishtinĂ«, nĂ« vitin 1977, dhe qĂ« mund tĂ« gjendet sot edhe nĂ« bibliotekĂ«n e Universitetit tĂ« UrbanĂ«s nĂ« Illinois, kĂ«tu nĂ« SHBA.

Shkrimtari, kritiku Shita, shkruante: Pa marrĂ« parasysh se romani i Ismail KadaresĂ« “Gjenerali i UshtrisĂ« sĂ« Vdekur” Ă«shtĂ« vepĂ«r e njohur, e çmuar si njĂ« nga mĂ« tĂ« bukurat nĂ« LetĂ«rsinĂ« bashkohĂ«se shqipe, drama qĂ« Pirro Mani kishte thurur me lĂ«ndĂ«n e romanit, edhe si autor i dramatizimit, edhe si regjisor, tĂ« jep pĂ«rshtypjen e njĂ« spektakli teatral mĂ« vete. Pirro Mani ka ndjekĂ« rrugĂ«n e inskenimit realist spektakolar, por me tendencĂ« tĂ« dukshme qĂ« tĂ« mbeten gjithnjĂ« nĂ« plan tĂ« parĂ« idetĂ« e veprĂ«s.

Pirro Mani e kishte parim profesional, qĂ« tĂ« mos i hynte nĂ« pjesĂ« autorit, por ai i ngjizte veprĂ«s shpirtin e tij regjisorial, dhe vepra fitonte atĂ« ç’ka i mungonte.

NĂ« kujtesĂ«n e Pirro Manit”Gjenerali i UshtrisĂ« sĂ« Vdekur” ka njĂ« peshĂ« tĂ« shumfishtĂ«. Kadare ia pat dhĂ«nĂ« tĂ« parit dorĂ«shkrimin e “Gjeneralit tĂ« UshtrisĂ« sĂ« Vdekur”, ende pa u botuar si libĂ«r. Ishte tronditur Pirrua nga dramaciteti dhe ankthi qĂ« mbartĂ«te subjekti. NdĂ«rsa e pĂ«rpintĂ« sĂ« lexuari, mendjen e kishte nĂ« skenë .Kur doli libri nga shtypi, Pirro ishte nga tĂ« parĂ«t qĂ« e mori nga autori me autograf. NĂ« mendjen e tij nisi endja e pĂ«lhurĂ«s skenike, qĂ« nĂ« PrishtinĂ« pat mĂ« shumĂ« liri e fantazi krijuse.

Pirro kujton kohĂ«n e largĂ«t tĂ« shfaqjeve nĂ« KosovĂ«. Ishte VjeshtĂ« e vitit 1972. AtĂ« kohĂ« drejtor i Teatrit tĂ« PrishtinĂ«s ishte shkrimtari dhe poeti i zĂ«shĂ«m i LetĂ«rsisĂ« Shqipe Azem Shkreli. PĂ«rgatitjet me TrupĂ«n e  PrishtinĂ«s kishin vazhduar rreth gjashtĂ« muaj. E kujton si sot
Kur Pirro pat krijuar bindjen se gjithçka ishte gati, nisur nga praktika nĂ« ShqipĂ«ri, ku Partia kontrollonte gjithçka, dhe pa viston e saj nuk jepej shfaqja, kishte shkuar pĂ«r tĂ« takuar e pĂ«r tu kĂ«shilluar me drejtorin e Teatrit.

– Pse Ă«shtĂ« munduar regjisori deri tek drejtori?, i pat thĂ«nĂ« Azem Shkreli me tĂ« qeshur.

Pirro iu përgjigj pyetjes me pyetje:

– Kur do ta mblidhni KĂ«shillin Artistik, qĂ« tĂ« kontrollojĂ« shfaqjen dhe tĂ« na lejoji ta shfaqim pĂ«r publikun?  UnĂ« jam gati, qĂ« nesĂ«r


Nuk e kishte mbaruar fjalinĂ« e dytĂ«, kur drejtori-shkrimtar, pat shprehĂ« habinĂ«:- ÇfarĂ« KĂ«shilli Artistik po thua, he burrĂ«? Nuk kemi KĂ«shillĂ« ne kĂ«tu. Ti je regjisori, e ti je KĂ«shilli artistik. Nuka ka punĂ« KĂ«shilli Artistik me vizionin tĂ«nd, me realizimin tĂ«nd regjisorial s’ka punĂ« njeri! Ti je KĂ«shilli, pĂ«rsĂ«riste dhe qeshte shkrimtari -drejtor.

Pirro është habitë për vete. ǒthotë ky Azem Shkreli? Po Partia, breeee? Po vija
.?! Po Kontrolli punëtor
Po Bashkimet Profesionale
Po ai, i madhi fare
nuk do të dërgonte përfaqësues ai


I kishte drejtuar dhe një pyetje drejtorit:- Po a nuk bëhet këtu shfaqje gjenerale para Këshillit Artistik?

– Jo pra jo, je ti mbreti i skenĂ«s, je ti Gjenerali
.

U kthye tek trupa dhe intensifikoi provat. Gjithçka iu duk se ishte gati. Gjenerali, qĂ« luhej nga Shani Pallaska-pionier i aktrimit Kosovar dhe Prifti i luajtur mjeshtrisht nga i madhi Istref Begolli, ishin shkrirĂ« me skenĂ« sipas vizionit tĂ« regjisorit Pirro Mani, ashtu siç edhe Plaka NicĂ« nĂ« fiksimin e saj tronditĂ«s, e mishĂ«ruar fort bukur nga loja e pĂ«rsosur e Melihate Ajeti, qĂ« dukej se “Nica” e saj vinte nga njĂ« tjetĂ«r planet, si jashtoksore, pĂ«r t’ia prishur  gĂ«zimin gjeneralit.

Publiku Kosovar e mbajti frymĂ«n pezull gjatĂ« shfaqjes. Pirro kujton momentin e shfaqjes sĂ« plakĂ«s Nicë  Halucinacionet e Gjeneralit
 Tronditja nga kontrastet e thella
Fantazia e Pirro Manit kishin krijuar njĂ« mjedis tĂ« kontrasuar me Kryqe, varreza pushtuesish,e zeza e hijeve tĂ« mortit, skeletet e veshura me najlon, ishte e frikshme fĂ«shfĂ«ritja e tyre, ndjesia e vdekjes qĂ« zotĂ«ronte skenĂ«n, pastaj skena e bardhĂ« e dasmĂ«s,daullet e dasmĂ«s, valltarĂ«t që  kĂ«rcenin nĂ« skenĂ«, kĂ«ngĂ«t polifonike me interpretim modern
Ishte njĂ« shfaqje ekspresioniste, qĂ« diktoi respekt nĂ« qarqet teatrore


Publiku kosovar e priti shfaqjen me duartrokitje tĂ« zjarrta. Ishte dhe Kadare nĂ« shfaqje. U gĂ«zua shumĂ« kur pa atĂ« pritje aq tĂ« ngrohtĂ«. MorĂ«n pjesĂ« edhe nga teatri Serb, ai PodgoricĂ«s, i Novi Sadit. TĂ« gjithĂ« e vlerĂ«suan.Ishte diçka ndryshe
(Lexoje te plote ne Diellin e Printuar)

↧
Search

EDITORIAL- Marrdheniet e Amerikës me Shqipërinë, avokate kishin Vatrën

May 4, 2016, 10:25 am
$
0
0

Nga Dalip Greca*/

Fedederata Panshqiptare e AmerikĂ«s VATRA, nĂ« kĂ«tĂ« 104 vjetor tĂ« ditĂ«lindjes sĂ« saj, ka me çfarĂ« tĂ« krenohet. PunĂ«t e saj pĂ«r Kombin shkĂ«lqejnĂ« nĂ« fondin e artĂ« tĂ« HistorisĂ« KombĂ«tare. Vatra Ă«shtĂ« njĂ« institucion qĂ« mbart  historinĂ« mĂ« tĂ« spikatur tĂ« ShqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s. Federata me emrin simbolik”Vatra Shqiptare”, e pagĂ«zuar me kĂ«tĂ« emĂ«r nga Faik Konica, do t’i mjaftonin 104 vite histori monumentale,qĂ« nga themelimi, pĂ«r tu ndjerĂ« pjesĂ« e historisĂ« KombĂ«tare. Do t’i mjaftonin fushatat e mĂ«dha pĂ«r shpĂ«timin e Kombit nĂ« vitet 1913- 1920, kur e patĂ«m humbur PavarĂ«sinĂ«; do tĂ« ishte i mjaftĂ« pĂ«rfaqĂ«simi i VatrĂ«s nĂ« KonferencĂ«n e PaqĂ«s nĂ« Paris, Pranimi i ShqipĂ«risĂ« nĂ« Lidhjen e Kombeve(realizuar nga ish Kryetari i VatrĂ«s Fan S. Noli), Organizimi dhe financimi i DiplomacisĂ« sĂ« Shtetit Shqiptar nga Vatra, kur nuk kishim shtet (pĂ«rfaqĂ«simi dinjitoz me Dekanin e DiplomacisĂ« nĂ« Washington Ministrin Faik bej KonicĂ«n),fryma e saj nĂ« Kongresin e LushnjĂ«s,  botimi pĂ«r dekada i librave shqip dhe dĂ«rgimi i tyre nĂ« ShqipĂ«ri, organizimi i shkollave shqipe nĂ« SHBA dhe ruajtja e gjuhĂ«s kombĂ«tare dhe traditave, Lobimi pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« tek miqtĂ« amerikanĂ« dhe EuropianĂ«, Huaja KombĂ«tare qĂ« shpĂ«toi ShqipĂ«rinĂ« nga kriza, Organizimi i Fondit tĂ« studentĂ«ve qĂ« nga vitet ’20-30 tĂ« Shekullit XX dhe sot,dĂ«rgimi i Trupave vullnetare tĂ« VatrĂ«s pĂ«r tĂ« ruajtĂ« kufijtĂ« jugorĂ« tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe pjesmarrja e tyre nĂ« LuftĂ«n e VlorĂ«s, dĂ«rgimi i BandĂ«s Muzikore tĂ« VatrĂ«s nĂ« vitet ’20 nĂ« ShqipĂ«ri dhe krijimi i BandĂ«s muzikore tĂ« Shtetit Shqiptar”Hymni i Luftes se Vlores “Vlora-Vlora” ka per autor kreun e Bandes se Vatres, Thoma Nasi), lufta pa kompromis kundĂ«r diktaturĂ«s komuniste pĂ«r 50 vite,etj 
dhe sikur fare tĂ« mos punonte Vatra sot, ajo mbetet njĂ« monument historik nĂ« KujtesĂ«n e Kombit.

Ndër punët e mëdha të Vatrës në shërbim të çështjes Kombëtare mbetet si gur i çmuar organizimi i Diplomacisë së munguar në mungesë të Shtetit të vdekur Shqiptar, barrë që u mor përsipër nga Vatra. Drejtuesit e Vatrës u kapën fort pas Deklaratës të Presidentit Wilson për vetëvendosjen e e kombeve.
Ndodhi çasti ftalum i 4 korrikut 1918, kur Noli, kryepari i VatrĂ«s u takua me Presidentin Wilson. NĂ« atĂ« qĂ« Ă«shtĂ« quajtur pelegrinazhi historik, i organizuar nga presidenti Wilson nĂ« Mount Vernon, nĂ« vendvarrimin  e presidentit tĂ« ParĂ« tĂ« AmerikĂ«s, George Washington, “Vatra”  kishte dĂ«rguar dĂ«rguar  kryetarin e saj, Imzot Nolin, pĂ«r tĂ« pĂ«rfaqĂ«suar ShqipĂ«rinĂ«, dhe ia doli mbarĂ«.

Noli shkoi me mision qĂ« tĂ« pĂ«rcjellĂ« tek Presidenti me Wilson, e vetmja shpresĂ« pĂ«r shpĂ«tim, shqetĂ«simin e ShqiptarĂ«ve pĂ«r ruajtjen e pavarĂ«sisĂ« tĂ« pasluftĂ«s. Noli ia arriti t’ia pĂ«rcillte presidentit problemin shqiptar tĂ« kĂ«rcĂ«nuar nga fqinjĂ«t dhe Traktatet e fshehta tĂ« EvropĂ«s. Pas dy takimeve qĂ« realizoi me presidentin Amerikan, Noli i entuziazmuar i dĂ«rgoi Komisionit QĂ«ndror tĂ« “VatrĂ«s” mesazhin shpresĂ«dhĂ«nĂ«s nga Washingtoni: “UdhĂ«timi im kĂ«tu triumfoi. Fola dy herĂ« me Presidentin Wilson, i cili mĂ« dha shpresa tĂ« mĂ«dha . . .”

Vatra e nisi organizimin e Diplomacisë së munguar që më 1916, kur caktoi me rrogë mujore diplomatin dhe patriotin e sprovuar Mehmet Konica, në Zvicër dr. Mihal Turtulli e Mithat Frashëri, ndërsa në Washington- Kostë Cekrezi dhe Erikson.

Vatra luftoi me tĂ« gjitha armĂ«t pĂ«r tĂ« siguruar PavarĂ«sinĂ« e dalĂ« nĂ« ankand nga traktetet e fshehta tĂ« EuropĂ«s dhe shkelja e tokĂ«s shqiptare nga ushtritĂ« e shteteve fqinjĂ«, Greqi, Serbi, Mali i Zi. Fushata e Vatres  e 3 prillit 1917, ishte njĂ« triumf pĂ«r tĂ« siguruar fonde pĂ«r lobimin e miqĂ«ve amerikan dhe EuropianĂ« nĂ« KonferencĂ«n e Paqes nĂ« Paris, por edhe pĂ«r t’i dalĂ« zot vendit me mjete tĂ« tjera tĂ« PaqĂ«s dhe tĂ« LuftĂ«s. QĂ« nĂ« vitin 1916, degĂ«t e VatrĂ«s kishin nisĂ« tĂ« krijonin pranĂ« vetes sĂ« tyre nĂ« qendrat ku e ushtronin aktivitetin,nĂ« shtra e qyteza,  ato qĂ« u thirrĂ«n Trupat Vullnetare tĂ« VatrĂ«s. MĂ« pas kĂ«to trupa u unifikuan dhe stĂ«rviteshin nĂ« New England nĂ« drejtimin e patriotit Aqif PĂ«rmeti nĂ«, i cili e finalizoi punĂ«n e madhe kombtare duke u nisĂ« vetĂ« nĂ« krye tĂ« 200 Trupave me djemtĂ« e vatranĂ«ve drejt ShqipĂ«risĂ« nĂ« fund tĂ« Shkurtit 1920 dhe mbeti atje pĂ«r tĂ« organizuar UshtrinĂ« KombĂ«tare Shqiptare..

Po ashtu Vatra dĂ«rgoi bashkĂ« me Trupat Vullnetare edhe BandĂ«n Muzikore tĂ« saj, qĂ« i ra ShqipĂ«risĂ« kryq e tĂ«rthor nga ShqipĂ«ria e Mesme nĂ« atĂ« tĂ« Jugut, duke i pĂ«rshkuar viset shqiptare nĂ« kĂ«mbĂ« qĂ« nga DurrĂ«si, Elbasani, Korça, Gjirokastra, Tepelena e deri nĂ« VlorĂ«, ku u bĂ«nĂ« pjesĂ« e LuftĂ«s sĂ« VlorĂ«s, dhe lanĂ« si gjurmĂ« kĂ«ngĂ«n e njohur-Hymn”Vlora-Vlora” me muzikĂ« tĂ« vatranit dhe kreut te Bandes muzikore Thoma Nasi.

Vatra ia arriti që të mposht propagandën e shfrenuar greke në Washington dhe Kryeqendrat e Europës se çdo ortodoks ishte grek dhe se viset e Jugut të Shqipërisë: Korça- Gjirokastar ishin vise greke! Në gazetat e zëshme të Amerikës dhe Europës, Vatra financoi botimin e shkrimeve që përcillnin të vërtetën dhe demaskonin propagandën shpifse greke dhe sllave.

Vatra i ka ndihĂ« Kombit nĂ« tĂ« gjitha format, ishte ajo qĂ« i siguroi Shtetit Shqiptar njĂ« Hua KombĂ«tare rreth 200 mijĂ« dollarĂ« nĂ« kohĂ« tĂ« vĂ«shtira, ishte  Vatra ajo qĂ« dĂ«rgoi vatranĂ«t e shkolluar e me kulturĂ« pĂ«r t’i shĂ«rbyer Atdheut, duke çuar atje frymĂ«n e PerĂ«ndimit, paçka se gati tĂ« gjithĂ« ata diktatura komuniste i pushkatoi, burgosi, internoi.VatranĂ«t e sotĂ«m ndjehen krenarĂ« pĂ«r paraadhĂ«sit e tyre, qĂ« i bĂ«nĂ« aq shumĂ« shĂ«rbime tĂ« vyera Kombit.

* Në Diellin e printuar gabimisht si autor është venë prej dizajnerit emri i nënkryetarit Bushati
.

Foto- Vatra arkiv-  28 Prill 2012. Komisioni themelues i Vatrës. Nga e majta; Paskal Aleksi, Kristo Floqi, Elia Tromara, At Fan S. Noli, Llambi Chikozi, V. Dhimitri  dhe Faik Konica.

 

↧
↧

NELO DRIZARI, EDITORI I DIELLIT, GAZETARI I PARE NE ZERIN E AMERIKES

May 14, 2016, 2:46 pm
$
0
0

NGA DALIP GRECA/

Urime Zerit te Amerikes ne pervjetorin e 73, simbolit te Fjales se Lire, aleatit me te rendesishem te shqiptareve ne rrezimin e diktatures komuniste, Zeri i se vertetes, zeri qe solli mesazhet e Lirise dhe “vrau” friken ne kohen e veshtire! Ne kete pervjetor gjej rastin qe te permend faktin se nder gazetaret qe hapen seksionin shqip te “Zerit te Amerikes” ishte edhe Editori i Diellit per vitet 1937-39, i pari gazetar qe kreu studimet per Gazetari ne Universitetin e Kolumbias ne Nju Jork, Nelo Drizari, me origjine nga Mallkastra. Ai e editoi Diellin per rreth 3 vite, ishte autor i te parit Fjalor “Shqip-Anglisht” dhe Anglisht Shqip, autor i Gramatikes, shkroi edhe romanin”Kenga e Irenes” , romanin “Four Seas to dreamland”, ”KatĂ«r stinĂ« pĂ«r nĂ« vendin e Ă«ndrrave”, ”Xhek London dhe Ă«ndrra e pamundur”, “Kopshti piktoresk i magjepsjes” si dhe librin”Skenderbeu”. Nelo Drizari shkroi dhe poezi, kontribuoi ne gazetarine amerikane, duke u bere avokat i Shqiperise perballe sulmit te gazetave e agjensive, ish me pikpamje monarkiste, besnik i mBretit Zog, dishepull i Konices. Ne arkivin e Vatres ndodhet dhe rekomandimi qe Vatra i dha ish editorit te Diellit,Nelo Drizari, kur nisi punen ne Zerin e Amerikes. Po kush ishte Nelo Drizari?

****

Nelo Drizari, editori i Diellit nĂ« vitet 1937-39, kryetar i degĂ«s sĂ« VatrĂ«s pĂ«r New York mĂ« 1928, ishte themeluesi i Seksionit shqip tĂ« ZĂ«rit tĂ« AmerikĂ«s, ishte gazetari i parĂ« shqiptar nĂ« SHBA i diplomuar nĂ« Columbia University dhe professor ne atĂ« Universitet, sekretar i ShoqĂ«risĂ«â€PĂ«rparimi” dhe kryetar i “Lidhja e StudentĂ«ve shqiptarĂ« nĂ« AmerikĂ«â€.Drizari u dallua si gazetar, romancier, gjuhĂ«tar, studius  dhe piktor. CV-sĂ« sĂ« tij duhet t’i shtojmĂ« edhe njĂ« fakt: Drizari qe i pari qĂ« futi gjuhĂ«n shqipe nĂ« programet shkollore tĂ« Columbia University-t, ku ish studenti u rikthye si pedagog i gjuhĂ«s shqipe. NĂ« vitin 1934 ai do tĂ« botonte fjalorin e parĂ« Anglisht-Shqip dhe mĂ« 1947 Doracakun Shqipja e folur dhe e shkruar.

SEKRETAR I SHOQËRISË  “PËRPARIMI” DHE KRYETAR TEK  “LIDHJA E STUDENTËVE”

Nelo Drizari Ă«shtĂ« ndĂ«r  intelektualĂ«t mĂ« pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« shqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s nĂ« shekullin e shkuar. Emri i tij ndeshet qĂ« nga fletoret(gazeta) e para tĂ« shoqĂ«rive shqiptare  nĂ« AmerikĂ« e deri tek The New York Times. NĂ« shtypin e shqiptarĂ«ve tĂ«AmerikĂ«s emri i Drizarit gjendet qĂ« nĂ« vitin 1916. NĂ« numrin e parĂ« tĂ« revistĂ«s sĂ« pĂ«rmujshme “PĂ«rparimi” me editor Vangjel D. Nasse, qĂ« kishte nisĂ« botimin në  New York mĂ« 1916, mĂ«sojmĂ« se Zenel H. Drizari ishte emĂ«ruar sekretar i saj. Nelo Ă«shtĂ« pĂ«rftim nga emri i tij i lindjes Zenel. DetyrĂ«n e sekretarit tĂ« ShoqĂ«risĂ« “ PĂ«rparimi”, duket se nuk e mbajti gjatĂ«. Nuk dihen arsyet e largimit tĂ« tij si sekretar, por nĂ« numrin e shtatorit 1916, nuk e gjejmĂ« emrin e Nelos si sekretar.NdĂ«rkohĂ« qĂ« nĂ« numrin e shtatorit  botohet njĂ« njoftim, qĂ« pĂ«rcjell shĂ«nimin se “ish sekretari i “PĂ«rparimit” z. Zenel Drizari, pĂ«rfaqĂ«son “ PĂ«rparimin” nĂ« Watertbury, Connecticut. U lutemi shqiptarĂ«ve tĂ« atjeshĂ«m t’i dorĂ«zojnĂ« pajtimet tek ai dhe tĂ« merren vesh me pĂ«rfaqĂ«sonjĂ«sin tonĂ« pĂ«r çfarĂ« do marrdhĂ«nie me “PĂ«rparimin.” Nelo Drizari  nĂ« kohĂ«n qĂ« kryente studimet ishte tepĂ«r aktiv nĂ« jetĂ«n shoqĂ«rore. Ai ishte pjesĂ« e shoqatĂ«s tĂ« krijuar nga studentĂ«t shqiptarĂ« tĂ« AmerikĂ«s, “Lidhja e StudentĂ«ve ShqiptarĂ«â€ , e krijuar qĂ« mĂ« 22 shkurt 1918 dhe i pranishĂ«m me shkrimet dhe kĂ«shillat e tij nĂ« revistĂ«n “Studenti”, organ qĂ« kishte botim stinor , pra njĂ« numĂ«r nĂ« cdo stinĂ«.Shoqata, qĂ« e kishte qendrĂ«n nĂ« American Int. College,Springfield, Mass, kishte pĂ«r inisiator  Qerim Panariti, editori mĂ« jetĂ«gjatĂ« i Diellit. Panariti ishte inisatori i takimit themelues dhe kryesues i mbledhjes themeluse, i ndihmuar si sekretar nga i biri i patriotit tĂ« madh, Petro Nini Luarasi, SkĂ«nderi.Pareshqevi Qiriazi,e pranishme nĂ« mbledhjen themeluse,ish editore e “Yllit tĂ« MĂ«ngjesit” u zgjodh kryetare nderi e shoqatĂ«s sĂ« studentĂ«ve.
NĂ« kroniken nga  mbledhja themeluse, revista “Studenti” veçon diskutimin e Nelo Drizarit, i cili qe shprehur se ishte detyra e studentĂ«ve qĂ« ta forconin kĂ«tĂ« shoqatĂ« ,qĂ« do tĂ« jetĂ« shumĂ« e dobishme pĂ«r djalĂ«rinĂ« shqiptare.Nelo Drizari u zgjodh nĂ«nkryetar i Lidhjes sĂ« StudentĂ«ve me shumicĂ«n e votave nĂ« Kuvendin e parĂ«, ndĂ«rsa nĂ« Kuvendin e dytĂ«, atĂ« tĂ« vitit 1919, u zgjodh kryetar, ndĂ«rkohĂ« qĂ« Lumo SkĂ«ndo(Mithat FrashĂ«ri) ishte kryetar nderi nĂ« vend tĂ« Pareshqevi Qiriazit. Nelo ishte njĂ« nga kontribuesit kryesor me shkrime.NĂ« numrin e parĂ« tĂ« revistĂ«s, qĂ« botohej katĂ«r herĂ« nĂ« vit, nĂ« botimin e StinĂ«s sĂ« Dimrit, Nelo Drizari prezantohet me essene “BĂ«hu mjeshtĂ«r i vetes sate”, ku zbĂ«rthen idenĂ« se pĂ«rparimin e njeriut nĂ« jetĂ« e ka nĂ« dorĂ« vetĂ« njeriu, edhe pse fati ka pjesĂ«n e vet. PĂ«rveç kĂ«saj, gjejmĂ« dhe njĂ« artikull shkencor tĂ« Nelos nga fusha e AstronomisĂ«,ku nĂ« dy faqe tĂ« revistĂ«s sjell interpretimin e  ndĂ«rtimit tĂ« gjithĂ«sisĂ«, tĂ« planetitit tonĂ« TokĂ« dhe marrdhĂ«niet me planetet e trupat e tjerĂ« tĂ« gjithĂ«sisĂ«. Bie nĂ« sy interpretimi shkencor dhe spjegimi i qartĂ« dhe i kuptueshĂ«m pĂ«r çdo lexues . Ja si e spjegon ai ndĂ«rtimin e tokĂ«s:” Dheu Ă«shtĂ« rrumbullak nĂ« formĂ« portokalle.Sikur tĂ« bĂ«sh njĂ« shpofkĂ« pĂ«rmes Dheut, do tĂ« gjejmĂ« se Dheu Ă«shtĂ« afro 8000 mila i trashĂ«.Dheu rrotullohet pas boshtit tĂ« vet rreth 19 mila nĂ« njĂ« sekond ose 50 herĂ« mĂ« shumĂ« se plumbi i manxerrit
”. PĂ«r HĂ«nĂ«n shkruan se ajo Ă«shtĂ« 2,200 mila e trashĂ« dhe vozitet prej fuqisĂ« sĂ« Dheut
Dielli Ă«shtĂ« 50,000 mila i trashĂ« ose 110 herĂ« mĂ« i madh se Dheu, Ă«shtĂ« 93 milionĂ« mila larg Dheut”.Me kĂ«tĂ« gjuhĂ« tĂ« kuptueshme spjegon edhe qiellin, yjet dhe gjithçka qĂ« na rrethon nĂ« afĂ«rsi ose nĂ« largĂ«si tĂ« padukshme.
Duket se nĂ« kĂ«tĂ« numĂ«r tĂ« parĂ« Nelo ka mbajtur peshĂ«n kryesore tĂ« revistĂ«s, pasi ka dhe nje shkrim, qĂ« edhe pse Ă«shtĂ« me tjetĂ«r emĂ«r,i pĂ«rket atij pĂ«r nga stili dhe gjuha. Artikulli botohet nĂ« rubrikĂ«n ”Pjesa satirike dhe nĂ«nshkruhet nga N(Nelo) Suloi(mbiemri i tiji vĂ«rtetĂ«- Sula). Artikulli titullohet”Ambicja”.NĂ« rreshtat e kĂ«saj reviste gjejmĂ« gjurmĂ«t edhe tĂ« njĂ« libri, qĂ« deri mĂ« tash nuk gjendet, por qĂ« vetĂ« Nelo e paralajmĂ«ron. Librin e kishte gati, madje ai cakton dhe numrin e faqeve tĂ« librit(150). Libri kishte nĂ« focus” rregullat e mbledhjeve bashkĂ« me disa nome, qĂ« u pĂ«rkasin shoqĂ«rive me sistem parlamentar. Libri, paralajmĂ«ronte Nelo, Ă«shtĂ« i nevojshĂ«m pĂ«r çdo shqiptar, veçanĂ«risht pĂ«r  anĂ«tarĂ«t e shoqĂ«rive dhe pĂ«r pjestarĂ« tĂ« qeverisĂ«.

ISHTE FËMIJË KUR MORI RRUGËN” PRAPA DIELLIT”

Pat lindur nĂ« Drizar tĂ« MallakastrĂ«s mĂ« 1902. Kur ishte vetĂ«m dhjetĂ« vjeç merr rrugĂ«n drejt emigrimit nĂ« vendin e largĂ«t, prapa diellit, siç shpreheshin vetĂ« emigrantĂ«t e parĂ« tĂ« ardhur nga ShqipĂ«ria. Spjegimi i shprehejs “Prapa Diellit” nuk vinte aq shumĂ« nga largĂ«sia se sa nga pozicioni i udhĂ«timit, kur vaproi qĂ« i mbartĂ«te,çante pĂ«rpara dhe Dielli mbetej pas. Si çdo emigrant tjetĂ«r, Nelo, qĂ« ishte kĂ«rthi, ende i parritur, fillimin e pat tepĂ«r tĂ« vĂ«shtirĂ«.Si mund ta nxirte jetesĂ«n me punĂ« krahu njĂ« fĂ«mijĂ« shĂ«ndetlig? Provoi punĂ« tĂ« vĂ«shtira, qĂ« qenĂ« tepĂ«r tĂ« rĂ«nda pĂ«r djaloshin e parritur, pĂ«r tĂ« cilin edhe shĂ«ndeti qe problematik  .Emigranti i ri kaloi çaste tepĂ«r tĂ« rĂ«nda me shĂ«ndetin. Madje kaloi deri nĂ« paralizĂ« tĂ« gjymtyrĂ«ve, ç’ka paraqitet edhe nĂ« njĂ« libĂ«r tĂ« tij autobiografik.Kjo qe periudha mĂ« e vĂ«shtirĂ« e tij, ku pĂ«rballoi depresionin e shkaktuar nga sĂ«mundja, por nĂ« kĂ«to rrethana , i gjendet pranĂ« i  vĂ«llai, qĂ« e ndihmoi pa u kursyer.Kjo duhet tĂ« ketĂ« qenĂ« edhe periudha ku ai u rikthye nĂ« ShqipĂ«ri, shkoi nĂ« fshatin e tij tĂ« lindjes, nĂ« Drizar dhe pas njĂ« pushimi pranĂ« familjes, rikthehet nĂ« AmerikĂ«. Endrra e tij pĂ«rthurej rreth shkollimit nĂ« shkollat amerikane. Merr njĂ« vendim tĂ« guximshĂ«m dhe hedh njĂ« hap tĂ« vĂ«shtirĂ«; te kryej studimet nĂ« njĂ« nga Universitetet me emĂ«r, atĂ« tĂ« Kolumbias. Studio pĂ«r gazetari dhe me njĂ« vullnet tĂ« jashtzakonshĂ«m pĂ«rballoi programin mĂ«simor dhe arriti tĂ« diplomohej. Padyshim Ă«shtĂ« gazetari i parĂ« shqiptar i diplomuar nĂ« njĂ« universitet amerikan. NĂ« kohĂ«n qĂ« studionte, Nelua nisi tĂ« sigloj me emrine  tij artikujt e parĂ« nĂ« shqip dhe anglisht. Emri i tij ndeshet gjithnjĂ« e mĂ« shpesh nĂ« faqet e gazetĂ«s “Dielli”, e cila aso kohe kishte editor Aqile Tasi dhe K/redaktor Faik KonicĂ«n. Ajo qĂ« bie nĂ« sy nĂ« artikujt e Nelos, Ă«shtĂ« stili i veçantĂ«; gjuha e pasur dhe e pastĂ«r si dhe njĂ« raport i barazpeshuar mes fakteve dhe interpretimit. Nelo nuk Ă«shtĂ« nga ata qĂ« endin lumĂ« fjalĂ«sh e s’thonĂ« asgjĂ«, pĂ«rkundrazi, artikujt e tij dallojnĂ« pĂ«r gĂ«rshetimin e fakteve me analizĂ«n. Me interes Ă«shtĂ« njĂ« esse e botuar nĂ« tre numra tĂ« Diellit me titullin”Tri shtete”. Esseja nis tĂ« botohet nĂ« Diellin e 15 majit 1926, vazhdoi me 18 maj dhe pĂ«rfundoi me 22 maj. NĂ« konceptin e tij, baza e shtetit Ă«shtĂ« shtĂ«pia, ku lind dhe rritet fĂ«mija. PĂ«r tĂ« shtĂ«pia ka qenĂ« dhe mbetet themeli i çdo shteti. KĂ«tĂ« pjesĂ« tĂ« parĂ« tĂ« essesĂ« ai e titullon”ShtĂ«pia”. NĂ« numrin pasus botohet pjesa e dytĂ« e saj me titull”Shkolla”, ku Drizari e sheh shkollimin si mjet bazĂ« pĂ«r pĂ«rparimin dhe bashkimin e Kombit nĂ«n frymĂ«n e Rilindasve.Pjesa e tretĂ« e essesĂ« Ă«shtĂ« ajo me titull” Shteti”. QĂ« nĂ« fillim autori shtron pyetjet:” Sikur tĂ« mos ketĂ« frikĂ« njeriu nga varja dhe burgu, a mund t’u pĂ«rgjigjet kanuneve tĂ« shtetit? Me njĂ« fjalĂ«, sikur tĂ« hiqet fuqia e qeverisĂ«, a mund tĂ« mos vrasĂ« njĂ« vrasĂ«s dhe tĂ« mos vjedhĂ« njĂ« kusar?

Nelo Drizari ishte idhtar i një shteti të fortë, ku ligji vë rregull.Ai ishte idhtar i Mbretit Zog dhe mbeti i tillë.
Nelo e vazhdon bashkĂ«punimin me Diellin dhe merr pĂ«rsipĂ«r qĂ« tĂ« ndikojĂ« nĂ« edukimin e shqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s, shumica e tĂ« cilĂ«ve ishin tĂ« paarsimuar. NĂ« njĂ« shkrim me titull “PĂ«rshesh me mejtime”, botuar nĂ« numrin e qershorit 1926, Nelo e vlerĂ«son Diellin si gazetĂ«n mĂ« tĂ« pĂ«rparuar tĂ« kohĂ«s.Gjuha qĂ« pĂ«rdoret te Dielli s’ështĂ« e trazuar si ndonjĂ« pĂ«rshesh i qelbur me fjalĂ« tĂ« marra nga gjuhĂ«t e huaja.Dielli Ă«shtĂ« rritur me kujdes aq tĂ« matur dhe delikat sa  kujdesja e njĂ« nuseje tĂ« stĂ«rvitur pĂ«r  foshnjĂ«n-e mjeshtrit tĂ« gjuhĂ«s.” Ky koncept i tij pĂ«r gazetĂ«n e bĂ«n atĂ« tĂ« dedikuar dhe bashkĂ«punĂ«tor tĂ« rregullt. ËshtĂ« adhurus i Faik KonicĂ«s dhe pĂ«rcjell gati tĂ« gjitha veprimtaritĂ« publike, kulturore tĂ« Ministrit tĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« Washington dhe i komenton ose i pĂ«rshkruan nĂ« faqet e Diellit.

VATRAN DHE EDITOR I DIELLIT

NĂ« FederatĂ«n Vatra, Nelo Drizari Ă«shtĂ« anĂ«tarĂ«suar  nĂ« qershor 1921 dhe ka vazhduar deri nĂ« tetor tĂ« vitit 1940, pa i ndĂ«rprerĂ« kontaktet deri nĂ« fund tĂ« jetĂ«s sĂ« tij. PĂ«r saktĂ«simin e kĂ«tyre datave na ndihmoi njĂ« letĂ«r e lĂ«shuar nga sekretari i VatrĂ«s nĂ« shtator 1942, njĂ« letĂ«r zyrtare qĂ« ruhet nĂ« arkivin e e FederatĂ«s.Kjo letĂ«r duhet tĂ« jetĂ« kĂ«rkuar nga zyrat amerikane, siç Ă«shtĂ« rregulli kur dikush punĂ«sohet nĂ« zyrat e shtetit.ËshtĂ« koha kur atij iu besua krijimi i seksionit shqip tĂ« Radios “ZĂ«ri i AmerikĂ«s”, detyrĂ« qĂ« e mori nga viti 1942 deri nĂ« vitin 1948.  Po nĂ« atĂ« letĂ«r Ă«shtĂ« saktĂ«suar se Nelo ka kryer edhe detyrĂ«n e Editorit tĂ« gazetĂ«s Dielli nga maji i vitit 1937 deri nĂ« dhjetor 1939.
Drizari ka kryer dhe detyrĂ«n e kryetarit tĂ« degĂ«s sĂ« FederatĂ«s “Vatra” nĂ« New York. E dĂ«shmon kĂ«tĂ« edhe letra qĂ« i drejtoi editorit tĂ« GazetĂ«s The New York Times dhe qĂ« u botua aty me 23 shtator 1928, letĂ«r qĂ« mban titullin:” ShqipĂ«ria e sheh Mbretin e ri Zog si uzurpator dhe si patriot”, dhe gazeta vendos si nĂ«ntitull: “Uzurpator e konsiderojnĂ« ata qĂ« kĂ«rkojnĂ« trazira, – thotĂ« udhĂ«heqĂ«si shqiptar, kĂ«tu nĂ« AmerikĂ«(kupto Nelo Drizari), i cili e sheh monarkun si SkĂ«nderbeun modern.” Letra nĂ« fund Ă«shtĂ« nĂ«nshkruar nga Nelo Drizari me funksionin e kryetarit tĂ« degĂ«s sĂ« VatrĂ«s tĂ« New York-ut. Ka dhe njĂ« dĂ«shmi tjetĂ«r qĂ« vĂ«rteton se Nelo Drizari ishte aktiv nĂ« VatĂ«r, madje ishte zgjdhur edhe delegate i Kuvendit tĂ« VatrĂ«s pĂ«r vitin 1922. PĂ«r kĂ«tĂ« dĂ«shmon njĂ« protestĂ« e tij e vonshme, botuar nĂ« Diellin e 16 marsit 1978, pak muaj para se tĂ« ndĂ«rronte jetĂ«, ku ankohet pĂ«r mungesĂ«n e emrit tĂ« tij si delegat, nĂ« njĂ« fotografi tĂ« Kuvendit tĂ« vitit 1922, ku ai Drizari, ishte delegate qĂ« pĂ«rfaqĂ«sonte pĂ«rveç degĂ«s sĂ« New Yorkut  edhe dy degĂ« nĂ« Ohio dhe Indiana.Drizari i mbajti lidhjet me VatrĂ«n edhe pse detyra e tij ishte specifike. NĂ« vitin 1969 e gjejmĂ« nĂ« veprimtaritĂ« triditore tĂ« VatrĂ«s me rastin e 60 vjetorit tĂ« GazetĂ«s “Dielli”, ku ai mbajti njĂ« ligjĂ«ratĂ« dhe ishte nĂ« panelin drejtues tĂ« ngjarjes sĂ« madhe qĂ« mblodhi bashkĂ« shqiptarĂ«t e AmerikĂ«s dhe ata tĂ« ItalisĂ«, pĂ«rfshi arbĂ«reshĂ«t. Pati dhe njĂ« ngjarje tĂ« bujshme nga ai pĂ«rvjetor i Diellit; ish editori Nelo Drizari, u njoh aty me njĂ« veprimtar tĂ« shquar shqiptare dhe vendosi tĂ« martohej, por ashtu si martesa e parĂ« edhe kjo e dyta, qe e pasuksesshme.

DËSHMI E DRIZARIT: KONICA NUK ISHTE  KUNDËR LUFTËS SË VLORËS

ËshtĂ« thĂ«nĂ« shpesh se Faik Konica nuk e kishte tĂ« lehtĂ« tĂ« pranonte njĂ« ngjarje tĂ«rĂ«ndĂ«sishme KombĂ«tare, ku ai vetĂ« s’kishte marrĂ« pjesĂ«. KĂ«shtu Ă«shtĂ« thĂ«nĂ« jo vetĂ«m pĂ«r Kongresin e Manastirit, per Shpalljen e Pavaresise, por edhe pĂ«r LuftĂ«n e VlorĂ«s, Kongresin e LushnjĂ«s etj. Po sjellim dĂ«shminĂ« e Drizarit, dĂ«shmi e cila ka vlerĂ« tĂ« dyfishtĂ«; vĂ«rteton se ai ishte aktiv nĂ« VatĂ«r qĂ« nĂ« moshĂ«n studentore, por edhe dĂ«shmon se Konica nuk ishte kundĂ«r LuftĂ«s sĂ« VlorĂ«s, sic eshtĂ« shkruar shpesh. Nelo boton nĂ« gazetĂ«n “Dielli” tĂ« 16 marsit 1978, letrĂ«n, ku shpreh pakĂ«naqĂ«sinĂ« e mospĂ«rmendjes tĂ« emrit tĂ« tij si delegat nĂ« Kuvendin e vitit 1922. Ja çfarĂ« shkruan ai, citoj:”NĂ« Diellin e 16 janarit 1978, Barney Kirka pĂ«rmendte njĂ« numĂ«r tĂ« vogĂ«l delegatĂ«sh nĂ« Kuvendin e motit 1922. Edhe mĂ« nĂ« fund bĂ«nte kĂ«tĂ« shĂ«nim : ”MungojnĂ« emrat e tĂ« tjerĂ«ve”. Vura re se njĂ« nga emrat qĂ« mungon Ă«shtĂ« imi, edhe pse fotografia im ishte aty me tĂ« tjerĂ«t. Natyrisht tĂ« gjithĂ« emrat janĂ« radhosur nĂ« raportin zyrtar dhe duhet tĂ« ndodhet nĂ« koleksionin pĂ«rkatĂ«s tĂ« Diellit.AtĂ« mot, megjithĂ« qĂ« isha student nĂ« Columbia University dhe ndodhesha pa ndonjĂ« pĂ«rvojĂ« aq shumĂ« tĂ« shquar nĂ« sheshin politik, vendosa qĂ« tĂ« pĂ«rfaqĂ«soja tri degĂ« tĂ« VatrĂ«s; degĂ«n e madhe tĂ« Nju Jork-ut, si dhe dy degĂ« tĂ« tjera nĂ« shtetet Ohio e Indiana. Kriza ekonomike qĂ« kish lĂ«nĂ« shumĂ« anĂ«tarĂ« pa punĂ«, i kish shtĂ«rnguar disa degĂ« tĂ« largĂ«ta tĂ« bĂ«nin kursime. Bisedimet e zjarrta e zgjatĂ«n atĂ« Kuvend historik mĂ« shumĂ« se kurdoherĂ« mĂ« parĂ«. NjĂ« nga ngjarjet kryesore ndodhi kĂ«shtu:NjĂ« grusht delegatĂ«sh, tĂ« fryĂ«mĂ«zuar keq nga pĂ«rshĂ«pritjet tĂ« nĂ«nrrogosta si dhe nga informata tĂ« çala, ishin kthyer çuditĂ«risht kundĂ«r Faik KonicĂ«s.KundĂ«rshtimet e tyre bazoheshin kryesisht nĂ« njĂ« intervistĂ« qĂ« Faik Konica kish dhĂ«nĂ« kur ish nĂ« EvropĂ«. Editori i revistĂ«s italiane, pa ndonjĂ« shkak ose tjatĂ«r, kish dhĂ«nĂ« tĂ« kuptohej sikur gjoja udhĂ«heqĂ«si shqiptar kish lĂ«vduar ushtrinĂ« sunduse italiane gjatĂ« çlirimit tĂ« VlorĂ«s.
Dhe kur Hasan Bitincka, disa të tjerë, dhe unë, propozuam që Faik Konitza të zgjidhej kryetar i Vatrës, salla e Kuvendit buçiti me kundërshtime të ndezura si dhe me brohoritje të përzemërta. U kuptua pra se këtu po mbillej fara e përçarjes,  ndërkohë që Shqipëria ndodhej në rrezik nga kombet lakmuse të Ballkanit.
Pasi menjeherĂ« e spjeguam se editori i revistĂ«s i kish shtrĂ«mbĂ«ruar fjalĂ«t e Faik KonitzĂ«s, bisedimet e  kundĂ«rta u kthyen nĂ« bisedime tĂ« buta bashkimi.Faik Konitza u zgjodh kryetar i VatrĂ«s dhe kryeditor i Diellit.Andon FrashĂ«ri, me pĂ«lqimin e tij u zgjodh editor dhe Aqile Tasi ndihmĂ«s editor.Edhe disa muaj mĂ« vonĂ«, kur Vatra dhe Dielli kishin marrĂ« udhĂ«n e mbarĂ« nĂ«n kryesin’ e tij, disa prej nesh ishim mbledhur rreth tryezĂ«s sĂ« bukĂ«s nĂ« Boston.AtĂ« mbrĂ«mje, me gĂ«zim se Vatra ishte forcuar aq shumĂ« sa i dĂ«gjohej zĂ«ri kudo nĂ« botĂ« pĂ«r tĂ« mirĂ«n e ShqipĂ«risĂ«, darka mbaroi me kĂ«naqĂ«si tĂ« madhe.
Gjithashtu, në ziafet e sipër, kryetari i Vatrës përsëri lëvdoi çlirimtarët e Vlorës, duke përmendur me një bukuri të endshme letrare disa këngë kreshnikore që pasqyronin trimëritë e trashëguara të popullit shqiptar.
Një nga këngët legjendare, që përmendi ish dhe kënga e Mallakastrës (11 fshatra historike sipër lumit  të Vjosës), që nis kështu:
O more Rrapo Hekali
Kur thërret sa tundet mali,
Tundet mali, tundet fusha,
Ja vure pallën te gusha

Nelo komenton: MallkastriotĂ«t, me Rrapo Hekalin pĂ«rpara, i kishin shpallur luftĂ« njĂ« pashai, i cili egĂ«rsisht u kishte zaptuar mallra shumĂ« tĂ« çmueshme. Gjithshatu edhe me çlirimin e VlorĂ«s, lebĂ«rit dhe mallakastriotĂ«t, me armĂ«t e tyre nĂ« duar dhe me gunat e dhirta, u vĂ«rsulĂ«n me trimĂ«ri kreshnikore pĂ«rmbi gardhet e telta e tĂ« elektrifikuara tĂ« ushtrisĂ« zaptuese..dhe ia vunĂ« pallĂ«n te gusha armikut.”

KUR NELO DRIZARI INTERVISTOI ALEKSANDËR MOISIUN

Nelo Drizari pati fatin që të takonte dhe të intervistonte aktorin e madh me origjinë shqiptare, Aleksandër Moisiu gjatëturnout, që trupa e teatrit të tij bëri në ShBA. Po ndalemi gjatë tek përshkrimet e Drizarit, pasi pas shkrimit zbulohet adhurimi që ai kishte për aktorin e madh. Pritjen e ngrohtë që i bënë amerikanët aktorit me origjinë shqiptare, Nelo e përcjell me një ndjenjë ngazëllimi: Kur erdhi për të parën herë Aleksandër Moisiu në Amerikë, nëntor 1927, bota tha se erdhi vetëm për katër javë. Por lojërat e tij aktoriale muarën bujë të madhe.Populli kërkonte kohë dhe rast që të shihte këtë aktor të famshëm.Programi i Reinhardit ishte që tëloste një dramë në javë, që ashtu të mbeste vent për të tjera.Kërkimi i popullit e shtërnguan që ta zgjaste kohën dhe ta mbajë protagonistin deri më 8 të këtij muaji(shkurt  1928).
Duke e pĂ«rcjellĂ« atmosferĂ«n qĂ« e rrethonte aktorin e famshĂ«m gjatĂ« shfaqjeve, Nelo shkruan pĂ«r lexuesit e diellit:Moisiu Ă«shtĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ« njeri i dashur. Tri herĂ« qĂ« e kam bashkuar  back stage pas lodrave, jam habitur me sjelljet e  admironjĂ«sve tĂ« tij.ShumĂ« njerĂ«z, shumica pĂ«rbĂ«hej prej grashĂ«, suleshin si turma tĂ« tĂ«rbuara pĂ«r t’i shtĂ«rnguar dorĂ«n Moisiut.TĂ« tjerĂ« lotin rolin e gjujtsave pĂ«r dhurata(Souvenr hunters). TĂ« fundit kĂ«rkonin nĂ«nshkrimin e tij mbi programe, fytyra ose libra qĂ« kishin lidhje me MoisinĂ«.Aktori i madh i priste me buzĂ«qeshje,dhe kalorĂ«si tĂ« shquar dhe u mbushte dĂ«shirĂ«n, kur nuk nxitohej pĂ«r tĂ« shkuar gjĂ«kundi.KĂ«to sjellje tĂ« kĂ«ndshme,kjo kalorĂ«si e shquar, sĂ« bashku me talentine  tij, kanĂ« fituar  miq tĂ« ngushtĂ« dhe admironjĂ«s tĂ« shumtĂ«.MegjithĂ« qĂ« thonĂ« disa se Moisiu Ă«shtĂ« i sertĂ«, natyra e tij m’u duk si e butĂ«.Moisiu ngjanĂ« sikur Ă«shtĂ« nga raca nordike: nga raca anglo-saksone ose Teutonike.Ata qĂ« nuk e dinĂ« se edhe nĂ« ShqipĂ«ri ka plot njerĂ«z tĂ« kĂ«tij tipi, s’e besojnĂ« se tĂ« atin e kishte shqiptar dhe tĂ« Ă«mĂ«n italiane.
Kjo është e vërtetë. Moisiu u lind në Trieste më 1890. I ati ishte Kostandin Moisiu nga Durrësi,i  cili kishte tregëti në  Vienën dhe më vonë  në Fiume në Hungari.
FoshnjĂ«rinĂ« e tij AleksandĂ«r Moisiu e shkoi nĂ« ShqipĂ«ri.NĂ« DurrĂ«s ky vajti nĂ« shkollë  dhe mĂ« parĂ« se tĂ« nisej pĂ«r nĂ« VjenĂ«, dinte shqip mirĂ«.QĂ« kur e dĂ«rgoi i ati nĂ« VjenĂ«, nĂ« shkollĂ«, s’pati rast tĂ« pĂ«rdorte gjuhĂ«n e Atdheut, gjuhĂ«n shqipe.Ashtu qĂ« sot mban mend vetĂ«m disa fjalĂ« tĂ« rralla.
Autori i shkrimit e merr nĂ« mbrojtje aktorin me origjinĂ« shqiptare nga ata shqiptarĂ«, qĂ« e pĂ«rflisnin se ai e kishte humbur identitetin shqiptar dhe nuk ndjente asgjĂ« pĂ«r racĂ«n e vet. Nelo kundĂ«rshtonte:”Por s’munt tĂ« themi qĂ« Moisiu ka humbur dhe ndjenjat ose dhembshurinë  pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«. Jo. Sa kohĂ« qĂ« ish nĂ« VjenĂ« ky shoqĂ«rohej me shqiptarĂ«t.Veç kĂ«saj Moisiu vajti nĂ« ShqipĂ«ri pĂ«r disa muaj pas LuftĂ«s Ballkanike.S’ka dyshim qĂ« Moisiu ndjen gĂ«zim tĂ« nxehtĂ« kur bashkohet me ndonjĂ« shqiptar.Gjithashtu ay mbahet madhĂ«shtor kur kujton qĂ« i ati ishte shqiptar.
Nga ana tjetër janë dhe disa sende  të tjera që duhen marrë ndër sy.Moisiu është një artist i mësuar në vendekulturale të Evropës. Ky përballi shpenzime dhe  zor të madh duke tretur mësimet në gjuhë të huaj.Moisiu i është vënë artit të dramës  me gjithë mish dhe shpirt.Me fjalë të tjera bëri ca sakrifica, pra e hodhi lumin.Si një shkencëtar, ose muzikant, ose çpikës, që la mënjëanë çdo gjë tjetër për të realizuar idealin, ashtu edhe Moisiu, mori ndër sy të arrijë  në kulmin e fushës që zgjodhi;domethënë të  bëhet një aktor i shquar.
Si aktor i shquar, artist i mbaruar, pranohet me brohoritje nĂ« qarqet e huaja.Domosdo gjermanĂ«t e quajnĂ« tĂ« tyrin.Por bota e dramĂ«s interesohet nĂ« interpretimin dhe talentin e personalitetin e Moisiut, dhe jo aq pĂ«r kombĂ«sinĂ« e tij.Kudo qĂ« vete trimfon.Kudo bĂ«n pĂ«rshtypje tĂ« shkĂ«lqyera. Sepse ka zotĂ«si dhe talenti i tij s’kufizohet vetĂ«m si tragjedian.Moisiu Ă«shtĂ« dhe komedian i mbaruar. Nga kĂ«to shkake, Moisiu s’mund tĂ« dalĂ« sheshit dhe tĂ« thotĂ«:”UnĂ« jam shqiptar”! Kur e ka sjellĂ« rasti ay e ka thĂ«nĂ« pa ndrojtur se si qĂ«ndron fisi i tij.
Drizari tregon se si e takoi aktorin e madh dhe si e priti ai: Desha ta ndjek, desha tĂ« fjalosem me të  dhe njĂ« herĂ« mĂ« parĂ« se tĂ« nisej pĂ«r nĂ« EvropĂ« me vaporin “New York” shkova ta takoja. PĂ«r fat tĂ« mirĂ« erdhi me mua  edhe zoti Paul Linke, shkrimtar i ri gjerman dhe mik i ngushtĂ« i Moisiut.Back-stage njĂ« varg njerĂ«zish po priste. Moisiu posa na pa na qasi nĂ« OdĂ«n e tij, odĂ« e vogĂ«l qĂ« ka çdo TheatĂ«r pĂ«r krye-aktorin dhe na priti me nje ngrohtĂ«si gjeniale. MegjithĂ« qĂ« ishte i lodhur , u gĂ«zua pa masĂ« kur mori vesh se shqiptarĂ«t i dĂ«shirojnĂ« pĂ«rparim tĂ« madh  dhe interesohen pĂ«r triumfin e tij.NĂ« kĂ«tĂ« çast fytyra e tij u çel, kur dĂ«gjoi prapĂ« se shqiptarĂ«t e  nderojnĂ« , jo vetĂ«m si artist, por e njohin edhe si shqiptar nga ana e tĂ« atit.Atij i ndriti fytyra.
Keni parĂ« fytyrĂ«n e ndonjĂ« tĂ« riu qĂ« lĂ«vdohet  prej prindĂ«ve pĂ«r ndonjĂ« gjĂ« tĂ« mirĂ« qĂ« ka bĂ«rĂ«? Keni vĂ«nĂ« re se sa bukur tingĂ«llojnĂ« fjalĂ«t ”Bravo!..tĂ« lumtë ! Dhe na nderove? Ashtu dhe Moisiu.VeçanĂ«risht Moisiu u gĂ«zua kur pa qĂ« gazeta “Dielli” ka bĂ«rĂ« fjalĂ« kaq herĂ« pĂ«r tĂ«.
NĂ« pĂ«rshĂ«ndoshjen e fundit, Moisiu mĂ« siguroi,qĂ« dĂ«shiron t’u falet nderit shqiptarĂ«ve pĂ«r interesin dhe dashurinĂ« qĂ« rrĂ«fejnĂ« ; dhe mbahet kryelartĂ« kur kujton qĂ« ati i tij ish shqiptar dhe vjetĂ«t e foshnjĂ«risĂ« i shkoi nĂ« ShqipĂ«ri.Kur hapi derĂ«n dhe doli jashtĂ« populli gjerman e priti me “Hoch Moissi!..”Hoch Moissi”!(rroftĂ« Moisiu!)
Brenda qenies sĂ« tij, Nelo Drizari ndjen njĂ« sĂ«mbim nĂ« zemĂ«r, qĂ« Moisiun shqiptar e gĂ«zonin kombe tĂ« tjerĂ«, shtete tĂ« tjerĂ«. Ai shkruan:” Kur Moisiu shkoi pĂ«rmes turmĂ«s gjer te automobili, m’u kujtuan ca shqiptarĂ« tĂ« historisĂ«:”PemĂ«t e punĂ«rave tĂ« tyre janĂ« shijuar prej BotĂ«s, ajo botĂ« qĂ« i rriti dhe i nderoi.Kur do t’i vijĂ« koha qĂ« ShqipĂ«ria t’i mbajĂ« pĂ«r vete djemtĂ« e saj?”  PĂ«r ironi tĂ« fatit dhe vetĂ« Nelo, do tĂ« mbetej larg vendit tĂ« vet.

DRIZARI : LIBRIT TË KONICËS I KANË HEQUR DISA KAPITUJ!

Kur Qerim Panariti botoi librin e Faik KonicĂ«s ”ShqipĂ«ria KopĂ«shti ShkĂ«mbor i EuropĂ«s Juglindore”, Nelo Drizari reagoi me shqetĂ«sim, jo publikisht, por nĂ« letĂ«rkĂ«mbim me miqtĂ« e tij.
MĂ« sĂ« miri kĂ«tĂ« shqetĂ«sim tĂ« tij e shpreh letra qĂ« i dĂ«rgoi Refat Gurazezit menjĂ«herĂ« sapo u botua libri.ËshtĂ« koha kur vetĂ« Nelo sapo ka pĂ«rfunduar librin e tij pĂ«r SkĂ«nderbeun. Ai i shkruan Gurazezit se libri pĂ«r Kreshnikun tonĂ« kombĂ«tar me famĂ«Ă«shtĂ« gati pĂ«r shtyp.Sa dĂ«shiroj me gjithĂ« zemĂ«r sikur tĂ« ishte gjallĂ« zoti Faik Konitza. Besoj se do ta lĂ«vdonte. Kur vjen fjala pĂ«r librin e KonicĂ«s, Nelo Drizari shpreh mospajtimin e tij me librin qĂ« u redaktua nĂ«n kujdesin e Panaritit. Ai Ă«shtĂ« i bindur se libri Ă«shtĂ« censuruar nga qĂ« e ka parĂ« me sytĂ« e tij origjinalin nĂ« LegatĂ«n shqiptare, treguar nga vetĂ« Konica. Ai pohon se libri kishte dhe kapituj tĂ« tjerĂ«, qĂ« janĂ« hequr nga botimi i Panaritit.Ja pjesa e letrĂ«s ku ai shpreh shqetĂ«simin e vet:
“Sa pĂ«r librin e KonicĂ«s”Albania; The Rock Garden of Europe” e bleva fare rishtas. Kur e kĂ«ndova mĂ« ra pika.Kuptova qĂ« nuk Ă«shtĂ« libri i tij iplotĂ«. ËshtĂ« vetĂ«m njĂ« kaptinĂ« nga disa kaptina qĂ« mĂ« kish dĂ«ftuar nĂ« zyrĂ«n e LegatĂ«s. NjĂ« nga kaptinat e tij ish ajo qĂ« ka dalĂ« nĂ« shesh nĂ«n emrin”An Albanian Letter” gjoja e shkrojtur nga Hito Sadik. Ku janĂ« tĂ« tjerĂ«t?”
Nelo e nxit mikun e tij Gurazezin, i cili, ashtu si Drizari, qe njĂ« nga ithtarĂ«t e KonicĂ«s nĂ« tĂ« gjallĂ« tĂ« vet, qĂ« tĂ« bĂ«nteç’ishte e mundur pĂ«r tĂ« rĂ«nĂ« nĂ« gjurmĂ« tĂ« origjinalit pĂ«r ta shpĂ«tuar atĂ« ashtu siç e pat lĂ«nĂ« Konica. Ai i shkruan mikut tĂ« tij se duhet tĂ« gjendet  me doemos ish sekretarja e KonicĂ«s, zonja Charlotte, e cila i pat daktilografuar kapitujt e librit tĂ« Faikut. Ai shfaq idenĂ« se Peter Tykoja, ish kryeredaktor i Diellit, mund tĂ« binte nĂ« gjurmĂ«t e ish sekretares sĂ« Faikut, nga qĂ« ai jetonte nĂ«Washington.

BESNIK I MONARKISË

Edhe pse nuk e jetoi MonarkinĂ« shqiptare, Nelo Drizare e shihte veten me bindje monarkiste. Ndoshta u bĂ« i tillĂ« nga qĂ« ishte idhtar i KonicĂ«s dhe nĂ« kohĂ«n kur Konica ishte MinistĂ«r ai ishte mbĂ«shtetĂ«s i tij, por ndoshta ishin edhe bindjet e tij se pa njĂ« shtet tĂ« fortĂ«, pa ligj, shqiptarĂ«t nuk mund tĂ« civilizoheshin dhe tĂ« shkĂ«puteshin nga rebelimet qĂ« sillte liberalizmi i Nolit. NĂ«njĂ« letĂ«r qĂ« ai pat dĂ«rguar Zogut, kur ky ishte nĂ« mĂ«rgim, Drizari e ka lĂ«nĂ« me shkrim se ishte besnik i Mbretit, edhe pse ai pat rĂ«nĂ« nga Froni. NĂ« letrĂ«n e 17 shkurtit 1941, Drizari sqaron pozicionin e tij:” Kjo letĂ«r i Ă«shtĂ« drejtuar MadhĂ«risĂ« Tuaj nĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« sqaruar pozicionin tim nĂ« lidhje me FederatĂ«n Shqiptare tĂ« AmerikĂ«s”Vatra”. UnĂ« kam marrdhĂ«nie me kĂ«tĂ« ShoqatĂ«, si editor i gazetĂ«s sĂ« saj”Dielli”, por edhe pĂ«r shkak tĂ« sulmeve tĂ« mia tĂ« forta nĂ« gazetĂ«kundĂ«r pushtimit fashist tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe pĂ«r pasojĂ« pĂ«r shkak tĂ« besimit tim tĂ« sinqertĂ« nĂ« rrugĂ«n e jetĂ«s amerikane. ShkĂ«lqesia Juaj ndoshta e siguroi mbĂ«shtetjen e çiltĂ«r tĂ« shumicĂ«s sĂ« madhe tĂ« shqiptarĂ«ve nĂ« SHBA dhe Kanada.”
Drizari, nĂ« letrĂ«n etij, i kujton Mbretit Zog I besnikĂ«rinĂ« e tij dhe kontributin qĂ« dha kur motrat e Zogut, princeshat vizituan Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s. CitojmĂ«, “UnĂ« , si njĂ« anĂ«tar i PartisĂ« MbretĂ«rore, vura nĂ« dispozicion tĂ« gjitha pushtetet e mia pĂ«r tĂ« lehtĂ«suar misionin dhe qĂ«ndrimin e tyre.” – ShĂ«rbĂ«tor i ShkĂ«lqesisĂ« Tuaj
Nelo Drizari, d.v-17 shkurt 1941
Adhurimi i tij pĂ«r Mbretin Zog shfaqet mĂ« sĂ« ploti nĂ« letrĂ«n qĂ« Nelo Drizari i dĂ«rgoi New York Times, letĂ«r qĂ« botohet me titull”ShqipĂ«ria e sheh Mbretin e ri Zog si uzurpator dhe si Patriot”. Nelo shkruan pĂ«r qĂ«ndrimet e tĂ« dy palĂ«ve, atyre qĂ« e duan dhe atyre qĂ« e shajnĂ« Mbretin, te paret duan ligjin dhe rregullin, te dytet anarkine.

HAPAT E PARA  NE  POEZI

NĂ« fakt Nelo Drizari e nisi krijimtarinĂ« nga poezia. Madje qĂ« nĂ« numrin e parĂ« tĂ« revistĂ«s “PĂ«rparimi” gjejmĂ« tĂ« botuar poezinĂ« e tij”ShqipĂ«ria e plagosur”. Poezia ka 6 strofa me nga katĂ«r vargje secila dhe Ă«shtĂ« e shkruar me rimĂ«tĂ« kryeqzuar ABAB:

Djemt’ e mi ju shqiptar
Ku e keni nënën tuaj
TĂ« gjithĂ« me sy e keni par’,
E kanë zaptuar të huaj.

Poezia ka nota vajtuse pĂ«r fatin e ShqipĂ«risĂ« sĂ« robĂ«ruar, por finalja e saj pĂ«rmban shpresĂ«n se djemtĂ« e rinj, ku pĂ«rfshin edhe veten Nelo Drizari, nuk do t’i harrojnĂ« vuajtjet e  NĂ«nĂ«s dhe se ata do ta sjellin ndryshimin:

Ne djemtë e rinj që jemi sot
TĂ« gjitha i kemi shkruar
Kur kujtojmë na venë lot
AsnjĂ« s’kemi harruar.

NĂ« numrin e korrikut 1916 botohet dhe njĂ« tjetĂ«r poezi e Nelos, ajo titullohet “Shpresa jonĂ«â€. ËshtĂ« shkruar me tĂ« njĂ«jtin stil e nĂ«tĂ« njĂ«tĂ«n frymĂ«, ka gjashtĂ« strofa, 20 vargje tĂ« rimuar me tĂ« njĂ«jtĂ«n rime :

Do vijë dita ne të shohim
Shqipërinë të madhuar
Ku Ă«shtĂ« ora ne tĂ« shkojm’
Në luftë të gjithë të bashkuar.

Një poezi interesante është ajo qëi  kushtohet udhëtimit të tij drejt vendlindjes. Kjo poezi duhet të jetëshkruar në momentin kur ai është kthyer përkohësisht për të parën herë nga SHBA në Shqipëri. Duket se bashkë me të në udhëtimin me anije nga Greqia nëVlorë, ai rastesisht ka udhëtuar së bashku me Atin e Pavarësisë, Ismail bej Qemali:
Veja prej botës së Perëndimit
Me vapor qĂ« shkonte pran’ njĂ« mali
Mbi Detin shkumor të Joanisë,
Gjatë bregdetit të Shqipërisë,
Kur po çelej drita e Agimit:
Me ankth e mituri të një djali,
Të malluar për njerëzit e tija,
Pyeta sa larg është Shqipëria?
M’u qas e mĂ« tha se sa ish ora
Dhe se nuk ishim aq larg nga Vlora.
Cili ish, vallë ky plak i shkreti,
Kymjekër thinjur me pamje krali?
FestĂ«kuqi, qĂ« mĂ« tha “Tyt Eti-
TĂ« fala nga Ismail Qemali!”

GJUHËTARI DHE PËRKTHYSI

ËshtĂ« i konsiderushĂ«m kontributi qĂ« ka dhĂ«nĂ« Nelo Drizari nĂ« fushĂ«n e gjuhĂ«sisĂ«. Ai ka meritĂ«n se qe i pari qĂ« bĂ«ri tĂ« njohur gjuhĂ«n shqipe nĂ« njĂ« Universitet amerikan, siç ishte Kolumbia. Ishin tĂ« shumtĂ« studentĂ«t e tij amerikanĂ«, nder ta dhe njerez te shquar, qĂ« mĂ«suan gjuhĂ«n shqipe dhe u bĂ«nĂ« miq tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe vizituan vendin e shqiponjave. Duhet sakĂ«suar se pedagog igjuhĂ«s shqipe Nelo u bĂ« para se tĂ« bĂ«hej editor i Diellit, dhe jo pas, siçështĂ« shkruar kohĂ«t e fundit nĂ« shtypin e TiranĂ«s. KĂ«saj periudhe i pĂ«rket edhe hartimi i Fjalorit Anglisht –Shqip dhe Shqip-Anglisht” , tĂ« cilin Nelo Drizari e botoi mĂ« 1934. Vlerat e kĂ«tij fjalori i pĂ«rcaktoi nĂ« parathĂ«nien qĂ« shkroi Faik Konica, i cili nuk i kursen lĂ«vdatat. Pas fjalorit, Nelo do t’u ndihte studiuesĂ«ve tĂ« Shqipes  edhe me veprĂ«n e tij gjuhĂ«sore”Shqipja e folur dhe e shkruar”, njĂ« libĂ«r xhepi shumĂ« praktik pĂ«r pĂ«rdorim tĂ« pĂ«rditshĂ«m. VetĂ« Nelo Drizari, pĂ«rmes pĂ«rcjelljes shprehet me adhurim pĂ«r gjuhĂ«n shqipe, pĂ«r tĂ« cilĂ«n janĂ« interesuar  disa prej personaliteteve tĂ« pĂ«rmasave botĂ«rore si Jokli, Han, Majer etj.
Nelo Drizari i dha freski Diellit pĂ«rmes pĂ«rkthimeve tĂ« tij, madje ai solli nĂ« faqet e gazetĂ«s qĂ« do tĂ« editonte vetĂ« pĂ«r dy vjet edhe zĂ«ra tĂ« fuqishĂ«m tĂ« letĂ«rsisĂ« amerikane, por ai shkroi dhe vete letersi aty. I vlefshĂ«m Ă«shtĂ« edhe kontributi i tij i pĂ«rkthimeve nĂ« gjuhĂ«n angleze. Vlen tĂ« veçohet pĂ«rkthimi nĂ« vitin 1945  i dramĂ«s”Besa” tĂ« Sami FrashĂ«rit ne gjuhen angleze, e cila u vu nĂ« skenĂ« pĂ«r vite me radhĂ« nga amatorĂ«t emigrantĂ« shqiptarĂ« nĂ« SHBA. PenĂ«s sĂ« tij si pĂ«rkthyes i pĂ«rkasin edhe shumĂ« poezi popullore qĂ« shoqĂ«rojnĂ« GramatikĂ«n e tij.
Gjuhës shqipe Drizarit i shërbeu edhe gjatë ushtrimit të detyrës tëngarkuar nga Ministria e Mbrojtjes për organizimin e seksionit shqip në Institutin e gjuhëve të huaja në Monterey të Kalifornisë.

VEPRAT

Duke e pĂ«rmbledhur krijimtarinĂ« e Nelo Drizarit, evidentojmĂ« faktin se ai e nisi krijimtarinĂ« letrare me vargĂ«zim, por suksesin e arriti nĂ« prozĂ«. NĂ« prozĂ«n e tij dallon publicistika, artikujt studimorĂ« dhe krijimtaria e mirĂ«filltĂ« letrare. Romani nĂ« gjuhĂ«n angleze “Song of Irena”, i shqipĂ«ruar kohĂ«t e fundit nga nipi i tij nĂ« LondĂ«r Zaho Sula “KĂ«nga e IrenĂ«s” Ă«shtĂ« padyshim njĂ« kontribut i jashtzakonshĂ«m i njĂ« shkrimtari shqiptar nĂ« njĂ« vend tĂ« huaj.Mjedisi, tema dhe   ngjarjet kanĂ« autoktoni shqiptare. Ngjarjet dhe personazhet lĂ«vizin nĂ« njĂ« mjedis tepĂ«r tĂ« dashur pĂ«r autorin e romanit, nĂ« MallakstrĂ«ne  tij. NjĂ« roman qĂ« i zhvillon ngjarjet ne vitet ’30 tĂ« shekullit tĂ« shkuar . Romanin, Nelo Drizari ia kushtoi brezit tĂ« ri amerikan, qĂ« ka qenĂ« i bekuar me njĂ« trashĂ«gimi tĂ« madhe tĂ« lirisĂ«.”  Libri, qĂ« pĂ«rshkohet nga njĂ« vel romantik,  u botua mĂ«1957.
Përpara këtij romani Nelo kishte shkruar dhe njëroman tjetër me temë, personazhe  e subjekt shqiptar. Kjo vepër deri tani nuk  ka  gjurmë , por e dëshmon këtë një letër që ai ia ka dërguar  Elias Mitchell, kryetar i Vatrës. Letra mban firmën e Nelo Drizarit dhe mbi nënshkrim gjendet shprehja e dashur e vatranëve:Juaji me Besë.
Letra Ă«shtĂ« nisur mĂ« 25 prill 1947 nga New Yorku. QĂ« nĂ« hyrje tĂ« saj, Nelo i lutet kryetarit tĂ« VatrĂ«s, qĂ« tĂ« shtrojĂ« para KĂ«shillit, kĂ«rkesĂ«n e tij pĂ«r botimin nĂ« Dielli me fragmente dhe sponosorizimin e romanit. Ja letra:”Tue kujtue traditĂ«n e Diellit nĂ« lidhje me botimet letrare, edhe tue kujtuar sa me gĂ«zim i kĂ«ndojin kĂ«ndonjĂ«sit, dĂ«shiroj tĂ« shtroj njĂ« proponim pĂ«r konsideratĂ«n tuaj: Kam njĂ« novellĂ« romantike qĂ« merret me luftĂ«n burrĂ«rore pĂ«r çlirimine ShqipĂ«risĂ« prej zgjedhĂ«s fashiste dhe naziste. Novela e cila e ka emrin”BijtĂ« e KorbĂ«s”, pasqyron edhe kontributin bujar tĂ« shqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s.Kjo vepĂ«r letrare munt tĂ« nisĂ« tĂ« botohet nĂ« Dielli me njĂ« herĂ« dhe tĂ« vazhdojĂ« nĂ« njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ«, gjersa tĂ« mbarohet.”
Më pas, Nelo parashtron kushtet e tij, ku shpërblimi që kërkon është simbolik, vetëm 700 dollarë në tre këste. Nuk gjendet përgjigja e kryetarit të Vatrës, as edhe gjurmët e romanit të Drizarit.
Romani tjetĂ«r “Four Seas to dreamland”, e para vepĂ«r e tij e pĂ«rkthyer nĂ« gjuhĂ«n shqipe ”KatĂ«r ditĂ« pĂ«r nĂ« vendine Ă«ndrave”, Ă«shtĂ« njĂ« tjetĂ«r libĂ«r qĂ« dĂ«shmon mjeshtrinĂ« e shkrimtarit.Kjo vepĂ«r Ă«shtĂ« klasifikuar si njĂ« vepĂ«r e ndĂ«rmjetme, ku gĂ«rshetohet letĂ«rsia dokumentare me atĂ« artistike. Libri Ă«shtĂ« i ndĂ«rtuar  me 30 kapituj. NĂ« pĂ«lhurĂ«n e rrĂ«fimeve Ă«shtĂ« mbĂ«shtjellĂ« jeta e vetĂ« shkrimtarit. Autori pĂ«rshkruan bukur aventurĂ«n e njĂ« djaloshi, qĂ« ka lĂ«nĂ« fshatine  lindjes dhe endet larg pĂ«r nĂ« vendin e Ă«ndrave sĂ« bashku me vĂ«llanĂ«. Djaloshi –personazh, qĂ«Ă«shtĂ« vetĂ« autori, digjet nga Ă«ndrra pĂ«r integrim dhe  shkollim, por qĂ« sĂ«mundja ia ndĂ«rpret dhimbshĂ«m nĂ« mes. Ai kthehet nĂ« vendlindje pranĂ« familjes, ku klima, ajri, dashuria familjare, bĂ«jnĂ« magjinĂ«-e shĂ«rojnĂ« nga e keqja dhe ai i rikthehet nĂ« vendin e Ă«ndrave dhe triumfon. Libri u botua nĂ« vitin 1969 dhe ato vite ishte ndĂ«r veprat e rekomanduara pĂ«r nxĂ«nĂ«sit e shkollave amerikane.
Me shumĂ« interes Ă«shtĂ« edhe esseja  e Nelos”Xhek London dhe Ă«ndra e pamundur”  NjĂ« vit para se tĂ« mbyll sytĂ«, Nelo Drizari u dhuroi lexuesĂ«ve librine  tij kushtuar misionit katolik Carmel tĂ« KalifornisĂ«, i titulluar “Kopshti piktoresk i magjepsjes”.
I vlerĂ«suar Ă«shtĂ« kontributi i Drizarit edhe nĂ« fushĂ«n e studimeve tĂ« epokĂ«s SkĂ«nderbejane me librine tij” Scanderbeg; his life, correspondence, orations, victories, and philosophy”(SkĂ«nderbeu, jeta,korrespondenca, oratoria, fitoret dhe filozofia e tij.”. Emri i Drizarit Ă«shtĂ« pĂ«rfshirĂ« edhe nĂ« hartimine disa veprave me kolektiv autorĂ«sh si”Historia e dramĂ«s moderne”,”Fjalori i Kolumbias pĂ«r letĂ«rsinĂ« moderne amerikane”, Enciklopedia e Collierit” etj. NdĂ«rsa trashĂ«gimia publicistike e tij Ă«shtĂ« e pasqyruar jo vetĂ«m nĂ« gazetat dhe revista shqiptare tĂ«AmĂ«erikĂ«s si”Dielli”, “PĂ«rparimi” , “Studenti”, por edhe nĂ« gazetat e revista prestigjioze amerikane si: The New York Times, “Boston Globe”, “Brooklyn Eagel Magazine”, Current History Magazine” etj.
Nelo ishte i pasionuar edhe pas pikturës. Ai ka hapur ekspozita personale  në San Francisko, Oakland etj.

PËRSE ISHTE I NDALUAR NË SHQIPERI?

Edhe Nelo Drizari, si shume vatrane,  ishte i ndaluar në Shqipërinë e diktaturës komuniste. Ata që studionin nëpër arkiva dhe shkruanin për Vatrën dhe vatranët, nuk e përmendnin kurrë Nelo Drizarin, edhe pse ai kishte dhënë aq shumë për kulturën tonë kombëtare, edhe pse kishte qenë në krah të Konicës dhe Nolit. Arsyen duhet ta thonë vetë studiuesit, edhe pse merret me mend se kush ishte shkaku. Nelo Drizari nuk i kishte bërë asgjë Shqipërisë, veç mirë. Nuk ishte marrë as me diktatorët që udhëhoqën  dhe pergjaken Shqipërinë. Ai nuk e kishte jetuar regjimin e  Ahmet Zogut sepse erdhi fëmijë në Amerikë, por e adhuronte atë, thjesht sepse njihte temeperamentin e shqiptarëve, bajraktarizmine  tyre, egon për të qenë të gjithë udhëheqës dhe askush i udhëhequr,të gjithë komandantë dhe skush ushtar, njihte mosbindjen dhe rebelimin alla shqiptar. Ai thjesht besonte tek forca e ligjitdhe tek aftësitë e Ahmet Zogut.Kur i shkruan  gazetës The New York Times, Nelo, i njeh Mbretit të shqipatrëve këto merita: Vendosjen e rendit përmes ligjit, çarmatosjen e malsorëve, njeriu që i doli zot mbrojtjes së Qeverisë që doli nga Kongresi i Lushnjës; po kështu Zogu, sipas Drizarit, ishte ai që i doli zot kryeqytetit gjatë rebelimit më 1923, po kështu i njeh mbretit të shqiptarëve meritën e ruajtjes së qetësisë në situata të vështira, siç ishte rasti kur u plagos para se të hynte në Parlament etj. Për të gjitha këto Nelo Drizari u shpall i padëshiruar në Shqipëri.
Vitine  shkuar qyteti i Ballshit bëri vlerësimine parë për intelektualin e shquar mallakastriot, që iku fëmijë prej Shqipërie dhe i mbylli sytë në Vendin e ëndrave, i djegur nga malli për vendlindjen; e shpalli Nelo Drizarin Qytetar Nderi!

↧

KOMUNITETI SHQIPTAR I DHA LAMTUMIRËN E FUNDIT GAZETARIT AGIM NEZAJ

May 20, 2016, 5:43 am
$
0
0

Raporti: Dalip Greca/

Foto: Dritan HAXHIA(Me shume shihni ne fb)

New York 18 Maj 2016- MbrĂ«mjen e  16 Majit kishte pĂ«rfunduar nĂ« mĂ«nyrĂ« fatale beteja mes gazetarit Agim Nezaj dhe sĂ«mundjes  sĂ« kancerit nĂ« stomak. Siç shkroi shtypi, ai nuk iu dorĂ«zua vdekjes, por Zotit. Me kaq janĂ« thĂ«nĂ« tĂ« gjitha. Ai e pĂ«rballoi dyluftimin duke e gĂ«lltiur dhimbjen brenda vetes, por mbrĂ«mjen e sĂ« HĂ«nĂ«s, zemra e tij pushoi sĂ« rrahuri, duke shĂ«nuar fundin e betejĂ«s. Familja Nezaj hapi dyert e mortit dhe komuniteti shqiptar , jo vetĂ«m nĂ« Nju Jork, por edhe shtete tĂ« tjerĂ« iu gjend pĂ«r ngushĂ«llim. TĂ« MĂ«rkurĂ«n, me 17 Maj, familja priti ngushĂ«llimet nĂ« ShtĂ«pinĂ« Mortore” Farenga Brothers” nĂ« Allerton, Bronx. Nga ora 2 e pasditĂ«s e deri nĂ« 9 tĂ« mbrĂ«mjes vargu i njerzve, burra dhe gra, nuk kishte tĂ« sosur. Me qindra ishin ata qĂ« iu gjendĂ«n pranĂ« familjes, jo vetĂ«m krahinarĂ« tĂ« tij, por nga tĂ« gjitha trojet shqiptare, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia dhe ShqipĂ«ria.  Edhe Federata Vatra, me njĂ« pĂ«rfaqĂ«si tĂ« saj, me zv/Kryetarin Agim Rexhaj, sekretaren Nazo Veliu, anĂ«tarĂ«t e KryesisĂ« Marjan Cubi e Dalip Greca(editor i “Diellit”), anĂ«tarĂ«t e KĂ«shillit Idriz Lamaj, Zef PĂ«rndocaj, Musli Mulosmanaj, sĂ« bashku me pĂ«rfaqĂ«suesit e medias sĂ« komunitetit Adem Belliu , Beqir Sina dhe Dritan Haxhia, i shprehĂ«n ngushĂ«llimet babait tĂ« Agimit Bajram Nezaj, nĂ«ns Zoja, bashkĂ«shortes Mira dhe vĂ«llait, Agronit.

TĂ« Enjten, me 18 Maj, nĂ« orĂ«t e para të  mĂ«ngjesit u organizua ceremonia e pĂ«rcjelljes si dhe lutjet fetare në  ShtĂ«pinĂ« Mortore”Farenga Brothers”  pĂ«r t’u nisur nĂ« orĂ«n 10 tĂ« paraditĂ«s drejt  Kensico Cemetery, në Valhalla, Westchester County, New York, njĂ« ndĂ«r varrezat e hapura nĂ« vitin 1889, në njĂ« vend tepĂ«r piktoresk, plot gjelbĂ«rim.

       NĂ« ceremoninĂ« e varrimit kanĂ« marrĂ« pjesĂ« qindra vetĂ«. Imam Elez Osmani dhe MustafĂ« Islami, kanĂ« pĂ«rcjellĂ« lutjet fetare. NĂ« mesazhin drejtuar tĂ« pranishmĂ«ve, Imam Elez Osmani, ndĂ«r tĂ« tjera, duke iu drejtuar Familjes Nezaj, prindĂ«rve tĂ« Agimit, Bajram dhe Zoja, vĂ«llait Agron, bashkĂ«shortes Mira  tha: Sot jemi tubuar qĂ« t’ia themi  lamtumirĂ«n e fundit, bashkĂ«kombasit tonĂ«, vĂ«llaut tonĂ«, familjarit tuaj tĂ« dashur, gazetarit, publicistit, studiusit,juristit, pedagogut tĂ« mirĂ«njohur Agim Nezaj. Pata rastin tĂ« njihem me tĂ« personalisht dhe janĂ« tĂ« pashlyera kujtimet pĂ«r tĂ«. I afĂ«rt, modest, erudit me njohuri tĂ« larta.
Ishte ndër pendat e shquara që la  emër në letërsi, publicistikë, gazetari dhe në veprimtari shoqërore-politike.Agimi kishte një stil të lehtë shkrimi, që të bënte për vete. Shkrimet e tij lexoheshin me një frymë, sepse i shkruante vendit të tij, vlerave tona të shquara dhe gjeografisë së bukur .
Ishte një personalitet që nuk rreshti së promovuari shqiptarinë dhe Shqipërinë kudo që iu dha rasti.
“KĂ«naqĂ«sia ime mĂ« e madhe gjatĂ« kĂ«tyre 25 viteve, ka qenĂ« dhe mbetet promovimi i ShqipĂ«risĂ« tonĂ« tĂ« bukur tek tĂ« huajt” shĂ«noi Agimi nĂ« veprĂ«n e tij.
Zoti e kishte paisur me një mëndje të ndritur që e shprehi në pendën e tij të artë.Kosovën e kishte pikë të dobët dhe ishte i pashmangshëm diskutimi për të  në çdo moment.Me një ndiesi të veçantë i përcillte zhvillimet politike të saj.
Qindra artikuj, kronika ,opinione,analiza të botuara, në media kombtare dhe ndërkombëtare, nga Agim Neza , i lexoje me andje, me një frymë, sepse Agimi i tjerrte mire siç thojmë edhe në bosht edhe në shtizë.
Imam Osmani e mbylli mesazhin e tij: Familja e Agimit , sot , krahas pikĂ«llimit dhe dhembjes e ka kujtimin e pa shlyer pĂ«r tĂ«, e ka krenarinĂ« e ligjshme, sepse siç vunĂ« nĂ« dukje tĂ« gjitha mediat tona, Agimi na la mesazhe tĂ« larta qytetarie nĂ« çdo hap tĂ« jetĂ«s sĂ« tij,nĂ« çdo vend ku shkeli nĂ« çdo institucion ku punoi. KĂ«shtu ky lartĂ«soi edhe mĂ« shumĂ« traditat tona, zakonet e vyera, virtytet e ndritura tĂ« para ardhĂ«sve dhe familjes sĂ« tij tĂ« nderuar.NĂ« njĂ«shkrim qĂ« lexova pĂ«r tĂ« kĂ«to ditĂ« dikush shkroi Agimi nuk iu dorĂ«zua vdekjes por iu dorĂ«zua Zotit, pĂ«rfundoi Imam Osmani
..

Më pas Zenel Neza, në emër të familjes, ka falenderuar pjesmarrësit dhe i ka ftuar ata në drekën e lamtumirës së Agimit, e cila u shtrua nga familja në Eastwood Manor.

***

Vdekja e parakohshme e Agim Nezaj, nĂ« moshĂ«n 54 vjeçare, preku tĂ« gjithĂ« kolegĂ«t e tij dhe mediat e pĂ«rcollĂ«n me pikĂ«llim e nderim tĂ« thellĂ«. Gazetat, televizionet, rrjetet sociale e vlerĂ«suan Agimin pĂ«r kontributin qĂ« dha nĂ« median shqiptare, nĂ« mardhĂ«niet me publikun, nĂ« fushĂ«n e mĂ«simidhĂ«nies si pedagog, nĂ« promovimin e ShqipĂ«risĂ« turistike tek tĂ« huajĂ«t etj. Mesazh ngsuhĂ«llimi pĂ«rcolli edhe presidenti i RepublikĂ«s, z. Bujar  Nishani, i cili, duke ngushĂ«lluar familjen, shkroi:” “TĂ« nderuar familjarĂ« tĂ« Agimit tĂ« ndjerĂ«,

Me keqardhje të thellë mësova për ndarjen e parakohshme nga jeta të Agim Nezajt, i cili gjithë jetën dhe veprimtarinë e tij ia përkushtoi përmbushjes së misionit fisnik të gazetarit dhe artit të vështirë të komunikimit me publikun, ku u shqua për mjeshtërinë dhe gojëtarinë e rrallë.

Ky personalitet mbresëlënës, me një kontribut të spikatur çerekshekullor në gazetari, në komunikim, në jurisprudencë si dhe në lartësimin e emrit të Shqipërisë në sytë e të huajve, përçoi ngaherë tek publiku shqiptar me një ndjenjë të lartë profesionalizmi vlerat më të spikatura profesionale dhe njerëzore.

Me ikjen e parakohshme të Agimit, gazetaria shqiptare, arti i komunikimit me publikun dhe institucionet tona shtetërore, ku u shqua për vite me radhë si një zëdhënës dhe këshilltar për shtyp i përkryer dhe jetëgjatë, humbën një nga personalitetet e spikatur, një nga pikat kryesore të referimit akademik dhe mbi të gjitha njerëzor, ndërsa ju, bashkëshortin, prindin dhe të afërmin tuaj më të shtrenjtë.

Ju lutem, mĂ« lejoni tĂ« ndaj me ju dhimbjen e thellĂ« dhe nĂ« kĂ«to momente tĂ« vĂ«shtira t’ju gjendem pranĂ« shpirtĂ«risht duke ju shprehur ngushĂ«llimet e mia mĂ« tĂ« sinqerta personale dhe institucionale!” – theksohet nĂ« mesazhin e Kreut tĂ« Shtetit.

***

Agim Nezaj ka lindur në Tropojë. Studimet e mesme i ka kryer në Shkollën e Gjuhëve të Huaja për anglisht dhe ato të larta, në Fakultetin Filologjik të Tiranës për gjuhë -letërsi shqipe.Karriera dhe kontributi i Agim Nezës në gazetarinë shqiptare, letërsi, publicistikë, botën universitare, politikë etj. janë të mëdha dhe shumëdimensionale e do të mbahen mend gjatë.

PĂ«r ata qĂ« e njihnin dhe nuk e njihnin Agim NezĂ«n, por njihnin shkrimet e tij apo bashkĂ«punimin me tĂ« si kĂ«shilltar i mediave nĂ« MinistrinĂ« e DrejtĂ«sinĂ«, ProkurorinĂ« e PĂ«rgjithshme, MinistrinĂ« e Jashtme, nĂ« KryesinĂ« e Kuvendit etj. do ta ndiejnĂ« qĂ« sot e tutje se ShqipĂ«ria ka humbur njĂ« personalitet.NjĂ« personalitet, qĂ« nuk reshti sĂ« promovuari ShqipĂ«rinĂ« jashtĂ« vendit me bukuritĂ« dhe misteret e saj. Agim Nezaj shprehej:“KĂ«naqĂ«sia ime mĂ« e madhe gjatĂ« kĂ«tyre 25 viteve ka qĂ«nĂ« dhe mbetet promovimi i ShqipĂ«risĂ« tonĂ« tĂ« bukur tek tĂ« huajt nĂ«pĂ«rmjet botimit dhe ribotimit tĂ« librave “Albania-Travel Guide” & “Welcome to Albania””

Agimi la në pikëllim të thellë bashkëshorten Mira, vajzat Ergian dhe Edonën, prindërit Bajram dhe Zoja Neza, të vëllain Agron, të afërm, miq dhe shokë të shumtë.

Federata Panshqiptare e Amerikes VATRA dhe Gazeta “Dielli” i shprehin ngushellimet me te thella familjes.

Lamtumirë miku ynë, kolegu ynë, të qoftë dheu i lehtë!

FOTOGRAFITE EKSKLUZIVE PER DIELLIN NGA DRITAN HAXHIA.

(Dielli)

↧

NJË FAMILJE SHQIPTARE ME BANIM NË SHTUTGART VIZITOI VATRËN

May 21, 2016, 9:03 am
$
0
0

TĂ« mĂ«rkurĂ«n me 18 maj 2016 njĂ« familje shqiptare nga Kosova me banim nĂ« Shtutgrat tĂ« GjermanisĂ« viizitoi VatrĂ«n. Inxhinieri Ylli Mujaj dhe bashkĂ«shortja e tij mjeke, Florina- e diplomuar nĂ« TiranĂ« dhe qĂ« e ushtron profesionin edhe nĂ« Gjermani, si dhe djemtĂ« Genti dhe Miloti, tĂ« shoqĂ«ruar nga anĂ«tari i KĂ«shillit tĂ« VatrĂ«s, Ramiz Mujaj si dhe Ilmi Muaj nga Shoqata “Rugova” u pritĂ«n nga Editori i gazetĂ«s Dielli, Dalip greca. Editori i njohu mysafirĂ«t me historinĂ« 104 vjecare tĂ« FederatĂ«s Panshqiptare tĂ« AmerikĂ«s Vatra dhe gazetĂ«n e saj 107 Vjecare”Dielli”. PĂ«rmes fotografive, eksponateve, dokumenteve arkivore, mysafirĂ«t u njohĂ«n me rrugĂ«timin historik tĂ« VatrĂ«s, me shĂ«rbimet qĂ« kjo organizatĂ« i ka bĂ«rĂ« kombit pĂ«r gjatĂ« mĂ« shuĂ«m se njĂ« shekulli, pĂ«r kontributet historike qĂ« ka dhĂ«nĂ«, pĂ«r fushatat e mĂ«dha financiare qĂ« ka bĂ«rĂ« Vatra nĂ« ndihĂ«m të  Kombit, pĂ«r mbulimin e shĂ«rbimit diplomatik kur s’ksihim shtet shqiptar, pĂ«r invetsimet kulturore, etj.

MysafirĂ«t shprehĂ«n kĂ«naqĂ«sinĂ« qĂ« u njohĂ«n nga afĂ«r me historinĂ« e VtarĂ«s. Ata shkruan nĂ« Librin e VizitorĂ«ve: Kjo ishte njĂ« vizitĂ« qĂ« na mbushi me emocione. Ne jemi vizitorĂ« pĂ«r disa ditĂ« nĂ« Nju Jork. Kemi vizituar qendra muzeale dhe kulturrore. Por kjo vizitĂ« nĂ« VatĂ«r ishte tepĂ«r pĂ«rshtyplĂ«nse. Ju faleminderit qĂ« na e mudnĂ«suat kĂ«tĂ« pritje tĂ« ngrohtĂ«. Do t’ua rekomandojmĂ« edhe miqĂ«ve tanĂ« vizitĂ«n nĂ« VatĂ«r. E urojmĂ« VatrĂ«n edhe 100 vite tĂ« tjera!

Familja Mujaj

Shtugart-Gjermani

↧
↧

DR. BARDH SPAHIA DHE KAMPIONIA KLODIANA SHALA VIZITUAN VATREN

June 2, 2016, 10:46 am
$
0
0
  1. Të Mërkurën, me 1 Qershor 2016, Dr. Bardh Spahia, Shef i Departamentit të Emigracionit dhe Diasporës pranë Partisë Demokratike Shqiptare dhe Sportistja e njohur, rekordmenia Olimpike Klodiana Shala, e njohur në kryeqytetin shqiptar edhe per Fitnesin bashkëkohor, me të cilin merret prej vitit 2013, vizituan Vatrën. Mysafirët shoqëroheshin nga biznesmeni dhe aktivisti Bedri Lita.
    Kryetari i VatrĂ«s dr. Gjon Bucaj, u ka uruar mirĂ«seardhjen mysafirĂ«ve dhe i ka njohur me qĂ«ndrimet dhe veprimtaritĂ« e VatrĂ«s, vecanĂ«risht pĂ«r CĂ«shtjen KombĂ«tare. Dr. Bucaj u ndal gjatĂ« edhe nĂ« qĂ«ndrimet e VatrĂ«s pĂ«r cĂ«shtjen “Came” dhe marrdhĂ«niet me fqinjin Jugor, qĂ« ende nuk e sheh realisht zgjidhjen e problemit cam, duek pretenduar mosegzistenĂ«n e njĂ« gjenocidi tĂ« dokumentuar, ndĂ«rkohĂ« qĂ« kĂ«mbĂ«ngul pĂ«r ndĂ«rtimin e varrezave greke nĂ« tokĂ«n shqiptare, njĂ« kĂ«rkesĂ« e padrejtĂ« pĂ«r njĂ« ushtri qĂ« ka shkelĂ« tokĂ«n shqiptare dhe nĂ« vend qĂ« t’i tĂ«rheqĂ« eshtrat e ushtarĂ«ve pushtues(Sic kanĂ« vepruar edhe shtetet e tjerĂ« si Italai, Gjermania etj.), kĂ«rkon qĂ« t’i kthejĂ« ata nĂ« heronjĂ« nĂ« tokĂ«n shqiptare tĂ« pushtuar prej tyre. Problemet me palĂ«n kundĂ«rshtare tĂ« luftĂ«s Italo-Greke, diplomacia dhe shteti helen duhet t’i zgjidhĂ« me italianĂ«t dhe jo me shqiptarĂ«t. Mosnjohja e cĂ«shtjes came, apo moslejimi i kthimit tĂ« camĂ«ve nĂ« shtĂ«pitĂ« dhe pronat e tyre, mbajtja e njĂ« Ligji absurd tĂ« LuftĂ«s me njĂ« vend fqinj, qĂ« Ă«shtĂ« anĂ«tar aktiv i NATO-s dhe aspiron BE-nĂ«, duket mĂ« shumĂ« se Paradoks. Traktati i MiqĂ«sisĂ« Shqiptaro-Greke, tha dr. Bucaj, nuk i ka zgjidhur problemet e mbetura pezull mes dy vendeve.
    Kryetari i VatrĂ«s informoi se ai do tĂ« udhĂ«tojĂ« drejt TiranĂ«s, i ftuar nĂ« Kongresin e PDIU, PartisĂ« qĂ« mbron cĂ«shtjen Came, dhe do t’i parashtroi atje qĂ«ndrimet e VatrĂ«s.
    Dr. Bucaj, apeloi për Shtetin Shqiptar, dhe Diplomacinë Shqiptare, që të mos e shohë veten inferiore gjatë Vizitës të Ministrit të Jashtëm Grek në Tiranë, por me kurajo të kwrkojë me këmbngulje zgjidhjen një herë e mirë të cështjes came, të kundërshtojë ndërtimin e varrezave nw tokwn shqiptare, të kërkojë heqjen faktike të Ligjit të Luftës.
    Dr. Bardh Spahia falenderoi për pritjen e ngrohtë që i rezervoi Vatra dhe tha se ndjehej shumë mirë që vizitonte këtë Tempull Historik Kombëtar. Ndjehem mirë edhe për faktin, se babai im i ndjerë , Dr. Ali Spahia, ruante respekt e nderim për Vatrën dhe vatranët ( I ndjeri Dr. Ali Spahia, deputet, ish nënkryetar i Partisë Demokratike dhe kryetar i grupit parlamentar të PD-së ndërroi jetë në Pavia(Itali) me 13 tetor të vitit 2000). Spahia ishte anëtar i komisionit të jashtëm parlamentar të Shqipërisë, si edhe kryetar i delegacionit shqiptar në Këshillin e Europës në Strasburg. Pas vitit 1997 ai ishte anëtar i Këshillit Kombëtar të PD-së dhe kryetar i Departamentit të të Drejtave të Njeriut të PD-së.Më pas dr. Bardh Spahia trajtoi problemet e Deparatmentit të emigracionit dhe të Diasporës, dhe parashtroi programin e Partisë Demokratike. Këtij q theksoi ai llimi, tha ai, i shërben edhe kjo vizitë si dhe takimet që ai do të bëjë në Nju Jork, Nju Xhersi, Washington, Chikago etj. Jo rastësisht kontaktin e parë e bëmë me Vatrën e shqiptarëve të Amerikës, theksoi ai .
    Kampionia që ka nderuar Shqipërinë për më shumë se një dekadë në arenën ndërkombëtare, atletja rekordmene në 200 metra dhe 400 metra, mbajtësja e Flamurit Kombëtar në ceremoninë e hapjes së Olimpiadës Verore 2004 në Athinë, përfaqësuesja e Shqipërisë në Olimpiadat 2000, 2004 dhe 2008, fituese e medaljes së bronztë në 400 metra në Lojërat Mesdhetare në vitin 2005, tha për Gazetën Dielli, se vizita në Vatër, i dha mbresa të vecanta dhe këtu preku historinë më shumë se 100 vjecare të Shqiptarëve të Amerikës.
    Editori i Diellit i njohu mysafirĂ«t me historinĂ« e FederatĂ«s Panshqiptare tĂ« AmerikĂ«s “VATRA dhe GazetĂ«s 107 Vjecare “Dielli” pĂ«rmes ekspozitĂ«s fotografike” 100 vitet e VatrĂ«s nĂ« ShĂ«rbim tĂ« Kombit” dhe pĂ«rmes dokumentave arkivore.
    Në takim ishin të pranishëm edhe zv/kryetari i Vatrës Asllan Bushati dhe vatrani veteran Zef Përndocaj.
    Mysafiret i dhuruan kryetarit te Vatres shtatoren e Nene Terezes.
↧

PERËNDIA ZGJODHI SHQIPTARËT E AMERIKËS SI SHPËTIMTARË TË SHQIPËRISË

June 3, 2016, 6:19 am
$
0
0

KALENDAR- 3 QERSHOR-VATRA DHE SHPËTIMI I SHQIPËRISË NGA SHQIPTARËT E AMERIKËS/

* Si i parapriu VATRA Konferencës së Paqes duke organizuar Komitetin e Shpëtimit Kombëtar./

* Fushata 3 Qershorit 1917, ku vatranët nga 40 mijë dollar arritën të mblidhnin më shumë se 150 mijë./

* Shumë vatranë dhuruan pagesat që fitonin për një e dy javë./

* Në vitin 1917 sipas përllogaritjeve të Vatrës jetonin rreth 50 mijë Shqipatrë, por vetëm rreth 5 mijë morën pjesë në fushatë./

NGA DALIP GRECA/

Federata Panshqiptare e Amerikës Vatra po e ndiqte me shqetësim teatrin e zhvillimeve luftarake gjatë Luftës së Parë Botërore, veçanërisht në Ballkan, ku fqinjët rrezikonin Shqipërinë. Që më 1916 Vatra nisi organizimin e shërbimit diplomatik duke i vënë një rrogë mujore prej rreth 1600 frangash delegatit të saj në Londër Mehmet Bej Konica. Pagesa sigurohej përmes organizimit të Ditës së delegatit. Po ashtu, gjatë vitit 1916 nisi pranë degëve të mëdha përgatitjet e trupave vullnetare.(Nje speciale do te lexoni ne Diellin e printuar)

↧

ANTON ÇEFA, POETI I KULTIT HYJNOR TË FJALËS

June 5, 2016, 8:56 am
$
0
0

NGA DALIP GRECA*/

Poeti vjen i plotĂ« nĂ« botimin antologjik “Flatrime me krahĂ« tĂ« preme”/

 Poeti, studiuesi, kritiku, gazetari Anton Çefa, vjen i plotĂ« si poet nĂ« njĂ« vĂ«llim poetik me titullin metaforik ”Flatrime me krahĂ« tĂ« preme”, botim i “OMBRA GVG”.

Antologjia dĂ«shmon dhe na risjell provĂ«n se Anton Çefa Ă«shtĂ« nga ata poetĂ« qĂ« nĂ« kohĂ«n e ngricave ideologjike e ndryni poezinĂ« brenda vetes, bashkĂ«jetuan sĂ« bashku nĂ« honet e heshtjes dhe ajo, poezia, ia mbajti ngrohtĂ« shpirtin nĂ« dimrat e acartĂ«, pĂ«r tĂ« kĂ«nduar nĂ« stinĂ«n e pranverĂ«s sĂ« vonĂ« tĂ« moshĂ«s sĂ« vet.

Poeti pĂ«rjetoi nĂ« rininĂ« e vet absurdin e “kĂ«ngĂ«s sĂ« pakĂ«ndueme”, kur poezia e tij e ndrydhur brenda vetes sfidoi rregullat e ngurta.NĂ« njĂ« vĂ«shtrim sipĂ«rfaqĂ«sor, ai i ngjan “Bylbylit tĂ« mbyllur nĂ« kafaz” tĂ« shkodranit tĂ« shquar Mjedja.

Ashtu siç sqaron vetĂ« poeti nĂ« pĂ«rcjelljen lakonike tĂ« kĂ«tij botimi antologjik, pjesa mĂ« e madhe e poezive janĂ« shkruar nĂ« kohĂ«n e diktaturĂ«s, por nuk u botuan nĂ« atĂ« kohĂ« pĂ«r tĂ« pritur njĂ« kohĂ« me dritĂ«, ku poezia e tij tĂ« mos i nĂ«nshtrohej rregullsive tĂ« ngurta. Pra ai kĂ«ndoi nĂ« kohĂ«n e diktaturĂ«s, por kĂ«ndoi nĂ«n zĂ«, kĂ«ndoi me vete dhe pĂ«r vete, kĂ«ndoi ashtu siç dĂ«shironte ai, jo siç diktonte koha qĂ« vriste shpirtrat e lirĂ«.Ishte koha qĂ« priste flatrat pĂ«r t’i bĂ«rĂ« tĂ« pamundur flatrimet nĂ« qiejtĂ« zymtĂ«. Ashtu si Shkodra e tij antikomuniste, qĂ« ai e ka dashtĂ« edhe “pse nuk flirtoi me qiejtĂ« e ndytĂ«â€, tĂ« dy ndjehen krenarĂ« pĂ«r sfidĂ«n. As poeti nuk flirtoi.

Na ndihmon pĂ«r tĂ« pereceptuar hershmĂ«rinĂ« e poezisĂ« sĂ« Antonit, ndrydhjen e saj nĂ« honet e heshtjes, pĂ«rcjellja e mikut tĂ« tij tĂ« vjetĂ«r, nĂ«n kujdesin e tĂ« cilit botohet ky vĂ«llim antologjik, Ferik Ferra, i cili tregon mbijetesĂ«n e poezisĂ« sĂ« Antonit, qĂ« nĂ« mes vitet ’50 tĂ« shekullit tĂ« kaluar. Ferra shkruan: ”Vera e vitit 1955 na ndau. I lamĂ« njeri-tjetrit si kujtim nga njĂ« poezi, tĂ« cilĂ«n Antoni e kujton vetĂ«m nĂ« disa vargjet e fundit.”

Miku i vjetër tek përcjell me shumë dashuri krijimtarinë e kolegut të tij, poet, në kohëtakimin e vonshëm, konstaton:

Dora e poetit kishte prerë e qepur me dorën e mjeshtrit, petkun poetik me një linjë koncize dhe elegancë mahnitëse, duke dhënë nëpërmes ekstratit të ngjeshur, pikërisht fjalën, që është e para në belbëzimet e njeriut.
E peshon si guri fjala

E ma tepër se guri.

Çefa e kujton kohĂ«ndarjen me mikun e tij Ferra pĂ«rmes vargjeve tĂ« mallit dhe ftillesĂ«s:
Ishte një kohë e largët

E pakohë

E fjala e pafjalë,

Kur u ndamĂ« s’na panë 

Ishte kohĂ« e pafjalĂ«. Mjafton ky varg pĂ«r kohĂ«n e absurdit, kur me ligj qe shpallĂ« ndalimi i fjalĂ«s e heshtja ishte “kapak florini”.Ishte koha e rinisĂ« sĂ« poetĂ«ve, qĂ« u digjej shpirti nga metaforat e vargjet, por fluturimi qe i ndaluar dhe krahĂ«t tĂ« prerĂ«, flatrimi fare i pamundur:
Na rreshkej etja në gjak,

PĂ«r fluturim

Por s’kishte qiell,

Kur u ndamë 

(Poezia pĂ«r njĂ« tubĂ«z “Diell tĂ« vĂ«shtirĂ«â€)

 

Poeti Çefa bashkĂ« me poezinĂ« e vet jetoi vetĂ«veten nĂ« honet e heshtjes, ku thirrjes sĂ« tij askush nuk i pĂ«rgjigjej nĂ« humĂ«bĂ«tirĂ«n kallkan:’
NĂ« Honin e zaneve

E të emnave


Thërras
E nuk përgjigjet asnjeri


“Njeri”


Në kohën e shkuar të ndalimit të fjalës, poeti e sheh veten rob të errësirës, si një cung i ngujuem diku/ në hapsinën e pafund të një nate


Ndjehet shumëfish rob,-rob i errësinëns dhe shpirtit; i gjakut dhe fjalës, që ishte peng i kohës të fjalës së ndaluar.
Poeti në misionin e tij poetik ishte shtegtar i vjetër drite, por ndjen dhimbje që misioni i mbeti peng i kohës, nga që e degdisën shtigjeve të errëta.Poeti vetërrëfehet:
Isha shtegtar i vjetër drite,

Po më dorzuen shtigjeve të errta

Të vuej urinë e shpirtit

Më dënuen


PoezitĂ« e kohĂ«s sĂ« ndaluar pĂ«rshkohen nga dhimbja e trishtimi.Siç konstatojnĂ« stuiduesit e fenomenti Çefa, ai sjell pĂ«rngjasime me fenomenin e lirikut tĂ« famshĂ«m, Lasgush Poradeci, qĂ« kaloi nĂ« harresĂ« totale, qĂ« tĂ« mos flirtonte me tĂ« keqen. Kjo s’ka qenĂ« e lehtĂ« pĂ«r t’u realizuar se poeti nuk ishte nĂ« gjumĂ« letargjik, qĂ« befas njĂ« ditĂ« u zgjua dhe nisi kĂ«ngĂ«n e ndĂ«rprerĂ« poetike. Ai pagoi koston e heshtjes, gjakosi shpirtin nga dhimbja. Kjo nuk Ă«shtĂ« pak pĂ«r njĂ« poet.Poezia nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m fjalĂ«, poezia Ă«shtĂ« vuajtje, qĂ« tĂ« djeg shpirtin nĂ« çastin shpĂ«rthyes, nĂ« kohĂ«shkrepjen e blicit tĂ« ndjenjĂ«s. SintezĂ« e asaj kohe vuajtjesh poetike Ă«shtĂ« poezia me titull ”Varrosja e fjalĂ«s”:
Në qelinë e heshtjes kam varrosun veten

Me heshtjen e varrit kam mbulue fjalën

E gjatë kjo natë e zymtë, e gjatë!

Në gojën e kohës sonë

Pëlhurë kanë thurur marimangat.

Baj tĂ« iki prej vetes sime, s’mundem.

Rrekem të lëshohem vrap pas vetes, rrëzohem.

Në natën e kobit më ka humbun emni,

Mbi kobet e natës nuk munda ta ngre dorën.

Antoni nuk ka mni ndaj Atdheut, përkundrazi, e dashuron atë dhe në mërgimin e largët, thur këngët e dhimbjes dhe të krenarisë për Shkodrën e dashur, për Atdheun që gjendet përtej horizonteve.

Poezia e tij na sjell nĂ« kujtesĂ« shkodranĂ«t e mĂ«dhenj tĂ« mĂ«rguar, qĂ« i kĂ«nduan ShkodrĂ«s loce, Drinit, BunĂ«s, Cukalit, RozafĂ«s hyjnore, paçka se kĂ«nga e Antonit Ă«shtĂ« mĂ« konkrete, ai kĂ«ndon shtĂ«pisĂ« sĂ« vjetĂ«r, kumbullĂ«s nĂ« fund tĂ« kopshtit, nĂ« degĂ«t e sĂ« cilĂ«s, ai metaforikisht” var pĂ«rgjithĂ«monĂ«/ BuzĂ«qeshjen e fĂ«minisĂ«â€. Antoni nuk nis nga bregu i Atlantikut drejt ShkodrĂ«s, dallĂ«ndyshen, qĂ« t’i çojĂ« falmeshĂ«ndet e t’i sjellĂ« lajme nga Atdheu. Ai nuk e sheh zogun shtegtar-dallĂ«ndyshen, si ljamdĂ«rgues a lajmsjellĂ«s, dallĂ«ndyshen e trajton fisnikĂ«risht si mbartĂ«se e lirisĂ« sĂ« fjalĂ«s:

“E(dallĂ«ndyshja) me skjep shkruen mbi tokĂ«ne zezĂ« me hjeroglifet e gjuhĂ«s sĂ« dallĂ«ndyshave lirinĂ« e fjalĂ«s e tĂ« gjitha tĂ« drejtat e fisit tĂ« saj”.

“PĂ«rtej horizontit tĂ« dhimbjes”, Ă«shtĂ« poezi qĂ« i pĂ«rkushtohet tĂ« birit, me emrin autokton, Labeat. Çefa ka endur nĂ«n njĂ« pĂ«lhurĂ« metaforike dhimbjen pĂ«rcjellse:

Muzgu përtyp thërmijat e fundit të dritës

Të nji dielli në perëndim.

Kujtesa kufomën e lirisë

Së vdekun prej kohësh.


Djali më pyet
.

Atje është horizonti i dhimbjes,

Bir,
PĂ«rtej ati horizonti

Asht’ Atdheu


Ka diçka arbĂ«reshe nĂ« thelb kjo poezi qĂ« tĂ« sjell ndĂ«r mend zakonin mĂ« shumĂ« se pesĂ« shekullor tĂ« “Gjakut tĂ« arbĂ«rit” qĂ« kapĂ«rcyen Adriatikun nĂ« shekullin e ikjes dhe kur u lindnin fĂ«mijĂ«t, i drejtonin me vĂ«shtrim kah deti dhe u tregonin Atdheun. Poeti Çefa bĂ«n tĂ« njĂ«jtin rit nĂ« mĂ«nyrĂ« poetike, duke pasur si konvencion orientues gjeografik, pa limit distance, horizontin e largĂ«t, pas tĂ« cilit “Asht Atdheu”.

NĂ« njĂ« tjetĂ«r poezi ”Mall ShqipĂ«rie”, ndjenja e mallit Ă«shtĂ« mĂ« e drejtĂ«pĂ«rdrejtĂ«:
Dallgët të çapërdisuna,

Të turbullta e të zymta Atlantiku

Urë kujtese

Për buzëqeshjen e urtë e të kristaltë

Të valëve të Adriatikut,


Ku gjithnji lundron

Si barkë me vela të bardhë

Hija e trëndafiltë e nji malli.

NĂ« kĂ«ngĂ«n poetike tĂ« drejtĂ«pĂ«rdrejtĂ« drejtuar qytetit tĂ« tij tĂ« dashur, ShkodrĂ«s, poeti Çefa, derdh tĂ« gjithĂ« majanĂ« e fjalĂ«ve dhe tĂ« stilistikĂ«s duke gatuar njĂ« poezi malli e dhimbjeje bashkĂ«:
Shkodrës
Të kam pa me synin e të gjitha qosheve

të rrugëve

E tinzisht

Të kam joshë çdo lakmi dëshire

E dridhje zani.














Ende më vjen e mbytun

E me një ritëm të çuditshëm


Jehona e hapave të lirë

(Jehonë hapash të dikurshëm)

Mbi kalldramat tua të mëndafshta

(e të butë si tapete)

E më duket se në këto shtjella ajri

Po zvargen ende tingujt e ëmbël

Të kumbonëve

Që shpallshin paqën e njeriut të mirë.

Të kam dashtë gjithmonë

Por ma tepër e ma

Pse nuk flirtove me këta qiej të ndytë.

Mjafton vargu i fundit për të zbuluar krenarinë e poetit për qytetin e disidencës komuniste, që nuk flirtoi, nuk u nënshtrua, por sfidoi, duke pranuar ndëshkimin.

NĂ« kĂ«tĂ« botim antologjik, vihet re se ka njĂ« shkrirje shtresore tĂ« krijimtarisĂ« sĂ« ÇefĂ«s.Antologjia ka shtresĂ«zim kohor; poezitĂ« e kohĂ«s sĂ« ndaluar dhe poezitĂ« e shkruara nĂ« liri.

Anton Çefa Ă«shtĂ« njĂ« zĂ« i veçantĂ«, qĂ« ka tĂ«rhequr vĂ«mendjen e shumĂ« sutudiuesĂ«ve dhe kritikĂ«ve tĂ« poezisĂ«, tĂ« cilĂ«t edhe pse kanĂ« mendime tĂ« ndryshme, bashkohen nĂ« njĂ« pikĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t:Poeti Çefa, Ă«shtĂ« unikal nĂ« poezinĂ« e vet dhe, gegĂ«rishtja e Ă«mbĂ«l, i ka dhĂ«nĂ« muzikalitetin fjalĂ«ve tĂ« pĂ«rdorura me racionalitet nga poeti, qĂ« nuk shpĂ«rdoron me tĂ« drejtĂ«n e tĂ« shkruarit.Ai Ă«shtĂ« mjeshtĂ«r nĂ« stilin e vet tĂ« rrĂ«fimit poetik, e punon me durim fjalĂ«n, e lĂ«mon me dashuri, ka njĂ« leksik tepĂ«r tĂ« pasur, zotron njĂ« minierĂ« tĂ« pasur figuracioni stilistiko-letrar.

PĂ«r poetin Ferik Ferra, poezia e Antonit, Ă«shtĂ« e ngjeshur, e Ă«mbĂ«l, me efekt ”shpĂ«rthyes”, ka pak materie, por materie qĂ« peshon rĂ«ndĂ«.

Poezia e ÇefĂ«s njihet nga larg se vjen prej Shkodre, prej metropolit tĂ« poezisĂ« shqiptare. ElementĂ«t metrikĂ« tĂ« gjetur, sidomos metaforat, por edhe tĂ« gjithĂ« figurat e tjera poetike, tĂ« thurura me art tĂ« vĂ«rtetĂ«, si ato tĂ« elementit epik dhe ato tĂ« elementit lirik, i japin poezisĂ« sĂ« Antonit, njĂ« kostum origjinal, qĂ« vetĂ« ai ia ka qepur mjeshtrisht, dhe qĂ« duken se qĂ«ndrojnĂ« pa defekte nĂ« trupin e pĂ«rgjithshĂ«m tĂ« antologjisĂ« sĂ« tij poetike.

PĂ«r DĂ«frim Canin, redaktorin e antologjisĂ« poetike “Flatrime me krah tĂ« preme” Anton Çefa kategorizohet si poet i tri dimensioneve:poeti i zotĂ«sive linguistike, poeti i formimit stilistikor dhe i mjeshtrit simbolik.

VĂ«shtrimi teoriko-letrar qĂ« i ka bĂ«rĂ« poezisĂ« sĂ« ÇefĂ«s, studiuesi e kritiku Cani, Ă«shtĂ« njĂ« kĂ«ndvĂ«shtrim profesionist i njĂ« njohĂ«si tĂ« thellĂ« tĂ« poezisĂ«.

Cani konstaton tĂ« veçantĂ«n e poezisĂ« sĂ« ÇefĂ«s, duke u fokusuar nĂ« mjeshtrinĂ« krijuese, nĂ« zotĂ«sinĂ« e tij pĂ«r ta pĂ«rdorur fjalĂ«n si mjeshtĂ«r i fjalĂ«s, nĂ« tingĂ«llimin poetik tĂ« togfjalshave, tĂ« gatuar nĂ« magjen e gegĂ«rishtes: ”Pellgje heshtjesh”,”skaji i msheftĂ« i fjalĂ«s”,”nĂ« skajin e msheftĂ« tĂ« mllefit”, “si kufomat nĂ« vorrin e pĂ«rbashkĂ«t”,”rob i errĂ«sinĂ«s”,”Honeve tĂ« heshtjes”,”mbi vorrin e pritjes”,”fjala u ba dhimbje”,”shteg i ujkut”, ”zakone shpendĂ«sh”, “rrgalla e fjalĂ«ve”,”krrokamat e korbave”-me gjuhĂ«n e Canit do tĂ« shpreheshim”Ja me kĂ«tĂ« situatĂ« tĂ« ngarkuar simbolike dhe stilemore, metaforike dhe stuhi poetike Ă«shtĂ« mbjellĂ« e gjithĂ« poezia e Anton ÇefĂ«s.”

Me shumĂ« interes Ă«shtĂ« vĂ«zhgimi qĂ« i bĂ«n Cani (jo vetĂ«m ai) pranisĂ« sĂ« gurit nĂ« poezinĂ« e ÇefĂ«s, ku ai konstaton njĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« poetike tĂ« pamohueshme:”Anton Çefa-njĂ« poet i çuditshĂ«m, me njĂ« “ngarkesĂ«â€ tĂ« madhe njohjeje mbi shpinĂ«n e poezisĂ« sĂ« tij, arrin tĂ« komunikojĂ« pĂ«rmes kumteve tĂ« gurit. ËshtĂ« njĂ« lĂ«ndĂ« e çuditshme prej nga “merret vesh” se ara e fjalĂ«ve ka qenĂ« e vogĂ«l pĂ«r poetin, se ai ka derdhĂ« dialogĂ« me baladĂ«n e vetmisĂ«, sepse Ă«shtĂ« njeriu tipik, poeti “i pabindur”, i cili ushqeu bisqe nĂ« trungun e gjuhĂ«s sĂ« Buzukut, Budit, Bardhit, e Bogdanit.
Edhe për Ledia Dushin, figura më e përdorur është guri sepse në të ngrihet dhe shkrihet shpresa.

PĂ«r Ledian, poezia e Antonit tĂ« jep shkak tĂ« besosh se vetĂ« poeti u rrĂ«zua nĂ« honin e Ă«ndĂ«rrĂ«s, por Ă«ndrrĂ«n e shkroi.Ai vuan siç vuan njĂ« shpirt qĂ« ndjen dhe lĂ«shon thirrjen:”Kur do tĂ« vijĂ« dita tĂ« dal e tĂ« thĂ«rras pa frigĂ« emnin tim nĂ« kupĂ« tĂ« qiellit”?

Antoni bashkĂ« me poezinĂ« e tij jetoi kohĂ«n e ngricĂ«s sĂ« gjatĂ«, kohĂ«n kur ”Hana fshin njollat e pĂ«rgjakta me shtupa re tĂ« murme e i lanĂ« me reflekse valĂ«sh”


NjĂ« studim tĂ« thellĂ« i ka bĂ«rĂ« poezisĂ« sĂ« ÇefĂ«s, shkrimtari, studiuesi, kritiku dhe publicisti me zĂ« nĂ« fushĂ«n e letrave shqipe dhe rumune, Dr. Ardian-Christian Kycyku. Ai nuk e identifikon poezinĂ« e Antonit me atĂ« llojĂ« letĂ«rsie qĂ« pas rĂ«nies sĂ« Murit tĂ« Berlinit, u klasifikua si letĂ«rsi e burgosur, me gjithĂ« thelbin e ngjashĂ«m qĂ« ka me atĂ« llojĂ« letĂ«rsie. PĂ«r librin e parĂ«, “Dritarja e njĂ« britme”, Kyçyku thotĂ« se Ă«shtĂ« nĂ« fakt, britma e njĂ«rĂ«s prej dritareve tĂ« shqiptarisĂ«, Ă«shtĂ« njĂ«ri nga ata pak vĂ«llime fatlume qĂ« arritĂ«n tĂ« vetmohohen, kur fjala e lirĂ« ndalohej dhe tĂ« çlirohej nga shabllonet, kur fjala rifitoi tĂ« drejtĂ«n tĂ« thuhet.

PĂ«r Kyçykun poezia e ÇefĂ«s ka njĂ« muzikalitet dhĂ« Ă«mbĂ«lsi tĂ« pazakontĂ«. Vetiu ajo ia del mbanĂ« tĂ« tretĂ« kufijtĂ« e thepisur mes kohĂ«rave dhe dasive kalimtare dhe tĂ« ngrejĂ« njĂ« folezĂ« krejt tĂ« vetĂ«n nĂ« atĂ« hapĂ«sirĂ« tĂ« shpirtit njerĂ«zor, ku poezia Ă«shtĂ« njĂ«herazi edhe muzikĂ«, edhe lutje, edhe mall pĂ«r stinĂ«t e shpirtit, edhe mall pĂ«r trojet e hyjve, edhe ritual pavdeksimi tĂ« ngadaltĂ«.

NjĂ« kĂ«ndvĂ«shtrim tĂ« veçantĂ« ka pĂ«r poezinĂ« e ÇefĂ«s edhe studiuesi e publicisti Idriz Lamaj, i cili konstaton se “edhe aty ku shprehet dhimbja, e cila zen vend tĂ« veçantĂ« nĂ« poezinĂ« e tij, 
shihet se Çefa ka gjithnji nektarin e trashĂ«gimisĂ« mijĂ«vjeçare shpirtnore tĂ« botĂ«s iliro-shqiptare dhe me tĂ« ka arritĂ« pĂ«rsosjen e artit poetik dhe ka ruajtur dinjitetin edhe shpirtin e tij.”

Krahas tĂ« tjerave poeti, studiuesi, pĂ«rkthyesi dhe kritiku GjekĂ« Marinaj, vĂ« re se “Gjuha gegĂ«nishte letrare e ÇefĂ«s tĂ« mahnit me pasurinĂ« dhe muzikalitetin qĂ« mban nĂ« vetevete.”

Nga ana e tij, kritiku Ilir Seci, konstaton se poezia e ÇefĂ«s Ă«shtĂ« njĂ« risi, sa i pĂ«rket rrethit tematik, sferĂ«s sĂ« preokupimeve dhe angazhimeve artistike, poezi e cila kryekreje ndĂ«rton njĂ« profil tĂ« mĂ«vetĂ«sishĂ«m nĂ« krijimtarinĂ« shqipe.

Duke hyrĂ« nĂ« thelbin e universit poetik tĂ« Anton ÇefĂ«s, studiusi dhe publicisti, Dr. Ardian Ndreca, shkruan se “Gjallina e figurave, metaforat e lĂ«vizshme e, mbi tĂ« gjitha, poeticiteti i vĂ«rtetĂ« qĂ« rrin nĂ« kapĂ«rcyell tĂ« nevojĂ«s filozofike pĂ«r me shpreh intimitetin e qenjes ”njeri i lirĂ«â€, e bajnĂ« transparent shikimin aktual dhe retrospektiv tĂ« poetit dhe i japin vargut tĂ« tij, dije e paqe.”

PĂ«r t’ia lĂ«nĂ« lexuesit qĂ« t’i zbulojĂ« tĂ« gjitha tĂ« fshehtat e antologjisĂ« poetike tĂ« Anton ÇefĂ«s, sjellim nĂ« vĂ«mendje faktin se shumĂ« nga poezitĂ« e reja , qĂ« botohen pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«, kanĂ« njĂ« realizim tĂ« pĂ«rsosur poetik, ku ndjenja dhe figuara, gatuajnĂ« mallin, dhimbjen, por dhe dashurinĂ«. Madje, erotika e Anton ÇefĂ«s, meriton njĂ« vĂ«shtrim tĂ« veçantĂ«, ndĂ«rsa poezitĂ« e pikĂ«llimit dhe tĂ« kujtimit, si ”Te varri i vĂ«llaut”- Tishit; “Asaj qĂ« yllson”-nanĂ«s, “Mos pini ujĂ« nĂ« hurdhat e kohĂ«s”-NĂ« kujtim tĂ« babĂ«s, janĂ« poezi antologjike, qĂ« meritojnĂ« zbĂ«rthim varg mbas vargu.

* MarrĂ« nega libri i sapo botuar i Autorit Anton Çefa”BardhĂ«si me zdritje bore”

↧
Search

PERVJETORET E GAZETES DIELLI

June 6, 2016, 10:35 am
$
0
0

Gazeta Dielli qĂ« vazhdon tĂ« publikohet nĂ« SHBA prej 107 vitesh ka luajtĂ« njĂ« rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m  pĂ«r Kombin. Programi qĂ« publikoi Dielli nĂ« numrin e parĂ« tĂ« 15 Shkurtit 1909 ndricoi LĂ«vizjen KombĂ«tare duke e nxitur njĂ« lĂ«vizje pĂ«r autonomi e pavarĂ«si nga Turqia. NĂ« kohĂ«n e PavarĂ«sisĂ« Dielli orientoi Kuvendin e VlorĂ«s pĂ«r njĂ« figurĂ« perĂ«ndimore nĂ« krye tĂ« Shtetit. NĂ« kohĂ«n e trazirave tĂ« luftĂ«s civile haxhiqamiliste  Dielli i VatrĂ«s, sĂ«rish ndezi njĂ« qiri ndricimi pĂ«r t’u hapĂ« sytĂ« shqiptarĂ«ve. NĂ« kohĂ«n e LuftĂ«s sĂ« ParĂ« BotĂ«rore, Dielli, si zĂ« i fuqishĂ«m i VatrĂ«s, ndezi shpirtrat e shqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s pĂ«r  ShpĂ«timin e ShqipĂ«risĂ«, madje promovoi projektin pĂ«r vendosjen e ShqipĂ«risĂ« nĂ«n protektoratin amerikan. NĂ« tĂ« dyja fushatat e mĂ«dha si atĂ« nĂ« prag tĂ« KonferencĂ«s sĂ« PaqĂ«s, ku vatranĂ«t dhuruan kursimet e  tuyre duke fale rrogat e veta tĂ« njĂ« jave, dy javeve e deri nĂ« njĂ« muaj e mĂ« shumĂ«, e duke grumbulluar 150 mijĂ« dollarĂ«,(qĂ« janĂ« miliona dollarĂ« me kursin e sotĂ«m), si dhe nĂ« fushatĂ«n e HuasĂ« KombĂ«tare(1920)  nĂ« ndihmĂ« tĂ« QeverisĂ« sĂ« Kongresit tĂ« LushnjĂ«s, ku Vatra ishet violinĂ« e parĂ« me Mehmet KonicĂ«n, Dr. Mihal Turtullin, me Koco KotĂ«n, Dielli i nxiti sĂ«rish shqiptarĂ«t e  AmerikĂ«s tĂ« dhuronin pĂ«r mosfalimentimin e shtetit shqiptar dhe grumbulluan njĂ« shumĂ« prej  rreth 200 mijĂ« dollarĂ«sh.  PĂ«r njĂ« kohĂ« Dielli mbĂ«shteti Nolin pĂ«r programin iluminsit, por kur kabineti i tij e humbi besmin e popullit, Dielli, si zĂ« i VatrĂ«s, kĂ«rkoi nga Noli tĂ« mbĂ«shtetej Zogu, qĂ« tĂ« shpĂ«tonte ShqipĂ«ria.  Kur ShqipĂ«ria u pushtua nga fashistĂ«t Dielli i VatrĂ«s luftoi me armĂ«t e veta.

Kur Vatra do tëdërgonte bijtë e vet për të shpetuar Shqipërinë e Jugut nga andartët grekë, Dielli i vatrës i ndoqi me shkrime nga Durrësi në Tiranë, nga Elbasani në Korcë, Përmet  Gjirokastër, deri në Luftën e Vlorës, së bashku me djemtë e Bandës Muzikore të Vatrës.

Dy herë është ndaluar Dielli në rrugëtimin e tij të gjatë për më shumë se një shekull, një herë në kohën e Perandorisë më 1910(kur emrit Dielli i shtoi dhe Flamuri), dhe më vonë  u ndalua nga diktatura komuniste, kur Dielli dhe Vatra i kishin lotët e patharë nga pushkatimi, burgosja dhe internimi i vatranëve që qenë kthyer në Shqipëri për të shpëtuar Shqipërinë.

Përvjetorët e Diellit janë ktheyr në festa për Vatrën dhe vatarnët. Fotografia që po publikojmë i takon përvjetorit të 50-të të Diellit të Vatrës. Ishte viti 1959. Personat në fotografi përbënin komisionin e festës. Në qendër edhe Imzot Noli, editori i parë i Diellit. 10 vite më vonë, përvjetori i 60-të i Diellit do të shënonte një pikë kulmore: Bashkimin e shqiptarëve të Amerikës me Arbëreshët e Italisë dhe nacionalistët antikomunistë me në krye Ernest Koliqin, që u ishte ndaluar kthimi në Shqipëri. Festimet e 60 vjetorit patën nisë në Boston dhe patën përfunduar në Nju Jork, me paradë në Manhattan,NY, ekspoziat pikture të Ibrahim Kodrës dhe Lin Delisë, me meshë me të tre besimet ne Katedralen Snt Patrick, me Sesion shkencor dyditorë, me një darkë madhështore me më shumë se dymije vetë.(dg)

↧
↧

JA PSE DUHET TË TROKISNI NË ZYRËN E AVOKATES SË EMIGRACIONIT EGI DEROMEMAJ

July 6, 2016, 9:03 am
$
0
0

BashkatdhetarĂ«, qĂ« jetoni nĂ« Nju Jork, Nju Xhersi, apo nĂ« Michigan(ku Pastor & Deromemaj; Associates, P.C ka dy zyra): Keni probleme me emigracionin? Keni tĂ« pazgjidhur statusin e qĂ«ndrimit apo keni marrĂ« deportim, apo e keni familjen tĂ« ndarĂ«, kĂ«tu dhe nĂ« vendlindje? Keni çeshtje azili,vizash pĂ«r emigracion familijar, rikthim nga deportimet,mbrojtje nga deportimi, apelime, viza pĂ«r investim biznesi ,viza martese ,viza pune,çështje kriminale lidhur me emigracionin,rregullimin e dokumentacionit pĂ«r nĂ«nshtetsi amerikane dhe shumĂ« shĂ«rbime tĂ« tjera?-Drejtojuni avokates  shqiptare Egi Deromemaj nĂ« zyrĂ«n e saj nĂ« Times Square, NY dhe nĂ« qytetin TROY dhe DEARBORN nĂ« Michigan . Pse duhet t’i drejtoheni Egit? Sepse, ajo  vjen vetĂ« nga njĂ« familje qĂ« e ka fituar statusin e azilit pĂ«rmes pĂ«rballjes ligjore, por edhe pse ka arritur qĂ« bashkĂ« me partneren e saj t’ia dalĂ« mbanĂ« nĂ« shumĂ« pĂ«rballje me klientĂ«t, qĂ« i ka marrĂ« pĂ«rsipĂ«r t’i mbrojĂ«. E pĂ«rgatitur nĂ« shkollat amerikane dhe duke njohur psikologjinĂ« dhe hallet e shqiptarĂ«ve, Egi ia ka dalĂ« mbanĂ«. Firma e saj ligjore ia ka arritur qĂ« tĂ« zgjidhĂ« shumĂ« probleme tĂ« emigracionit, qĂ« nga mĂ« tĂ« thjeshtat e deri tek mĂ« tĂ« komplikuarat. Zyra e saj Ă«shtĂ« e specializuar vetĂ«m pĂ«r çështje tĂ« emigracionit.

GjatĂ« pĂ«rvojĂ«s sĂ« avokatja Deromemaj ka arritĂ« qĂ« t’u japĂ« zgjidhje çështjeve pĂ«r kerkim azili. ShumĂ« qytetarĂ« prej trevave shqiptare,qĂ« kanĂ« qenĂ« tĂ« detyruar tĂ« largohen nga vĂ«ndi i tyre pĂ«r arsye tĂ« ndryshme, kanĂ« shkuar nĂ« zyrĂ«n e saj, pasi kanĂ« pasur nevojĂ« pĂ«r mbĂ«shtetje ligjore lidhur me rregullimin e lejeqĂ«ndrimit e deri tek marrja e nĂ«nshtetsisĂ«, janĂ« ndarĂ« tĂ« kĂ«naqur me avokaten shqiptare qĂ« flet shqip.

Ndiqeni bisedën që zhvilluam me avokaten Egi Deromemaj, që të merrni më shumë informacion:

Pyetje: – Zonja avokate a mund ta prezantoni pĂ«r lĂ«xuesit e GazetĂ«s “Dielli” FirmĂ«n Ligjore “Pastor & Deromemaj”?

Znj. Egi Deromemaj: – Pastor & Deromemaj; Associates, P.C. Ă«shtĂ« njĂ« nga firmat ligjore me tĂ« njohura  pĂ«r emigracion. Firma jonĂ« ka filuar veprimtarinĂ« e saj qĂ« nĂ« vitin 2001 nĂ«n drejtimin e avokates Caridad Pastor Cardinale.Mbas pesĂ« vitesh punĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t nga unĂ« dhe Carrie vendosĂ«m qĂ« ta vazhdojmĂ« aktivitetin tonĂ« si partnere tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta dhe krijuam firmĂ«n PASTOR & DEROMEMAJ. P.C..

Firma jonë ka tre zyra ,dy prej tyre gjinden në Michigan, njëra në qytetin TROY dhe tjetra në qytetin DEARBORN dhe së fundmi kemi hapur  zyrën ton te re me vendodhje në Manhattan, New York.

Zyra jonë është e specializuar vetëm për çështje të emigracionit, ku zgjidhen rastet nga më të thjeshtat e deri tek ato më të komplikuarat.

Pyetje – Ju sapo jeni vendosur edhe nĂ« Shtetin e Nju Jork-ut krahas Michigan-it, pĂ«rse kjo lĂ«vizje?

Znj. Egi Deromemaj: – Siç e pĂ«rmĂ«nda mĂ« lartĂ« ne filluam veprimtarinĂ« me zyrĂ«n tonĂ« nĂ« Michigan por gjatĂ« tĂ«rĂ« veprimtarisĂ« sonĂ« kemi pasur klientĂ« edhe nga New York-u, kĂ«shtu qĂ« pĂ«r tĂ« funksionuar mĂ« mirĂ« dhe pĂ«r ti ofruar shĂ«rbimet tona klienteve dhe njĂ«kohĂ«sisht, qĂ« tĂ« jemi mĂ« afĂ«r komunitetit shqiptar kĂ«tu, vendosĂ«m qĂ« tĂ« hapim  zyrĂ«n tonĂ« nĂ« shtetin e  New York-ut. Shkurt i jemi afruar komunitetit qĂ« jeton nĂ« Nju Jork e nju Xhersi, duke e vendosur zyrĂ«n tonĂ« nĂ« zemĂ«r tĂ« Manhattanit,nĂ« Times Square dhe Broadway.

Pyetje – ÇfarĂ« pĂ«rvoje sjell zyra Juaj avokatore nĂ« zgjidhjen e problemeve tĂ« emigracionit?

Znj. Egi Deromemaj: – Zyra jonĂ« gjatĂ« veprimtarisĂ« sĂ« saj ka ofruar shĂ«rbime tĂ« panumerta siç janĂ« azili,viza pĂ«r emigracion familijar, rikthim nga deportimet,mbrojtje nga deportimi, apelime, viza pĂ«r investim biznesi ,viza martese ,viza pune,çështje kriminale lidhur me emigracionin,rregullimin e dokumentacionit pĂ«r nĂ«nshtetsi amerikane dhe shumĂ« shĂ«rbime tĂ« tjera.

Gjatë karrierës sime kam hasur në raste të ndryshme të komplikuara , por më të ndjeshmet jan ato të familjeve ku njeri nga antaret e saj rezulton të jetë i deportuar dhe qëndron larg familjes ,kështu që ne si zyrë për emigracion kemi ndimuar që familjet të bashkohen duke kërkuar peticion për falje dhe nuk kemi dështuar asnjëhere në këto çështje.

 

Pyetje – TĂ« çfarĂ« natyre kanĂ« qenĂ« çështjet e emigracionit shqiptar qĂ« ka zgjidhur zyra juaj?

Znj. Egi Deromemaj: – Zyra jonĂ« ka trajtuar çështje tĂ« shumta pĂ«r komuniteti shqiptar duke filluar nga ato pĂ«r kerkim azili,nga qĂ« shumĂ« qytetarĂ« nga trevat shqiptare kanĂ« qenĂ« tĂ« detyruar tĂ« largohen nga vĂ«ndi i tyre pĂ«r arsye tĂ« ndryshme dhe tĂ« gjithĂ« ata qĂ« kanĂ« ardhur kĂ«tu kanĂ« pasur nevojĂ« pĂ«r mbĂ«shtetje ligjore lidhur me regullimin e lejeqĂ«ndrimit e deri tek marrja e nĂ«nshtetsisĂ«, po ashtu vlen tĂ« cekim rastet ku familjet janĂ« ndarĂ« pĂ«r arsye se njeri nga antarĂ«t e familjes ka qenĂ« i detyruar tĂ« kthehet mbrapshtĂ« prej nga ka ardhur pĂ«r shkak tĂ« ligjeve strikte tĂ« qeverisĂ« amerikane.

Në shumë raste ku personat jan deportuar dhe kanë tentuar disa herë me ndihmën e zyrave të tjera të kërkojnë falje për tu kthyer në Amerikë por janë refuzuar ,kanë ardhur tek zyra jonë dhe kemi arritur sukses, duke i sjellë në Amerikë dhe i kemi bashkuar me familjet e tyre në kohë relativisht të shpejtë.

Pyetje : -Përse duhet të trokasë një emigrant shqiptar në zyrën Tuaj?

Znj. Egi Deromemaj: – Jemi tĂ« vetdijshĂ«m qĂ« egzistojnĂ« njĂ« numĂ«r i madh zyrash ligjore nĂ« Nju Jork dhe nĂ« Michigan, ashtu si edhe nĂ« shtete tĂ« tjerĂ«. Pse duhet tĂ« vijnĂ« tek ne? Po sepse ne i shohim problemet mbi emigracionin pĂ«r emigrantĂ«t si detyrimin absolut tonin dhe ndjehemi tĂ« afta t’u ofrojmĂ« zgjidhje.

Këtu e kanë bazën dhe sukseset tona në përvojen tonë të gjatë në çështjet e emigracionit për të cilat jemi specializuar.

 

Pyetje : – PĂ«r lexuesit e Diellit: Kush Ă«shtĂ« Egi Deromemaj?

 

Znj. Egi Deromemaj: – UnĂ« jam e lindur nĂ« TiranĂ« me 1987. Ne vitin 1995 familja ime ka emigruar nĂ« AmerikĂ«. Familja ime ka kĂ«rkuar azil me tĂ« arritur kĂ«tu dhe mbasi njĂ« periudhe tĂ« gjatĂ« dhe shumĂ« vĂ«shtĂ«rsive arritĂ«m qĂ« tĂ« fitojmĂ« çështjen. Kemi pĂ«rjetuar jetĂ«n e vĂ«shtirĂ« tĂ« njĂ« familje emigrantĂ«sh ashtu si shumĂ« familje tĂ« tjera qĂ« vijnĂ« kĂ«tu me Ă«ndrren amerikane tĂ« lirisĂ«. KĂ«shtu qĂ« jam e vetĂ«dijshme çka do tĂ« thotĂ« tĂ« vish si emigrant nĂ« AmerikĂ« dhe pĂ«rmes çfarĂ« vĂ«shtersive i duhet tĂ« kalojĂ« çdo person apo familje deri sa te regullojĂ« lejeqendrimin nĂ« AmerikĂ«. Kjo mĂ« ndihmon shumĂ« nĂ« pĂ«rjetimin e çeshtjeve qe ndjek.

Pyetje : – Shkollimi juaj?

Znj. Egi Deromemaj: – UnĂ« kam tĂ« kryer bachelors nĂ« Wayne State University nĂ« Detroit, Michigan. Pastaj studimet pĂ«r juridik i kam kryer nĂ« University of Detroit Mercy School of Law ne Detroit, Michigan.

Pyetje:-  Përse zgjodhët si profesion avokatinë?

Znj. Egi Deromemaj:- E kam parë vetë çdo të thotë të lësh vendin tënd dhe të shkosh në një tokë të huaj,dhe kam parë me sytë e mi se me çfarë vështirësish ballafaqohen këta njerëz dhe që kur isha e vogël, gjithmonë e kam patur ëndërr për të arritur në një pozitë ku unë do të mbroja të drejtat e këtyre njerëzve dhe kam qënë me fat që kam patur një familje e cila më ka shtyrë të edukohem dhe një ditë të bëhem kjo që jam sot.

Pyetje – Diçka pĂ«r familjen tuaj?

Znj. Egi Deromemaj: –Familaj ime? I detyrohem shumĂ«. Pa mbĂ«shtetjen dhe dashurinĂ« e saj asnjĂ«herĂ« nuk do tĂ« arrija kĂ«tu ku jam sot.

Pyetje :- Një mesazh për bashkatdhetarët?

Znj. Egi Deromemaj: – TĂ« mos harrojm kush jemi , tĂ« jemi krenarĂ« qĂ« jemi shqiptarë .Dhe tĂ« mbĂ«shtesim njĂ«ri-tjetrin.

 Pyetje:- Adresa Juaj? Si mund t’ju gjejne te interesuarit:

Firma jone ligjore  Pastor & Deromemaj, P.C. gjendet ne adresen:

1501 Broadway

12 Fl. Rm. 12107

New York, NY 10036

Phone: (646) 571-2118

Fax: (646) 304-7360

Email: egi@pdimmigrationlaw.com

pdimmigrationlaw.com

-Faleminderit për bisedën.

– Znj. Egi Deromemaj: Ishte kĂ«naqesi!

Bisedoi:Dalip Greca

↧

DHURATA TË VEÇANTA PËR VATRËN NGA ARTISTËT YLLI KALAJA DHE RAKIPE KARAJ

July 23, 2016, 11:35 am
$
0
0

 Kompozitori Ylli Kalaja kishte sjellĂ« njĂ« dhuratĂ« -surprizĂ«, nĂ« bashkĂ«punim me djalin e tij Aulon Kalaja, babĂ« e bir, kishin shkruar e kompozuar njĂ« kĂ«ngĂ« kushtuar VatrĂ«s. Tekstin dhe notat e kĂ«ngĂ«s sĂ« muzikuar u vendosĂ«n nĂ« arkivin e VatrĂ«s. Po ashtu Ylli Kalaja dhuroi dhe CD-nĂ« e tij”PENTAGRAM” me 11 krijime origjinale tĂ« tij. Nga ana e saj, kĂ«ngĂ«tarja Rakipe Karaj dhuroi CD-nĂ« e saj mĂ« tĂ« fundit”MALL”, qĂ« pĂ«rfshinĂ« 11 kĂ«ngĂ« me muzikĂ« tĂ« Ylli Kalaja, tekste tĂ« Aulon & Florian Kalaja, orkestruar nga Roland Guli./

ShumĂ« nga vizitorĂ«t qĂ« vijnĂ« nĂ« VatĂ«r sjellin dhurata simbolike. Ka kĂ«tu simbole kombĂ«tare, flamuj, albume me bukuri nga viset KombĂ«tare, albume historike, tablo piktureske, tablo pikture, CD me kĂ«ngĂ« atdhetare, ka statuja tĂ« Heroit KombĂ«tar Gjergj Kastrioti SkĂ«nderbeu, tĂ« NĂ«nĂ« TerezĂ«s, libra tĂ« rrallĂ« etj
 KohĂ«t e fundit dhurata tĂ« veçanta janĂ« dhuruar nga artistĂ«t ShqiptarĂ«, kompozitori Ylli Kalaja dhe kĂ«ngĂ«tarja Rakipe Karaj.TĂ« dy artistĂ«t ishin tĂ« ftuar nga Vatra pĂ«r tĂ« kontribuar pĂ«r Festivalin e katĂ«rt “ZĂ«rat e rinj 2016â€Č organizuar nĂ« Nju Jork nga Pranvera Çobo. Para se tĂ« largoheshin nga Nju Jorku artistĂ«t vizituan VatrĂ«n. Kompozitori Ylli Kalaja Ă«shtĂ« i njohur si fitues i çmimeve KombĂ«tare nĂ« Festivalet KombĂ«tare tĂ«  FĂ«mijĂ«ve pĂ«r dekada, ndĂ«rsa kĂ«ngĂ«tarja e talentuar, Rakipe Karaj, e pĂ«lqyer aq shumĂ« pĂ«r publikun shqiptar nĂ« vendlindje dhe nĂ« DiasporĂ«, veçanĂ«risht shumĂ« e njohur me kĂ«gĂ«t me PleqtĂ« e KrujĂ«s.Ata ishin mysafirĂ« tĂ« Kryetarit tĂ« VatrĂ«s, dr. Gjon Buçaj, dhe zonjĂ«s sĂ« Tij, Nikoleta Buçaj. MysafirĂ«t i shoqĂ«ronte artistja shkodrane, Pranvera Çobo, organizatore e katĂ«r Festivaleve pĂ«r fĂ«mijĂ«t e talentuar nĂ« SHBA, i njohur si Festivali “ZĂ«rat e Rinj “. Ylli Kalaja , ishte kryetar i JurisĂ« sĂ« Festivalit,”ZĂ«rat e RinjĂ« 2016″ i organizuar me 13 Qershor 2016, nĂ« mjediset e  “Symphony Space” qĂ« ndodhet nĂ« Broadway, 95 street nĂ« Manhattan , Nju Jork, me tĂ« nĂ« Juri ishin edhe Rakipe Karaj , Ilir DangĂ«llia dhe Paulin Trieshi.

GjatĂ« vizitĂ«s nĂ« VatĂ«r mysafirĂ«t u njohĂ«n me historinĂ« 104 vjeçarĂ« tĂ« VatrĂ«s dhe historinĂ« 107 vjeçare tĂ« GazetĂ«s sĂ« saj “Dielli”. Kryetari i VatrĂ«s dr. Gjon Buçaj u prezantoi qĂ«ndresĂ«n e VatrĂ«s ndĂ«r vite falĂ« kontributit tĂ« njĂ« grupi atdhetarĂ«sh qĂ« dhanĂ« gjithçka qĂ« ajo tĂ« mos shuhej pĂ«r mĂ« shumĂ« se njĂ« shekull. Dr. Buçaj i ka njohur mysafirĂ«t  edhe me dinamikĂ«n e rritjes sĂ« degĂ«ve tĂ« VatrĂ«s pas festimit tĂ« 100 vjetorit tĂ« themelimit tĂ« saj me 28 dhe 29 Prill 2012. Vatra ka nisĂ« ripĂ«rtĂ«ritjen e saj duke ngritur degĂ« nĂ«pĂ«r shumĂ« shtete tĂ« AmerikĂ«s dhe nĂ« Kanada, si dhe njĂ« forum me tĂ« rinjĂ«t e VatrĂ«s. VatranĂ«t, tha ai, janĂ« idelalistĂ«t e Kombit. Dr. Buçaj i informoi mysafirĂ«t artistĂ« edhe pĂ«r mbĂ«shtetjen qĂ« u jep Vatra veprimtarive kulturore nĂ« DiasporĂ«, siç Ă«shtĂ« edhe festivali i ZĂ«rave tĂ« rinj, njĂ« nismĂ« dhe realzim i artistes pasionante Pranvera Çobo, njĂ«kohĂ«sisht Vatra, tha ai, ka dhĂ«nĂ« mbĂ«shtetje pĂ«r promovime librash e autorĂ«sh, ka dhĂ«nĂ« dhe jep mbĂ«shtetje pĂ«r shkollat shqipe, mbĂ«shtet koncertet e artistĂ«ve shqiptar etj. Po ashtu dr. Buçaj i ka njohur ata edhe me veprimtaritĂ« e VatrĂ«s nĂ« “Vitin e Faik KonicĂ«s-2016″, ku pĂ«rveç promovimit tĂ« librit me dy novelat e KonicĂ«s, tĂ« pvrgatitura nga studiuesi Fotaq Andrea dhe sponsorizuar nga Vatra,  do tĂ« ketĂ« edhe ekspozitĂ« me objekte qĂ« i pĂ«rkasin shqiptarit tĂ« madh Faik Konica.

Editori i Diellit, Dalip Greca, i njohu mysafirĂ«t me kontributin e madh qĂ« ka dhĂ«nĂ« Vatra nĂ« fushĂ«n e kulturĂ«s pĂ«r gjatĂ« njĂ« shekulli: Ai pĂ«rmendi BandĂ«n Muzikore tĂ« VatrĂ«s, qĂ« shkoi nĂ« ShqipĂ«ri dhe u shĂ«ndrrua BandĂ«n KombĂ«tare tĂ« Shtetit Shqiptar, sĂ« bashku me Trupat e VatrĂ«s. MĂ« 1920 Banda muzikore e drejtuar nga Thoma Nassi, shkoi nĂ« ShqipĂ«ri, dhe u bĂ« pjesĂ« edhe e LuftĂ«s sĂ« VlorĂ«s, madje dhe muzika e kĂ«ngĂ«s Hymn tĂ« LuftĂ«s sĂ« VlorĂ«s”Vlora-Vlora” Ă«shtĂ« kompozuar nga dirigjenti i bandĂ«s sĂ« VatrĂ«s,Thoma Nassi. Po ashtu, tha editori, Vatra kishte Hymnin e saj me tekst tĂ« shkruar  nga intelektuali Çam Refo Çaparit dhe muzikĂ« tĂ« kompozuar nga Ajdin Asllani, ky Hymn u ringjall gjatĂ« 100 vjetorit tĂ« VatrĂ«s falĂ« artistit Zhani Ciko dhe korit tĂ« Ansamblit KombĂ«tar dhe iu dhuruan VatrĂ«s me rastin e 100 vjetorit nga ish kryeminsitri Sali Berisha.Editori pĂ«rmendi punĂ«n e madhe qĂ« bĂ«ri Vatra edhe pĂ«r dĂ«rgimin e artistĂ«ve amerikanĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, qĂ« nĂ« vitet 20-30 tĂ« shekullit tĂ« shkuar organizuan ekspedita njohĂ«se dhe eksploruan folklorin shqiptar dhe ku u kthyen kĂ«tu promovuan ShqipĂ«rinĂ«, duke dhĂ«nĂ« koncerte me kĂ«ngĂ« qĂ« i mblodhĂ«n gjatĂ« kĂ«tyre ekspozitave. NĂ« VatĂ«r, tha editori, kanĂ« kontribuar dhe njerĂ«z tyĂ« mĂ«dhenj, sic ka qene mjeshtri botĂ«ror i fotografisĂ«, Gjon Mili, i cili nĂ« vitet 1926-27 ishet dhe anĂ«tar i bordit tĂ« VatrĂ«, duke kryer detyrĂ«n  e arkĂ«tarit tĂ« saj.

Mysafirët thanë se ndjeheshin të privilegjuar që preknin nga afër Historinë e Vatrës dhe objektet e kësaj historie, e cila ka bërë aq shumë për Kombin shqiptar. Ata falenderuan Vatrën dhe kryetarin e saj dr. Gjon Buçaj, për përkrahjen dhe mbështetjen që u japin artistëve dhe veprimtarive muzikore, si dhe për ftesën  për këtë vizitë në SHBA.

– Vatra, pĂ«r ne, Ă«shtĂ« simbol i dashurisĂ« pĂ«r Kombin dhe simbol i bashkimit, tha kompozitori Ylli Kalaja. Ai shfaqi mendimin se qeveria duhet tĂ« jetĂ« mĂ« afĂ«r diasporĂ«s shqiptare dhe ta ndihmojĂ« atĂ«, sidomos nĂ« fushĂ«n e mbajtjes gjallĂ« tĂ« gjuhĂ«s shqipe dhe traditave kombĂ«tare, duhet tĂ« investojĂ« edhe nĂ« fushĂ«n e kulturĂ«s dhe pĂ«r shkollat shqipe. MĂ« erdhi keq, shtoi ai, qĂ« nĂ« festivalin e fĂ«mijĂ«ve nuk kishte njĂ« pĂ«rfaqĂ«sues nga Konsullatat shqiptare dhe as asaj tĂ« KosovĂ«s. Pranvera Çobo, pĂ«r mua Ă«shtĂ« artiste heroinĂ«, tha Kalaja. TĂ« organizosh njĂ« festival vetĂ«m, tĂ« shpenzosh me financat e tua, tĂ« udhĂ«tosh nĂ«pĂ«r shtete tĂ« amerikĂ«s me ta ardhurat e tua, Ă«shtĂ« tepĂ«r e vĂ«shtirĂ«. Dhe ajo nuk ka organizuar njĂ«, por katĂ«r festivale, dhe pĂ«rfaqĂ«suesit e shtetit shqiptar heshtin
 tĂ« paktĂ«n t’u thonin:Urime
Ju lumtë vazhdoni se nderoni Kombin!

Edhe këngëtarja Rakipe Karaj falenderoj Vatrën për ftesën dhe përgëzoi kryetarin e Vatrës për punën e shkëlqyer në shërbim të kombit.

TĂ« dy artistĂ«t i dorĂ«zuan kryetarit tĂ« VatrĂ«s dhurata tĂ« veçanta; Kompozitori Ylli Kalaja kishte sjellĂ« njĂ« dhuratĂ« -surprizĂ«, nĂ« bashkĂ«punim me djalin e tij Aulon Kalaja, babĂ« e bir, kishin shkruar e kompozuar njĂ« kĂ«ngĂ« kushtuar VatrĂ«s. Tekstin dhe notat e kĂ«ngĂ«s sĂ« muzikuar u vendosĂ«n nĂ« arkivin e VatrĂ«s. Po ashtu Ylli Kalaja dhuroi dhe CD-nĂ« e tij”PENTAGRAM” me 11 krijime origjinale tĂ« tij. Nga ana e saj, kĂ«ngĂ«tarja Rakipe Karaj dhuroi CD-nĂ« e saj mĂ« tĂ« fundit”MALL”, qĂ« pĂ«rfshinĂ« 11 kĂ«ngĂ« me muzikĂ« tĂ« Ylli Kalaja, tekste tĂ« Aulon & Florian Kalaja, orkestruar nga Roland Guli.

Kryetari i Vatrës, që shoqërohej në këtë pritje nga zonja Nikoleta Buçaj, Marjan Cubi, Zef Përndocaj dhe Dalip Greca, falenderoi për dhuratat.(Gazeta Dielli)

 

↧

BASHKATDHETARJA ME BANIM NË ITALI NDJEHET VATRANE

July 23, 2016, 12:20 pm
$
0
0

Quhet Rozina Sheme Bernardis. Jeton nĂ« Trieste, Itali. NjĂ« vizitĂ« tek tĂ« afĂ«rmit e saj nĂ« shtetin e Nju Jorkut i dha shkas tĂ« njihet me VatrĂ«n dhe vatranĂ«t. NjĂ« problem i shĂ«ndetit e njohu me dr. Nexhat Kaliqi, anĂ«tar i KryesisĂ« sĂ« VatrĂ«s dhe kryetar pĂ«r degĂ«n e Newbourgh, Nju Jork. Doktori jo vetĂ«m qĂ« i dha ndihmĂ« tĂ« kualifikuar mjeksore, por i foli edhe pĂ«r VatrĂ«n, historinĂ« e saj 104 vjecare, pĂ«r gazetĂ«n e saj qĂ« Ă«shtĂ« nĂ« moshĂ«n 107 vjecar,e themeluar dhe editura nga kolosĂ«t e kulturĂ«s KombĂ«tare Fan S. Noli, Faik Konica e tĂ« tjerĂ«. Takon dhe vatrane te tjere. Nje nder ta Samy Ramushaj. Rozina bĂ«het kurreshtare dhe kĂ«rkon tĂ« dijĂ« mĂ« shumĂ« pĂ«r VatrĂ«n pĂ«r Fan Nolin e Faik KonicĂ«n. Ajo abonohet nĂ« GazetĂ«n Dielli dhe kĂ«rkon qĂ« nĂ« udhĂ«timin tjetĂ«r tĂ« prekĂ« historinĂ« e VatrĂ«s. Shkon nĂ« Itali dhe nĂ« udhĂ«timin e dytĂ« qĂ« e bĂ«ri pas njĂ« muaji kĂ«rkoi nga Samy Ramushi nĂ«se mund tĂ« realizohej vizita e saj nĂ« VatĂ«r. Pas njĂ« telefonate editorit tĂ« Diellit, sĂ« bashku me Samy dhe nipin e saj Rudi, Rozina me 24 qershor arriti nĂ« Bronx. NjĂ« kafe’ si mirĂ«seardhje nĂ« Princ Cafe, dhe drejt e nĂ« VatĂ«r.

E priti Editori i Dielli dhe i foli për historinë e Vatrës ndër vite, për rolin e shqiptarëve të Amerikës në ruajtjen e pavarësisë së Shqipërisë, për Trupat Vullnetare të Vatrës që shkuan dhe mbrojtën Shqipërinë, për Bandën muzikore të Vatrës, për për gazetën Dielli, për fushatat e Vatrës, etj. Rozina preku nga afër historinë e Vatrës, u njoh me Nolin dhe Konicën, mësoi për veprimtaritë e këtij viti kushtuar Konicës, dhe preku dokumentet e vjetra, që konfirmojnë historinë e Vatrës në rolin e shtetit të munguar shqiptar etj.
Tash Roz është pjesë e degës së Vatrës në Newubourgh, New Jork, merr cdo muaj me anë të postët disa kopje të gazetës Dielli dhe ua shpërndanë bashkatdhetarëve tanë që ka për rreth.
Ajo falenderoi Samy Ramushaj për mundësinë që i dha për ta vizituar Vatrën, dhe editorin për shpalsojen e Historisë së Vatrës. Nipi i saj, Rudi, tregoi interes të vecantë dhe tha se po ashtu edhe ai ndjehej i gëzuar që e kishte parë, prekur, dëgjuar Historinë e Vatrës.
Rozina Sheme ka lindur në Berat dhe jeton Trieste, Itali.(Dielli)

↧

NJË HISTORI 65 VJEÇARE ME PËRMASAT E LEGJENDËS

July 28, 2016, 11:18 am
$
0
0

FAMILJA BALAJ, 65 VJET NGA  IKJA PREJ RRETHIMIT KOMUNIST, NË BOTËN E LIRË GJATE FESTËS SË SHËN PALIT E SHËN PJETRIT ME 28-29 QERSHOR 1951/

NGA DALIP GRECA/

TĂ« MartĂ«n e 28 Qershorit 2016, njĂ« grup vatranĂ«sh sĂ« bashku me familjet tona, ishim mysafirĂ« tĂ« familjes sĂ« madhe  Balaj nĂ« Royal Regensy Hotel nĂ« Yonkers, NY. Ftesa na kishte ardhĂ« prej vatranit tĂ« kahmotshĂ«m Zef Balaj. Si pĂ«r çdo vit familja kremtonte festĂ«n e MartirĂ«ve- Apostuj: ShĂ«n Pali e ShĂ«n Pjetri. Festimi i kĂ«tij viti ishte i veçantĂ« sepse pĂ«rkonte me 65 vjetorin e ikjes sĂ« familjes nga rrethimi i forcave tĂ« ndjekjes tĂ« sistemit komunist. Edhe nĂ« 28-29 Qershorin e largĂ«t tĂ« vitit 1951 familja pĂ«rkujtonte nĂ« MĂ«zi tĂ« PukĂ«s, nĂ« vendlindje, tĂ« njĂ«tĂ«n festĂ«, qĂ« Ă«shtĂ« e shenjtĂ« pĂ«r Fisin Kabashi. Ndoshta mrekullia ndodhi nga qĂ« apostujt e morĂ«n nĂ« mbrojtje kĂ«tĂ« familje fisnike pĂ«r ta shpĂ«tuar nga rrethimi komunist dhe pĂ«r tĂ« realizuar Ă«ndrrĂ«n e  lirisĂ« amerikane.Edhe pse pĂ«r dy net shtĂ«pia u mbajt e rrethuar nga Forcat e Ndjekjes,familja Balaj, e ndihmuar nga nacionalistĂ«t e arratisur nĂ« mal, ia arriti qĂ« ta çajĂ« rrethimin pa viktima
.TĂ« gjashtĂ« pjestarĂ«t e familjes dolĂ«n shĂ«ndosh e mirĂ« edhe pse ranĂ« nĂ« pushkë Por le tĂ« pĂ«rshkruajmĂ« fillimisht festĂ«n, pĂ«r t’u kthyer mĂ« vonĂ« tek historia qĂ« ndodhi para 65 viteve.

                                      FESTË DHE PËRKUJTIM


 Salla ku organizohet kremtimi Ă«shtĂ« dekoruar si pĂ«r festĂ«.NĂ« dekorin e saj,njĂ« banner qĂ« zotĂ«ron pamjen,  ka nĂ« qendĂ«r portretet e vĂ«llezĂ«rve Balaj: PjetĂ«r, Zef, Gjelosh, dhe nĂ«nĂ«s Zoja, si dhe shkrimin nĂ« dy gjuhĂ«, shqip e anglisht, pĂ«r pĂ«rvjetorin e 65-tĂ« tĂ« ikjes nga rrethimi komunist.

Zef Balaj, u ka uruar mirëseardhjen mysafirëve. Ai kumton mesazhin e festës, që përbën një mrekulli për familjen Balaj dhe të gjithë fisin Kabashi, që e përkujton çdo vit. Mrekullia qëndron në faktin se familja jonë, tha ai, shpëtoi pikërisht në një natë të shenjtë tek kremton festën e Shën Palit e Shën Pjetrit, ndërsa ishte e rrethuar nga forcat komuniste. Më pas ai prezanton dom Nikolin Përgjinin për ndezjen e qirit dhe Lutjen fetare. Pas lutjes dom Nikolini bekon familjen Balaj, dhe drejton një uratë të veçantë për Pjetër Balaj, duke e uruar atë që të bëhet 100 vjeç dhe ta gëzojë ditën e emrit.

Kur u arratis Familja Balaj  kishte 6 anĂ«tarĂ« qĂ« kapĂ«rcyen kufirin, sot janĂ« nĂ« SHBA 60-70 anĂ«tarĂ«(njĂ« pjesĂ« e anĂ«tarĂ«ve tĂ« familjes nuk janĂ« nĂ« fotografinĂ« e pĂ«rbashkĂ«t tĂ« mbrĂ«mjes festive pĂ«r shkak tĂ« largĂ«sive apo dhe pushimeve). PasardhĂ«sit, nipĂ«r e mbesa, janĂ« edukuar me dashuri pĂ«r vendlindjen, gjuhĂ«n, kĂ«ngĂ«t e vallet, me nderimin pĂ«r kombin Shqiptar. Tek i sheh qĂ« kĂ«rcejnĂ« e kĂ«ndojnĂ« shqip, dhe tek mĂ«son se sa tĂ« informuar janĂ« pĂ«r prejardhjen e tyre, sa krenarĂ« ndjehen pĂ«r origjinĂ«n, bindesh se ç’familje fisnike Ă«shtĂ«.RrugĂ«timi 65 vjeçar nuk e ka shpĂ«rbĂ«rĂ« familjen, nuk e ka larguar nga traditat e tĂ« parĂ«ve, nuk ia ka zbehĂ« ndjenjat kombĂ«tare. NjĂ«ri ndĂ«r ta, Gjergj Balaj,(djali i vogĂ«l i Pjetrit, i lindur nĂ« SHBA) i njohur si aktivist i papĂ«rtuar i komunitetit shqiptar,i cili flet  njĂ« shqipe tĂ« pastĂ«r(tĂ« cilĂ«n e ka mĂ«suar nĂ« familje), moderoi festĂ«n.

Gjergji pĂ«rcjell shkurtazi nĂ« gjuhĂ«n angleze historinĂ« se çfarĂ« ndodhi me familjen Balaj, natĂ«n e 28 dhe 29 Qershorit 1951, dhe netĂ«t e ditĂ«t qĂ« pasuan, ç’ishte ajo mrekulli qĂ« i shpĂ«toi nga rreziku komunist, nga ai rrethim me shumĂ« forca ushtarake. Gjergji e njeh me themel historinĂ« e fisit Kabashi, historinĂ« e kishĂ«s sĂ« vjetĂ«r tĂ« ShĂ«n Palit, dhe tĂ«rĂ« historinĂ« qĂ« mbart familja sĂ« cilĂ«s i pĂ«rket.Ai ndjehet krenar pĂ«r tĂ«, siç ndjehet krenar qĂ« ka gjak e gjuhĂ« tĂ« Kombit tĂ« Gjergj Kastriotit e NĂ«nĂ« TerezĂ«s. Njeh historinĂ« e KishĂ«s dhe Kombit, flet pĂ«r KishĂ«n e Kabashit, e pĂ«r UdhĂ«timin e tretĂ« tĂ« ShĂ«n Palit nĂ« Iliri, duke kaluar nga DurrĂ«si.

Asgjë nuk i mungoi festës, as këngët, as vallet, as fjalimet. Krahas humorit që përcjell Gjergji me grupin e djemëve dhe vajzave Balaj, bëhen edhe përshëndetjet e radhës. Danieli, me barcoletat plot humor me rrëfenja ndër shqiptarë e Amerikës, e bën sallën që të qeshë për një kohë të gjatë.

Lush Binaku me çiftelinĂ« e tij ngriti nĂ« valle gati tĂ« tĂ«rĂ« sallĂ«n, duke luajtur bukur me Gjergjin nĂ« duetin e kĂ«ndshĂ«m: ngrehu Zef na merr njĂ« valle 
.!

Një festë e bukur që u mbyll pas mesit të natës
.

                                   PERSHENDETJET

 Më pas Zef Balaj paraqet njeriun e afërt të familjes,  kryetarin e Vatrës, dr. Gjon Buçaj për të bërë përshëndetjen e rastit.Duke iu drejtuar Pjetër Balaj, që para 65 viteve ishte djalë i ri, por me rol kyç në atë arratisje, paçka se sot është i ulur në karrige, dr.Buçaj uroi: Mirë se të kemi gjetë , o Pjetër Gjoni!

GĂ«zuar FestĂ«n e ShĂ«n Palit,- qĂ« po kremtojmĂ« sonte! GĂ«zuar FestĂ«n e ShĂ«n Pjetrit qĂ« e festojmĂ« nesĂ«r, – dita e emrit tĂ«nd!

Kjo Ă«shtĂ« festa qĂ« e mbanĂ« bashkĂ« fisin e Kabashit. ËshtĂ« kremtim,por Ă«shtĂ« dhe festĂ«. Fati e desh qĂ« kjo familje ta çante rrethimin komunist dhe ta kapĂ«rcente kufirin pa viktima, edhe pse ra nĂ« pushkĂ« me ndjeksit. AtĂ« kohĂ« unĂ« e mĂ«sova lajmin nga ShqipĂ«ria, por dy javĂ« mĂ« pas, familja ime sĂ« bashku me mua, e kapĂ«rcyem kufirin dhe u takuam nĂ« KosovĂ«. Natyrisht qĂ« emigrimin nuk e ndjemĂ« aq shumĂ« nĂ« KosovĂ« se ishim mes vĂ«llezĂ«rve tĂ« gjakut. Ishim me fat qĂ« pasi kaluam nĂ« Itali, vazhduam rrugĂ«timin drejt tokĂ«s se bekume, tokĂ«s sĂ« lirisĂ«, AmerikĂ«s. Jam pjesĂ« e afĂ«rt e kĂ«saj familjeje dhe ndjehem mirĂ« pĂ«r pĂ«rparimin e familjes Balaj kĂ«tu nĂ« SHBA; ndjehem mirĂ« edhe pĂ«r faktin se ajo si shumĂ« familje tĂ« tjera, ka ruejtĂ« traditat, siç Ă«shtĂ« edhe ky kremtim i ShĂ«n Palit e ShĂ«n Pjetrit, ku shumĂ« fise i janĂ« bashkuar fisit Kabashi, e mbylli pĂ«rshĂ«ndetjen e tij kryetari i VatrĂ«s..

Një tjetër person i afërt me familjen Balaj, është vatrani Sergio Bitiçi. Ai tregon se ka 60 vjet që njihet me Zef Balaj dhe familjen e tij. Madje kujton edhe kohën kur me Zefin studionin në një klasë në gjimnazin e  Prishtinës, në Kosovë, dhe kur atje shkonte e i takonte Pjetër Balaj, që aso kohe ishte një djalë i hijshëm, i gjatë dhe fjalëmbël. Më pas, Bitiçi kujton se Zefin me familje, UDB-ja i dërgoi në kampin famëkeq të Gerovës në Kroaci, një kamp ku kishte emigrantë politik nga Hungaria, Shqipëria, Rumania e vende të tjera të Ballkanit. Ai tregon se në atë kamp kishte kushte të vështira, dhe masat shtypse ishin represive.

Sergio sjell copëza kujtimesh nga jeta e përbashkët në Kosovë dhe këtu në SHBA, ku miqësia mes dy familjeve është e pandarë.

NACINONALISTËT PËRBËNIN YNDYRËN E KOMBIT

Simon Qafa flet plot emocion tek uron familjen Balaj, familjen Mhilli (Bëhet fjalë për familjen e Tom Kol Mhillit, djali i të cilit u martua me motrën e Kujtim dhe Simon Qafës,familjes  që u arratis së bashku me familjen Balaj), dhe familje të tjera që festojnë këtë festë. Ai thotë se ndjehet i emocionuar, por nuk mund të rrijë pa i thënë ca fjalë për ata burra që lidhën besën kundër komunizmit dhe nuk e thyen premtimin. Baba i tij, Pjetër Qafa, u arrtis dy vjet para familjes Balaj. Por ajo çfarë e ngroh zemrën time,thotë Simoni, është se këta burra vinin jetën e tyre në rrezik për të shpëtuar familjet kundërshtare të komunizmit.Edhe pse ata e patën kaluar rrezikun duke i kapërcyer familjet e  tyre në Ish Jugosllavi, ktheheshin pas për të marrë grupet e familjeve të tjera të rrezikuara.Pra ata rrezikuan shumë herë jetën e tyre sepse e cmonin lirinë.

Ajo ç’ka e emocionon edhe sot Simon QafĂ«n Ă«shtĂ« fakti se tĂ« gjithĂ« ata nacionalistĂ« qĂ« patĂ«n lidhĂ« besĂ«n qĂ« nĂ« ShqipĂ«ri se nuk do tĂ« thyeheshin nĂ« luftĂ«n kundĂ«r komunizmit,nuk do ta tradhĂ«tonin kauzĂ«n e lirisĂ«, e mbajtĂ«n atĂ« edhe nĂ« Jugosllavi, edhe nĂ« Itali, e derisa erdhĂ«n kĂ«tu nĂ« SHBA. Burra si ata, PjetĂ«r Gjon Balaj, PjetĂ«r Çup Qafa, PjetĂ«r Nua Beqiri, Mark Zogu, Çun Jakiçi Kuraj( ky i fundit ishte shpĂ«timtari i Genc Korçes natĂ«n e Vitit tĂ« Ri 1952) ,e dhjetĂ«ra tĂ« tjerĂ« si kĂ«ta, ishin yndyra e Kombit, komentoi Simoni.

Duke u kthyer nga Pjetër Balaj, Simon Qafa tha: Ja, shiheni atë Pjetër Gjonin që qëndron sot në karrige i pafjalë! Ai është yndyra e Kombit pse rrezikoi gjithçka, familjen, jetën e tij, dhe e mbajti premtimin për të mbetur deri në fund i papërkulur kundër komunizmit, rrezikoi duke ndihmuar familjet nacionaliste për të kapërcyer kufirin.

Më vjen keq, tha Simon Qafa, që edhe sot, këtu në demokracinë amerikane, ka shqiptarë që simpatizojnë partinë komuniste apo trashëgimtarët e saj. Historia do ta tregojë se kush ishte në rrugën e drejtë të Zotit dhe të Kombit, e kush në rrugë e shtrembër. Kurrë më komunizmi, kjo mortje, që ia bëri të zezë jetën shqiptarëve të Shqipërisë, atyre të Kosovës, të Maqedonisë dhe kudo!-e ka mbyllë fjalën e vet Simon Qafa


                             PERSONAZHET E ASAJ NATE KUJTOJNE


Personazhe tĂ« gjallĂ« qĂ« i shpĂ«tuan rrethimit tĂ« 28 -29 qershorit 1951 dhe mĂ« pas kaluan kufirin, janĂ« sonte nĂ« sallĂ«: Zefi me vĂ«lla Pjetrin, motrĂ«n Mire dhe kunatĂ«n Lula, bashkĂ«shorten e tĂ« ndjerit Gjelosh Balaj. Secili e kujton nĂ« mĂ«nyrĂ«n e vet atĂ« ikje dhe shpĂ«timin prej rrethimit.Pjetri  ka mĂ« shumĂ« pĂ«r tĂ« treguar, por ai zgjedh heshtjen kur i biri, Gjergji i afron mikrofonin.

Kur Gjergji e pĂ«rsĂ«rit pyetjen, Pjetri jep pĂ«rgjigje tĂ« shkurtĂ«r:- Po ja, ikĂ«m,shkuam nĂ« KosovĂ«, nĂ« Itali dhe
  erdhĂ«m kĂ«tu!

– Faleminderit,qĂ« erdhĂ«t, i thotĂ« i biri. Rrezikuat ju, por shpĂ«tuan fĂ«mijĂ«t.

Pjetri buzqesh


Lula kujton gjithçka, qĂ« nga rrethimi, jeta e vĂ«shtirĂ« nĂ« mal, kapĂ«rcimi i frikshĂ«m i kufirit, rĂ«nia nĂ« pushkĂ«, jeta nĂ« Kosovë  Ajo e ka njĂ« peng qĂ« nuk e harron: pesĂ« ditĂ« para ikjes i kishte vdekĂ« njĂ« foshnjĂ«,djali 1 vjeç e 3 muajĂ«sh, qĂ« mbeti andej. NjĂ«rin djalĂ« e ka lindĂ« nĂ« kampin famkeq tĂ« GerovĂ«s. Pjetri ka nĂ« kujtese dy foshnje, qĂ« u shuan nĂ« KosovĂ« nga kushtet e vĂ«shtira. U varrosĂ«n atje, dhe atje mbetĂ«n
.

– A tĂ« kujtohet ajo natĂ«?-e pyet Gjergji, hallĂ«n Mire.

– Po si nuk mĂ« kujtohet, i kthehet ajo. Si tĂ« ishte dje. MĂ« kujtohet gjithçka: Çasti mĂ« i vĂ«shtirĂ« ishte kur erdhĂ«n ata tĂ« malit e shtĂ«pia ishte e rrethuar nga forcat e ndjekjes. Edhe nĂ« mal kemi vuajtĂ«. MĂ« kujtohet kur u bashkuam me famlijen Mhilli. Nuk mund tĂ« harroj kalimin e kufirit. MĂ« kujtohet Pal Biba kur na tha se po ramĂ« nĂ« pushkĂ«, tĂ« mos friksoheshim por tĂ« binim barkas.Kur krisĂ«n pushkĂ«t Zefi na iku para me PjetĂ«r Smajlin. Ne mbetĂ«m aty. Erdhi mĂ« pas Pal Biba qĂ« na mori.

Me familjen Balaj u bashkua nĂ« KosovĂ« edhe familja e Nua Ademi Perpepaj. Prele  PĂ«rpepaj, kujton se familja e tyre kanĂ« ikĂ« nĂ« tĂ« njĂ«jtin vit me Balajt, nĂ« vitin 1951. E kanĂ« lĂ«nĂ« sofrĂ«n shtruar, ashtu si Balajt, dhe kanĂ« mbyllĂ« derĂ«n. Kur kanĂ« shkuar fqinjĂ«t tĂ« nesĂ«rmen, e kanĂ« mĂ«suar tĂ« vĂ«rtetĂ«n e arratisjes. NĂ« KosovĂ« u takuan me familjen Balaj dhe prej asaj kohe nisi dhe vazhdon edhe sot kumaria. ShkojnĂ« sikur tĂ« ishin njĂ« familje, sikur te ishin tĂ« njĂ« gjaku. NĂ« kampin e GerovĂ«s ishin bashkĂ« tĂ« dyja familjet. Prel Perpeaj kujton edhe arratisjen nga Gerova nĂ« Itali. PjetĂ«r Balaj, tregon ai, e mori ZojĂ«n(nĂ«nĂ«n) ne shpinë  Zefi kujton mĂ«ngjesine  parĂ« pas ikjes nga Gerova. Kishte rĂ«nĂ« vesĂ« dhe lĂ«ndina ishte e lagur. Pjetri me nĂ«nĂ«n nĂ« shpinë MĂ«ngjesi i parĂ« nĂ« PerĂ«ndim
Po preknin lirinĂ«.

JetĂ« e vĂ«shtirĂ« mĂ« pĂ«rmasat e legjendĂ«s
.Ndiqeni historinë 

HISTORIA-LEGJENDË, ÇFARË NDODHI MË 28 QERSHOR 1951?

Në kujtesën e Zef Balaj, aso kohe një fëmijë 9 vjeçar, ngjarja ka ndodhë kështu: Familja Balaj në Mëzi të Pukës po përgatitej për të festuar Festën e Shën Palit dhe Shën Pjetrit. Familja e madhe po mblidhej bashkë,kishin ardhur edhe vajzat e dhëndurët. Njëri djalë i familjes, Pjetri, ishte roje pyjesh aso kohe.Ndërsa kthehej për në Mëzi atij i çon fjalë dhëndri, Jak Mirakaj, që të merrte të shoqen, vajzën e Balajve në Iballë dhe do të takoheshin për festë  në Mëzi. Pjetri dhe motra udhëtojnë për më shumë se dy orë prej Iballe. I ka zënë nata në Arest-Miliska. Ecin nëpër terr. Diku në qafë  Grie,afër shtëpisë Balaj, Pjetrin e ndalin  ushtarët e Mbrojtjes. Pasi e verifikojnë se kush është e urdhërojnë: Motra të shkojë në  shtëpi, ndërsa ti na duhesh, do të qëndrosh sonte me ne për një detyrë të veçantë!

Për Pjetrin nuk ka zgjidhje tjetër, urdhëron motrën të shkojë në shtëpi dhe vetë qëndroi me ta. Komandanti, duke e konsideruar Pjetrin të sigurtë, njeri të besuar,i tregon se atë natë në Mëzi pritej të vinin diversantët për tu furnizuar me ushqime.

Madje ai ka treguar edhe planin qĂ« kanĂ« hartuar:- Do tĂ« rrethojmĂ« shtĂ«pinĂ«, bazĂ«n ku ata do tĂ« shkojnĂ« dhe do t’i kapin nĂ« befasi ose do t’i vrasin.

Pjetrit i ther në shpirt, ndërsa komandanti flet për shtëpinë, që do të rrethojnë. Fillimisht Pjetri nuk e di se bëhet fjalë për shtëpinë e tij.Kur e mësoi,heshti.  I duhet të durojë, të duket i qetë dhe të presë momentin për ta ndihmuar familjen. Ushtarët e mbrojtjes i afrohen shtëpisë dhe qëndrojnë para saj, në distancë nga hyrja, përrreth gardhit.

-Ja kjo është shtëpia-, thotë komandanti.

Pjetri guxon dhe e pyet: A e keni verifikuar mirë se mos nuk është e saktë informata? A është kjo shtëpia ku do të vijnë diversantët?

-Po po, thotë komandanti, pse po dyshon?

Pjetri nuk e jep veten. MirĂ« qĂ« nuk ia shquanin fytyrĂ«n nĂ« errĂ«sirĂ«. NjĂ« luftĂ« e brendshme zhvillohej nĂ« shpirtin e tij duke menduar rrethimin, ardhjen e mysafirĂ«ve tĂ« malit
SituatĂ«n nĂ« tĂ« cilĂ«n do tĂ« ndodhej familja dhe ai vetë 

Po i thotĂ« edhe njĂ« herĂ« komandantit: -Ndoshta ata qĂ« ua kanĂ« dhanĂ« informatĂ«n, kanĂ« dashtĂ« me u çorientuar, se kjo qĂ« kemi rrethuar s’mund tĂ« jetĂ« bazĂ« pĂ«r diversantĂ«t, ajo Ă«shtĂ« shtĂ«pia ime.

–       Kemi urdhĂ«r tĂ« rrethojmĂ« kĂ«tĂ« shtĂ«pi, thotĂ« komandanti prerazi.

Pjetri ka heshtë sërish
 është ulë me komandantin nën hijen e manit dhe po mendohet. Dikur po i thotë:- Me sa shoh kemi për të qëndruar gjatë këtu. A po më lejon të hyj në shtëpi dhe të sjell ca mish ferliku që është gati për festë e ca raki?

–       MirĂ« i thotĂ« komandanti,- shko, por kujdes, asnjĂ« fjalë .

Pjetri sapo hyn i afrohet vëllait Gjelosh dhe i tregon me një frymë për rrethimin jashtë shtëpisë. Shtëpia ishte e mbushur plotë, ishin aty edhe tri vajzat e shtëpisë me burrat e tyre, dhëndurët e familjes Balaj.

–       Po po, e mora vesh, po i thotĂ« i qetĂ« Gjeloshi, ma tregoi motra Lusha, dhe shton: dy kaçakĂ« do tĂ« vijnĂ« sonte pĂ«r furnizim me ushqime. Kjo dihet, jemi njoftuar.

– Po si do t’ia bĂ«jmĂ«?- e pyet Pjetri. Po sikur tĂ« vjnĂ« ata tĂ« malit dhe tĂ« bien nĂ« rrethim?

Bëhej fjalë për Pashk Ademin, Nua Lush Mirakaj e të tjerë që priteshin nga çasti në çast.

-Shohim e bajmĂ«,ata do tĂ« vijnĂ«, Ă«shtĂ« e sigurtĂ« se kanĂ« nevojĂ« pĂ«r ushqime, po ti shko qĂ« tĂ« mos tĂ«rheqĂ«sh vemendjen e komandantit. Shpejt e shpejt u lidh fjala: Kush tĂ« shpĂ«tojĂ«, takimi nĂ« Bjeshkë 

Pjetri merr mish e raki dhe kthehet tek forcat e mbrojtjes.

Ndërsa jasht hahej e pihej raki , kanë ardhë fshehtazi për furnizime njerëzit e malit,duke lëvizur barkazi përmes arës me misër dhe kanë hyrë nga dera e pasme e shtëpisë Pashk Ademi edhe Nush Lush Mirakaj.

Gjeloshi, pasi i ka furnizuar me ushqime, u thotë që të ktheheshin sa më shpejt, që të mos tërhiqnin vëmendjen e ushtrisë që e mbante të rrethuar shtëpinë. Ata lënë vendin e takimit për të nesërmen në darkë,në bjeshkë dhe  largohen pa ra në sy.

Kur ka ra drita komandanti i ka thënë Pjetrit: Shko ti Pjetër fli e shlodhu se na duhesh natën tjetër prapë. Ata nuk erdhën mbrëmë por jam i sigurtë se do të vijnë sonte natën, thotë komandanti.

Shkoi Pjetri. Natyrisht që nuk mund të flinte. E diskutuan me Gjeloshin se si do të vepronin. Patjetër duhej vepruar shpejt. I pyetën dhëndurët dhe motrat se kush ishte gati me dalë në mal e me u arratisë.Kush nuk kishte mundësi për shkak të lidhjeve familjare, gjendjes shëndetësore,  e gjendjes së familjeve, duhej të largoheshin menjëherë, pa u kompromentuar, pa ra në sy të pushtetarëve komunistë. Nue Marashi prej Fierze, që ishte martuar me njërën nga vajzat e shtëpisë Balaj, thotë se nuk mund të arratisej. Edhe Palok Marku, dhëndri tjetër, tha se nuk kishte mundësi të arratisej.

-Ju , u thotë Gjeloshi dhe Pjetri, duhet të largoheni sa më shpejt, që të mos u zërë nata këtu se, ndryshe u piu e zeza. Mos u bëni pjesë e arratisjes tonë.

Familja Balaj qëndroi atë ditë në shtëpi duke kryer secili punët e veta. Në mbrëmje sapo nisi terri, kanë lënë sofrën e festës shtruar, dhe kanë dalë e janë ngjitë në bjeshkë, pa ra në sy të askujt. Në Bjeshkën e Dardhës u takuan me kaçakët e Pukës dhe të Mirditës.

Nga ana tjetĂ«r forcat e mbrojtjes kanĂ« mbĂ«rritĂ« pak ma vonĂ«, pa e lajmĂ«ruar PjetĂ«r BalĂ«n dhe e kanĂ« rrethuar shtĂ«pinĂ« njĂ«soj si natĂ«n e mĂ«parshme. KanĂ« ndarĂ« detyrat mes ushtarĂ«ve dhe po  presin tĂ« sigurtĂ« se atĂ« natĂ« nuk do tĂ« dilnin bosh. JanĂ« tĂ« sigurtĂ« se “mysafirĂ«t” e malit do tĂ« vinin. Komandanti kishte thĂ«nĂ« se ndoshta informatori kishte ngatĂ«rruar natĂ«n e ardhjes sĂ« tyre. PritĂ«n ashtu nĂ« heshtje tĂ« thellĂ« deri nĂ« mĂ«ngjes kur ra drita. BagĂ«tia nisi tĂ« blegĂ«rinte. Pulat po zbisnin nga kotecĂ«t.QetĂ«si
 AsnjĂ« lĂ«vizje njerĂ«zish
AsnjĂ« frymĂ« e gjallĂ« njerĂ«zore
Komandanti vetĂ« nĂ« krye urdhĂ«ron ushtarĂ«t dhe nisen drejt shtĂ«pisĂ« tĂ« shohin se çfarĂ« po ndodh brenda saj. Kur hapĂ«n dyerĂ«t e mĂ«suan tĂ« vĂ«rtetĂ«n. Sofra ishte shtruar, plot me ushqime. E kuptuan se familja Ă«shtĂ« larguar gjatĂ« mbrĂ«mjes, pak mĂ« pĂ«rpara se ata tĂ« vendosnin rrethimin. MenjĂ«herĂ« dha urdhĂ«r pĂ«r zĂ«nien e shtigjeve nga mund tĂ« kalonin. Caktoi njĂ« fshatar qĂ« t’i merrte bagĂ«titĂ« pĂ«r t’i dĂ«rguar nĂ« qendĂ«r tĂ« lokalitetit, nĂ« IballĂ«. Familja, nga maja e bjeshkĂ«s,ku po qĂ«ndron e fshehur, po i sheh bagĂ«titĂ« qĂ« ecin varg tĂ« shoqĂ«ruar nga bashkĂ«fshatari i tyre MĂ«zias. Nxehet Pjetri dhe bĂ«n gati pushkĂ«n: – Do ta vras,- thotĂ«.

-Jo i thotë Gjeloshi, nuk është ai fajtori. Atë e kanë detyruar
.harroji bagtëitë, të shpëtojmë njerëzit


Në zonë ishte dhënë alarmi. Forcat e Mbrojtjes kërkonin gjithandej. Masa e parë që morën ishte bllokimi i Vaut të Dardhës, ku mendohej të kalonte Drinin familja e arratisur. Për rreth tre javë familjes i duhej të qëndronte në mal e fshehur. Ushqimet u mbaruan pas dy javësh. Nuk kishin rrugë tjetër veçse të ushqeheshin me lende dushku, kujton Zefi.

Ndërsa forcat e Mbrojtjes po i kërkonin, luftëtarët e Pashk Ademit, përgatisnin mbartjen e familjes dhe shpëtimin e saj duke menduar për ta nxjerrë përtej kufirit. Pal Bib Mirakaj, Gjon Gjinaj, Marka Zef Ndreca, rreth 20 luftëtarë janë bashkuar, kanë marrë edhe familjen Mhilli dhe të dyja familjet i kanë përgatitë për të kaluar vaun e Dardhës, ndërkohë që luftëtarët e tjerë nacionalistë vazhduan rezistencën në bjeshkë me forcat e ndjekjes, duke siguruar murin mbrojtës.

Zefi, që aso kohe ishte një fëmijë 9 vjeçar, kujton se nacionalistët kanë marrë me vete edhe një viç(tek shtëpia Mhilli) dhe pasi e kaluan Drinin mbërritën në Qafë të Zogajt të Gjakovës dhe atje e prenë viçin dhe e gatuan për të shuar urinë.

-Aty, thotë Zefi, kam pa se si zihej viçi në plëncin e vet, pa pasë nevojë për enë kuzhine.

NĂ« kujtesĂ«n e Zefit ka mbeti momenti i kalimit tĂ« kufirit. Ishte natĂ«. QetĂ«si qĂ« trembte. Pal BibĂ« Mirakaj u ka dhĂ«nĂ« udhĂ«zime se si duhej tĂ« kalohej kufiri dhe ka bĂ«rĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r t’u larguar frikĂ«n tĂ« vegjĂ«lve. Ai porosit tĂ« vegjlit qĂ« tĂ« kapeshin pĂ«rdore me tĂ« rriturit dhe tĂ« mos i lĂ«shonin.Ai i parapriu tĂ« vegjĂ«lve pĂ«r ndonjĂ« pĂ«rplasje me forcat e kufirit, duke u thĂ«nĂ« se ne bĂ«jmĂ« edhe lojra e qesim pushkë  Ju, nĂ«se dĂ«gjonin ndonjĂ« tĂ« shtĂ«nĂ«, tĂ« mos frikĂ«soheshin por shtrihuni pĂ«rtokĂ« dhe prisni.
PikĂ«risht nĂ« njĂ« moment tĂ« atillĂ«, kur kanĂ« plasĂ« krismat, Zefi nuk Ă«shtĂ« shtrirĂ« batrkas, por ka ecĂ« pĂ«rpara me PjetĂ«r Smajlin. Ka humbĂ« pĂ«r njĂ« moment, kur tĂ« tjerĂ«t kanĂ« qĂ«ndruar nĂ« vend. Kthehet pas Pal Biba dhe i merr ata qĂ« kishin mbetĂ« pas dhe i bashkon tĂ« gjithĂ« bashkĂ«.


 Kështu shpëtuan nga forcat e ndjekjes dhe u dorëzuan në postën më të afërt
.

I çuan nĂ« KosovĂ« nĂ« Bobajt e BrokĂ«s, prej andej i lĂ«vizĂ«n disa herĂ«. NĂ« KosovĂ« qĂ«ndruan 10 vjet. Familja u dĂ«rgua nĂ« kampin famkeq tĂ« GerovĂ«s, nga ku u arratis sĂ« bashku me familjen Perpepaj. Nga Kosova nĂ« Itali(ku qĂ«ndruan dy vjet) e prej andej nĂ« AmerikĂ«. Kur arritĂ«n nĂ« AmerikĂ« familja Balaj pĂ«rbĂ«hej prej 11 vetash, sot janĂ« rreth 60-70. NĂ« KosovĂ« lanĂ« njĂ« pjesĂ« tĂ« dhimbjes, dy fĂ«mijĂ« tĂ« Pjetrit dhe njĂ« tĂ« Gjeloshit, tĂ« cilĂ«t vdiqĂ«n foshnje tĂ« parritura
Ja kjo ishte historia qĂ« familaj Balaj e kujton gjatĂ« çdo feste tĂ« ShĂ«n Palit e ShĂ«n Pjetrit! NjĂ« histori pĂ«r tĂ« mos u harruar, me tĂ« cilĂ«n ushqehen brezat! NjĂ« histori me pĂ«rmasat e legjendĂ«s, qĂ« pĂ«rcjell mesazhin se mrekullitĂ« ekzistojnë .

↧
↧

“Duart e Hapura”, Organizata qĂ« u vjen nĂ« ndihmĂ« familjeve nĂ« nevojĂ«

July 29, 2016, 9:57 am
$
0
0

BisedĂ« me Z. Alexander Nilaj, president i shoqatĂ«s Duart e Hapura”(AAOHA)./

Qershori i kĂ«tij viti pati disa veprimtari nĂ« komunitetin shqiptar tĂ« Nju Jorkut, por ajo qĂ« tĂ«rhoqi vĂ«mendje pĂ«r nga qĂ«llimi i organizimit ishte njĂ« mbrĂ«mje humanitare, qĂ« pati si ideatore dhe udhĂ«heqĂ«se OrganizatĂ«n Humanitare Shqiptaro-Amerikane”Duart e Hapura”(AAOHA). TĂ«rhoqi vĂ«mendjen kjo veprimtari sepse sillte njĂ« kĂ«ndvĂ«shtrim tĂ« ri nĂ« trajtimin e problemeve tĂ« vendlindjes. Veprimtaria i kushtohej familjes tĂ« njĂ« ish luftĂ«ari tĂ« UCK-sĂ« nga Klina,Veli Morina,i cili edhe pse kishte sakrifikuar gjithcka pĂ«r lirinĂ« e trojeve KombĂ«tare, ishte shpĂ«rblyer nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« keqe nga pushtetarĂ«t; familja kishte mbetur keq, pa strehĂ« e pa burime jetese, pa ushqime, dhe Veliu shiste kanoce.

MbrĂ«mja humanitare pati mbĂ«shtetjen e njĂ« grupi artistĂ«sh dhe disa prej organizatave tĂ« komunitetit, ndĂ«r to dhe Federata Panshqiptare e AmerikĂ«s”Vatra”. E organizuar nĂ« Eastwood Manor Caterers me 3 qershor 2016, kjo mbrĂ«mje u moderuar nga Dritan Haxhia, pronar i “TANI EUROPHOTOGRAPHY,në  NY.

Vatra u pĂ«rfaqĂ«sua nĂ« veprimtari nga zv/kryetari Asllan Bushati, i cili edhe pĂ«rshĂ«ndeti organizatorĂ«t, si dhe nga Zef Balaj, njĂ« nga donatorĂ«t e mbrĂ«mejs, editori i “Diellit” Dalip Greca, dhe Lush Binaku. I pranishĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« mbrĂ«mje humanitare ishte edhe ansambleisti i Shtetit tĂ« Nju Jorkut z. Mark Gjonaj, i cili po ashtu u pĂ«rcolli tĂ« pranishmĂ«ve njĂ« mesazh tĂ« vecantĂ«. NjĂ« grup amerikanĂ«sh, ku spikaste avokati Steve Kaufman dhe tĂ« tjerĂ«. PĂ«rshĂ«ndetĂ«n edhe Carl E. Heastie-New York Assembley Speaker, Jeffry Panish Member. Kryetari i ShoqatĂ«s “Duart e Hapura, Alexander Nilaj, ka falenderuar tĂ« gjithĂ« ata qĂ« iu pĂ«rgjigjĂ«n thirrjes sĂ« organizatĂ«s pĂ«r t’i ardhĂ« nĂ« ndihmĂ« njĂ« familjeje nĂ« nevojĂ«, falenderoi artistĂ«t dhe mysafirĂ«t VIP etj.

Gjatë mbrëmjes u lexua dhe një letër prekse e shkruar përmes lotëve nga e bija e Veli Morinës dhe u shfaq dokumentari rreth jetës së vështirë të familjes Morina.

Pas aktivitetit Gazeta “Dielli” zhvilloi njĂ« bisedĂ« me kryetarin e ShoqatĂ«s AAOHA, z. Alexander Nilaj.

Dielli: – Z. Nilaj, si lindi ideja pĂ«r ta ndihmuar familjen Morina nĂ« KlinĂ«? Si u lidhet me familjen?

Alexandër Nilaj: Ideja për të ndihmuar familjen Morina në Kosovë më lindi pasi dëgjova një emision radiofonik përmes Radios Vicianes ne Gjermani. Bashkatdhetarja Vjollca Martini, me banim në Gjermani, lëshoi përmes valëve të radios një thirrje për ta ndihmuar familjen Morina në Klinë.Më ligështoi shumë fati i kësaj familjeje. Isha në punë teksa e dëgjoja emisionin e radios. Që në atë moment mora vendimin për ta ndihmuar familjen Morina.

Nuk Ă«shtĂ« e drejtĂ« qĂ« njĂ« ish komisar lufte tĂ« katandiset nĂ« njĂ« shitĂ«s kanoçesh-, thashĂ« me vete.Kam marrĂ« nĂ« telefon dhe ofrova ndihmĂ«n e parĂ« me ushqime pĂ«r kĂ«tĂ« familje. TĂ« hollat i dĂ«rguam tek Vjollca Martini, e cila mori pĂ«rsipĂ«r qĂ« t’i blente ushqimet nĂ« KosovĂ« dhe t’ia dĂ«rgonte familjes. Me ndihmĂ«n e VjollcĂ«s e  kontaktova vetĂ« familjen Morina.Mora falenderimi tĂ« pafundme, por dhe lot e vajĂ«.

Nga kontaktet dhe bisedat me familjen mĂ«sova se jetonte nĂ« njĂ« strehĂ« tĂ« huaj dhe duhej tĂ« largohej brenda vitit. AtĂ«herĂ« vendosĂ«m si organizatĂ« qĂ« tĂ« organizonim mbrĂ«mjen humanitare me komunitetin dhe tĂ« ardhurat e fituara, t’ia dĂ«rgonim familjes pesĂ« anĂ«tarĂ«sh, tre fĂ«mijĂ«, e zonja e sĂ«murĂ« e shtĂ«pisĂ« si dhe kryefamilajri, qĂ« “zbuste” varfĂ«rinĂ« duke shitĂ« kanoçe..

Dielli: – Si ishte bashkĂ«punimi me organizatat dhe individĂ«t pĂ«r konkretizimin e kĂ«saj mbrĂ«mje humanitare?

  1. Nilaj: Do të vlerësoja fillimisht këngëtarët e komunitetit: Hajro Ceka, Sammy Ceka, Agim Gerbeshi Alberie Hadergjonaj, Dj.Sammy dhe Dj.Ranti Zeneli, Lisa Bujaj, të cilët u treguan të gatshëm të bëheshin pjesë e mbrëmjes. U përpoqëm përmes telefonatave, emaileve, rrjeteve sociale, të kërkonim ndihmën e organizatave të tjera të komunitetit, një pjesë prej tyre u treguan të gatshëm.Do të përmendja; Vatrën dhe Gazetën Dielli me Kryetar z.Gjon Buçaj , Asllan Bushati, Zef Balaj , Dalip Greca , TVALB me z. Bajram Dreshaj dhe zonjën Drenusha, TV 21 me z. Halil Mula, Gazetën Malesia me Botues Vasel Gilaj, Euro Fresh Produce me z.Tonny Musaj me Familje, Bajraktari Realty me z. Harry Bajraktari , Exit Realty me z. Sonny Vataj, Alba Vip Realty me z. Pajtim Vuktilaj ,Assemblyman Mark Gjonaj , International Retail Wholesale Food Market, Rose petal Floral Designs Elsa Gjonaj ,Albanian American Society Foundation Esad A. Rizai , Classmates Forever Ardiana Maloku, Photojornalist te Gazeta Dielli Dritan Haxhia, Dukagjini Burek  me z.Marjan Kolnrekaj, Conties Bekery, Pelham Parkëay Neighborhood Association Edith Blitzer Andrea Sigal Jeffrey Panish , Plave Guci me z. Aleks Selimaj, Sons of Illyria me z Simon Gjonaj, Photonice Studio, Cakorri me z. Pjeter Boga , Euro Cot.Primal General Construction Ahmed Dilader, Pelham Parkway Vision Center, General Construction me z.Gezim Nilaj etj.

Dielli: ÇfarĂ« rezultati pati mbrĂ«mja? Si e priti familja ndihmĂ«n tuaj

  1. Nilaj:- Në këtë mbrëmje Humanitare edhe pse pjesëmarrja nuk ishte e madhe ne e konsiderojmë një sukses , meqë të gjithë ata që morën pjesë në mbrëmbje apo dhanë kontributin e tyre kishin në zemër të tyre Humanizmin e pastër. Familja Morina, veçanërisht fëmijët, e pritën me gëzim e shpresë të madhe ndihmën. Ata thanë se komuniteti Shqiptar ua ngjallen shpresën e humbur dhe dashurinë për jetën.

Dielli- Ky nuk ishte i pari aktivitet i shoqatës tuaj, a mund të sillni për lexuesit e Diellit disa nga aktivitet  e shoqatës tuaj?

A.Nilaj: – Shoqata jonĂ« “Albanian American Open Hand Association” e ka filluar aktivitetin qĂ« prej vitit 2014. Kemi organizuar disa aktivitet nĂ« fushĂ«n e humanizmit. Kemi dĂ«rguar ndihma me rroba nĂ« BosnjĂ«, kur ndodhĂ«n pĂ«rmbytjet e mĂ«dha, e pati shkatĂ«rrime. Ndihma jonĂ« nuk u pĂ«rqĂ«ndrua vetĂ«m pĂ«r shqiptarĂ«t qĂ« jetonin nĂ« ato zona, por pĂ«r tĂ« gjithĂ« komunitetin, si bashkĂ«si.SĂ« bashku me organizatĂ«n HOPE and PEACE me Presidente Mimoza Dajçi si dhe Pelham Parkway Neighborhood Association me President Zj. Edith Blitzer, kemi derguar nĂ« ShqipĂ«ri, disa herĂ« ndihma, veçanĂ«risht nĂ« Jugun e vendit, ku pati pĂ«rmbytje tĂ« mĂ«dha dhe shkatĂ«rrime tĂ« shtĂ«pive dhe ekonimeve. Po ashtu  kemi grumbulluar ujĂ« tĂ« pishĂ«m me arka pĂ«r tĂ« ndihmuar popullsiĂ«n pas Cunamit qĂ« ndodhi nĂ« Nepal vitin e kaluar.Ndihma nĂ« rroba kemi dĂ«rguar edhe nĂ« RepublikĂ«n Domenikane. Organizata jonĂ« ka ndihmuar edhe disa familje nĂ« Bronx, tĂ« cilat kanĂ« pĂ«suar dĂ«mtime nga zjarret nĂ« banesa.Do tĂ« veçoja edhe njĂ« ndihmĂ« tĂ« veçantĂ« qĂ« i kemi dhĂ«nĂ« familjes sĂ« Violeta Hysenajt nĂ« KosovĂ«s, sĂ« cilĂ«s i kemi paguar qeranĂ« e banesĂ«s pĂ«r 7 muaj.Me aktivistĂ«t tanĂ« ne kemi shpĂ«rndarĂ« edhe ushqime nĂ«pĂ«r familjet nĂ« nevojĂ« kĂ«tu nĂ« Nju Jork. Nuk kemi bĂ«rĂ« dallime, i kemi ndihmuar sipas mundĂ«sive tĂ« gjithĂ«; kemi shpĂ«rndarĂ« ushqime nĂ« festa shtetĂ«rore apo fetare, si  Vitin e Ri, PashkĂ«t , Passover , festĂ«n e PavarĂ«sisĂ« tĂ« Shteteve tĂ« Bashkura tĂ« AmerikĂ«s, festave kombĂ«tare shqiptare, por edhe atyre fetare si gjatĂ« muajit tĂ« ShejtĂ« tĂ« Ramazanit si dhe pĂ«r Bajram etj. PĂ«rkujedsemi edhe pĂ«r familje qĂ« marrin ushqime pothuaj pĂ«r çdo muaj .

Dielli:- Diçka për planet e ardhshme të shoqatës?

  1. Nilaj: Mbetemi tĂ« fokusuar pĂ«r tĂ« pĂ«rfunduar shĂ«tpinĂ« e Veli MorinĂ«s nĂ« KlinĂ«, kemi njĂ« plan dhe po punojmĂ« pĂ«r tĂ« dĂ«rguar ndihma nĂ« rroba pĂ«r fĂ«mijĂ«t e ShqipĂ«risĂ«, pasi kemi marrĂ« njĂ« thirrje pĂ«r ndihmĂ« nga Motrat nga ShqipĂ«ria, do tĂ« vazhdojmĂ« tĂ« shpĂ«rndajmĂ« ushqime pĂ«r familjet nĂ« nevojĂ«. Shoqata jonĂ« “Albanian American Open Hand Associationâ€Ă«shtĂ« organizatĂ« e Çertifikuar me 501c3 dhe me licensĂ« tĂ« Shtetit tĂ« Nju Jorkut. PĂ«r tĂ« gjithĂ« ata qĂ« mund dhe dĂ«shirojnĂ« tĂ« japin kontributin e tyre pĂ«r njerĂ«zit apo familjet nĂ« nevojĂ« duhet tĂ« lidhen me ne dhe t’i dĂ«rgojnĂ« ndihmat tek ALBANIAN AMERICAN OPEN HAND ASSOCIATION Inc .

Adresa: Albanian American Open Hand Association

2141 Holland Avenue

Bronx,  New York 10462(Korresp i Diellit)

 

↧

NËNË TEREZA NË FAQET E GAZETËS “DIELLI”

August 19, 2016, 10:57 am
$
0
0

Nga Dalip Greca/

 Emri dhe vepra e NĂ«nĂ«s TerezĂ« nĂ« gazetĂ«n Dielli Ă«shtĂ« pĂ«rmendur shpesh. HerĂ« ajo shfaqet me fotografi, herĂ« me kronika dhe komente. NĂ« shumĂ« nga kronikat e kohĂ«s shprehet krenaria se ajo ishte bijĂ« e gjakut shqiptar. Deri nĂ« vitin ‘1970 kemi pak informacion, ndĂ«rsa mĂ« pas ajo Ă«shtĂ« e pranishme pĂ«rherĂ« e mĂ« shumĂ«. NĂ« numrin e 3 shkurtit 1971, botohet artikulli me titull: « NjĂ« motĂ«r nga gjaku ynë », qĂ« ka pĂ«r  nĂ«ntitull : « MotĂ«r Gonxhe Bojaxhiu paraqit fisnikĂ«rinĂ« e gruas shqiptare  »Ky artikull, me autor Dr. Athanas Gegaj, ish editorin e Diellit, qĂ« nis qĂ« nĂ« faqen 1 tĂ« gazetĂ«s Dielli, pĂ«rshkruan Misionin e BamirĂ«sisĂ« sĂ« NĂ«nĂ«s TerezĂ«, ku ajo ishte themelonjĂ«se dhe udhĂ«heqĂ«se. Autori informonte me emocionӂudia Ă«shtĂ« se Misioni po rritet dita-ditĂ«s. ËshtĂ« njĂ« shoqĂ«ri pa kuvende, pa mjete tĂ« sigurta; fillimisht njĂ« shoqĂ«ri grashĂ« nga çdo KombĂ«si, qĂ« kanĂ« zgjedhur qĂ« tĂ« jetojnĂ« pĂ«r tĂ« tjerĂ«t; mĂ« keq se tĂ« tjerĂ«t. »Artikulli Ă«shtĂ« i gjatĂ« dhe pĂ«rshkrues, merr pĂ«rsipĂ«r qĂ« tĂ« informojĂ« nĂ« detaje. NĂ« njĂ« nga mestitujt,”Kjo motĂ«r e vogĂ«l shqiptare », pĂ«rshkruhet rruga qĂ« ndoqi ajo grua me shtat tĂ« vogĂ«l deri nĂ« KalkutĂ«- “Kjo motĂ«r e vogĂ«l shqiptare shkoi nĂ« Indi dhe u bĂ« motĂ«r dhe nĂ«nĂ« e tĂ« gjithĂ«ve; duke filluar nga tĂ« varfĂ«rit, nga ata qĂ« s’kishin asgjĂ« ose qĂ« kishin humbur gjithçka
 vetĂ«m nĂ« Kalkuta kjo motĂ«r mbledh mijĂ«ra vetë qĂ« janĂ« duke vdekur dhe ajo me buzĂ«qeshje e dhembshuri i kthen nĂ« jetë NĂ«nĂ« Tereza ka shpirt tĂ« madh. Ajo ka dhe pushtet tĂ« fuqishĂ«m moral. Askush nuk e kthen bosh, kur ajo shkon dhe kĂ«rkon diçka pĂ«r tĂ« varfĂ«rit e saj


NĂ« njĂ« artikull tjetĂ«r qĂ« botohet nĂ« numrin e 10 nĂ«ntorit 1971, autori Eduard Liço, qĂ« nĂ« vitet ’80 do tĂ« ishte editor i Diellit, sillen tĂ« dhĂ«na pĂ«r famĂ«n qĂ« ka marrĂ« NĂ«nĂ« Tereza ne Bote. Autori merr shkas nga njĂ« libĂ«r i botuar atĂ« kohĂ« nĂ« LondĂ«r. Autori i librit me titull”Something Beautiful For God” me nĂ«ntitull:” Motdher Theresa of Kalkuta”, ishte anglezi Malkolm MĂ«grixh. Duke iu referuar subjektit tĂ« librit, Liço gjen momentin tĂ« pĂ«rshkruaj jetĂ«n e NĂ«nĂ« TerezĂ«s dhe hulumtojĂ« nĂ« origjinĂ«n e saj shqiptare. Ai sjell edhe citimet e njĂ« diplomati amerikan tĂ« asaj kohe,ambasadorit Shriver,  tĂ« cilin e  perifrazon kur thotĂ«â€Sa nder do tĂ« ishet qĂ« kjo grua e devotshme tĂ« ishte amerikane” dhe shtonte: ”Kjo Ă«shtĂ« njĂ« grua revolucionare, por revolucioni i saj nuk del nga grykat e armĂ«ve; as nga iderat e ndryshme utopike tĂ« disa shkencĂ«tarĂ«ve, ideologĂ«ve, apo studiuesĂ«ve tĂ« psikikĂ«s njerĂ«zore, revolucioni i saj del nga dashuria e vĂ«rtetĂ« pĂ«r njerĂ«zimin  e pĂ«rvujtur.NĂ« fund tĂ« artikullit, autori arrin nĂ« pĂ«rfundimin:” NdonĂ«se dashuria qĂ« NĂ«nĂ« Tereza, tregon pĂ«r njerĂ«zimin i ka kapĂ«rcyer kufijtĂ« e ndarjeve midis njerĂ«zĂ«ve, qĂ« vetĂ« njerĂ«zit kanĂ« krijuar, ne prapĂ« jemi krenar qĂ« njĂ« grua e tillĂ« ka dalĂ« nga gjiri i popullit tonĂ«.” HerĂ« pas herĂ«, gazeta Dielli sjell lutje dhe fjalĂ« tĂ« urta tĂ« NĂ«nĂ« TerezĂ«s, qĂ« nĂ« esencĂ« pĂ«rbĂ«jnĂ« filozofinĂ« e saj tĂ« durimit dhe vullnetit. TĂ« tilla gjejmĂ« nĂ« numrin e shtatorit 1997, ku urĂ«tsia e saj shoqĂ«rohet me njĂ« fotografi qĂ« shpĂ«rndanĂ« buzĂ«qeshje.

  • Jam prej nji vendi me NĂ«nĂ« TerezĂ«n, prej Shqipnie

 Duke shfletuar koleksionin e gazetes 102 vjeçare te Federates Vatra, NĂ« numrin e 15 shkurtit 1979, nĂ« njĂ« rrĂ«fim plot kolorit, Lume Juka, sillte shkrimin”Festat e tĂ« vetmuemĂ«ve” . Shkrimit i paraprinte njĂ« thĂ«nie e urtĂ« e NĂ«nĂ« TerezĂ«s, qĂ« i takonte dhjetorit 1978. NĂ« tĂ« jepej ky mesazh:”Urija shpirtnore asht ma e zorshme se urija pĂ«r bukĂ«.Me e ndi veheten tĂ« hedhur e tĂ« pĂ«rbuzun, asht gjaja ma e keqe qĂ« mund t’i ndodhi nji njeriu.Shkenca moderne mund tĂ« shĂ«rojĂ« shumĂ« sĂ«mundje, por nuk ka , as ka me pasĂ« kurrĂ«, diçka qĂ« tĂ« zĂ«vendĂ«sojĂ« nji dorĂ« e nji zemĂ«r qĂ« don
”.

Lume Juka pĂ«rshkruan me njĂ« stil mallĂ«ngjenjĂ«s disa ditĂ« tĂ« dhjetorit 21, 22 e 23 tĂ« vitit 1978, ku ajo si vullnetare e Misionit tĂ« NĂ«nĂ« TerezĂ«s, sĂ« bashku me disa murgesha dhe njĂ« grup fĂ«mijĂ«sh, e ndriçuar nga drita ngazĂ«llyese e Misionit NĂ«nĂ« Tereza, shkonte tek tĂ« varfĂ«rit, nĂ« Jugun e Bronxit ne New York, ku, siç shkruan ajo , njeriu andej pari; sidomos kur tĂ« zen nata, nuk Ă«set i sigurtĂ« nĂ«se ka me u kthye gjallĂ« nĂ« shtepi: Vorfni, violencĂ«, shpija tĂ« shkatĂ«rrume, xhama tĂ« thyem, zhumile gjithkund. Nji botĂ« nĂ« vendi, qĂ« tĂ« bĂ«n me harrue se jeton nĂ« Nju Jork, qytet qĂ« strehon sa gjana tĂ« mrekullushme. FĂ«mijĂ« tĂ« shumtĂ« shihen nĂ«pĂ«r rrugĂ«.” NanĂ« Tereza thotĂ«â€N’AmerikĂ« njerĂ«zit nuk vuejnĂ« pĂ«r nji copĂ« buke, por vuejnĂ« prej urije shpirtĂ«rore tĂ« tmerrshme, e cila gjindet edhe nĂ« tĂ« pasun.”

Autorja e shkrimit, Lume Juka, përshkruan rast pas rasti se të pamundurit, ndjejnë dritën e jetës edhe në çaste e fundit, kur pranë kanë Motrat e Nënë Terezës. Më pas ajo përshkruan veten mes një grupi fëmijësh që e kanë rrethuar dhe na përcjell këtë dialog emocionues te vete Lumes me femijet amerikane:

  • A ban me shikue se çfarĂ« keni shkruar nĂ« atĂ« bllok?-mĂ« pyeti nji djal.

Menjiherë ia diftova shënimet.

  • “Po unĂ«, po unĂ«?-si e kanĂ« zakon fĂ«mijĂ«t. U afruan rreth meje:
  • -Kjo s’ështĂ« anglisht; as spanjisht. ÇfarĂ« gjuhe Ă«shtĂ«?
  • Shqip

  • Ç’ka don me thanĂ« shqip?
  • Asht gjuha qĂ« ka folĂ« Nana TerezĂ« kur ka kenĂ« fmi.
  • Po ju ku e keni mĂ«sue?
  • Jam prej nji vendi me NĂ«nĂ« TerezĂ«n, prej Shqipnie.
  • Oh!-Jeni prej vendit tĂ« NanĂ« TerezĂ«s?-mĂ« shikuen me habi e me admirim.
  • Si i thonĂ« nĂ« shqip”God”?
  • Zot!
  • O God
  • O Zot!
  • O God Help Us? O zot na ndihmo! Shpejt e mĂ«suen me e shqiptue. Pak minuta zani i tyne tingĂ«llus e i prekshĂ«m, u ndigjonte tue thanĂ«:
  • “O Zot na ndihmo
O Zot na ndihmo!


NĂ«nĂ« Tereza : Mos bĂ«ni luftra, m’i jepni mua fondet e armatimeve
 !

“Dielli” vijon ta ndjekĂ« NĂ«nĂ«n TerezĂ« hap pas hapi. NĂ« njĂ« shkrim tĂ« botuar me 16 prill 1979, pĂ«rcillej kronika e marrjes sĂ« njĂ« çmimi nĂ« Itali, ku ishin tĂ« pranishĂ«m, qĂ« nga presidentit e kryeministri deri tek diplomatĂ«t e akademikĂ«t. Korrespondenti i Diellit nga Roma jepte me detaje atmosferĂ«n e ceremonisĂ« dhe madhĂ«shtinĂ« e NĂ«nĂ«s TerezĂ«, tek qĂ«ndronte pĂ«rkrah presidentit Sandro Pertini dhe kryeministrit Xhulio Andreotti. Çmimi “Balzan” qĂ« iu dorĂ«zua NĂ«nĂ«s TerezĂ«, konvertohej me njĂ« vlerĂ« prej 325 mijĂ« dollarĂ«sh.

Korrespondenti shqiptar me krenari raporton se ajo i sfidoi gazetarët tek e pyesin:

–  Ç’mendon pĂ«r luftĂ«n, e pyet njeri gazetar :

Pergjigjet Nene Tereza : -Nuk e kuptoj kĂ«tĂ« mĂ«ni e kĂ«tĂ« luft, m’i jepni mue fondet e armatimeve qĂ« tĂ« luftoj mjerimin dhe t’u kthej dinjitein tĂ« vobegtĂ«ve
PĂ«rfundimi i korrespondencĂ«s tĂ« gazetarit shqiptar nga Roma, vjen natyrshĂ«m:”Ne shqiptarĂ«t, edhe kĂ«tĂ« rradhĂ«, kemi tĂ« drejtĂ« me u krenue e me i urue kĂ«saj motrĂ«s sonĂ«â€JetĂ« tĂ« gjatĂ« e tĂ« lumtun! E tĂ« mos harrojĂ« tĂ« lutet edhe pĂ«r Atdheun e vet, pĂ«r ShqipninĂ« e martirizueme. »

Kur NĂ«na TerezĂ« u kandidua pĂ«r çmimin Nobel pĂ«r Paqen,mĂ« 1979, Dielli boton shkrime speciale, tĂ« shoqĂ«ruar me fotografi. NĂ« numrin e 1 nĂ«ntorit 1979, Dielli botonte nĂ« Faqe tĂ« parĂ« nĂ« gjuhĂ«n angleze shkrimin special, qĂ« komentonte me krenari se me fitimin e Nobelit, NĂ«nĂ« Tereza, do t’u kthente lavdinĂ« shqiptarĂ«ve, lavdi tĂ« humbur 500 vite tĂ« shkuara me vdekjen e Gjergj Kastriotit SkĂ«nderbeut.NdĂ«rsa nĂ« numrin e dhjetorit, pĂ«rveç speciales nĂ« shqip, Gazeta boton edhe urimet e shqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s dhe KanadasĂ«. Krahas kronikave dhe reportazheve, botohen dhe letra indinjuse qĂ« kritikojnĂ« pasaktĂ«sitĂ« e shtypit amerikan, njĂ« pjesĂ« e tĂ« cilit e paraqitĂ«n NĂ«nĂ«n TerezĂ« si sllave. NjĂ« letĂ«r e tillĂ« ka pĂ«r autor Mahmud Cungun, qĂ« sqaron se NĂ«na TerezĂ« Ă«shtĂ« shqiptare, ajo lindi nĂ« Shkupin shqiptar, nĂ« kohĂ«n qĂ« nuk egzistonte shteti sllav, por Perandoria Otomane. NĂ«nĂ« Tereza Ă«shtĂ« me kombĂ«si shqiptare, pĂ«rfundonin letra. Nga ana e saj zonja Goldi Karagjozi i dĂ«rgoi  letĂ«r nga Washingtoni NĂ«nĂ«s TerezĂ« nĂ« KalkutĂ« dhe po atĂ« natĂ«, qĂ« u shpall dhĂ«nia e çmimit nisi grumbullimin e tĂ« hollave pĂ«r Misionin e NĂ«nĂ«s TerezĂ«, te holla qe ajo i mblodhi bashke me vatranet. PĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« shkurtĂ«r ajo kishte mbledhur 505 dollarĂ« dhe ia kishte nisur Misionit tĂ« NĂ«nĂ«s TerezĂ«. NĂ« letrĂ«n qĂ« zonja Goldi i nisi NĂ«nĂ«s TerezĂ« nĂ« Kalkuta, i shprehu asaj urimin e tĂ« gjithĂ« shqipatrĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s dhe i premton se do tĂ« kishte ndihmĂ«n e shqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s.NĂ« po atĂ« numĂ«r botohej dhe komenti”Mother Teresa, humanistja shqiptare”.NĂ« numrin e 31 dhjetorit, Dielli sillte njĂ« speciale, qĂ« kishte botuar pĂ«r NĂ«nĂ«n Terezë  tĂ« revistĂ«s Time, duke sjellĂ« edhe ballinĂ«n me portretin e NĂ«nĂ«s TerezĂ«.NĂ«na TerezĂ« tashmĂ« Ă«shtĂ« si nĂ« shtĂ«pinĂ« e vet tek faqet e gazetĂ«s Dielli. NĂ« numrin e 16 prillit 1980, qĂ« nĂ« faqe tĂ« parĂ«, niste njĂ« kronikĂ« me titull”NĂ«nĂ« Tereza tek Papa”.Pas fitimit tĂ« Çmimit Nobel pĂ«r Paqen , Papa Gjon Pali II ka pritĂ« nĂ« audiencĂ« private NĂ«nĂ«n TerezĂ« dhe e ka pĂ«rgĂ«zuar pĂ«r çfarĂ« ka bĂ«rĂ« me misionin e saj. Po nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kronikĂ«, jepet dhe njĂ« lajm i ri:NĂ«na TerezĂ« ka fituar çmimin mĂ« tĂ« lartĂ« qĂ« jepej nĂ« Indi- Bharat Ratna- ”Xhevahiri i IndisĂ«â€. Ky çmim u jepej njerĂ«zve me merita tĂ« veçanta.Lajmi i tretĂ« qĂ« sjell Dielli nĂ« numrin e 16 prillit 1980 Ă«shtĂ« pĂ«rgatitja e njĂ« filmi pĂ«r NĂ«nĂ« TerezĂ«n nga televizoni Italian. Filmi i gazetarit Brunelo Rondi, kishte nĂ« qendĂ«r NĂ«nĂ« TerzĂ«n shqiptare dhe misionin e saj nĂ« Indi.

I vëllai i Nënë Terezës: Ne jemi shqiptarë, jo sllavë!

Po nĂ« kĂ«tĂ« numĂ«r(16 prill 1980) botohet njĂ« intervistĂ« e vĂ«llait tĂ« NĂ«nĂ«s TerezĂ«, LazĂ«r Bojaxhiu, i cili ishte intervistuar nga njĂ« gazetar Italian. Shkrimi, qĂ« zĂ« njĂ« faqe gazetĂ«, nis me njĂ« notĂ« dhimbjeje:”NjĂ« dramĂ« sekrete qĂ«ndron nĂ« jetĂ«n e NĂ«nĂ«s TerezĂ« tĂ« KalkutĂ«s, dramĂ« tĂ« cilĂ«n askush deri mĂ« sot nuk e ka dijtĂ« e ajo vetĂ« kurrĂ« nuk ka dashtĂ« me e folĂ«:nuk ka mujtĂ« me pĂ«rqafu nanĂ«n pĂ«rpara se tĂ« vdesi
.Asht nji dramĂ« qĂ« ajo e ka jetue nĂ« heshtje, duke e nda kĂ«tĂ« vuajtje me tĂ« vetmin person qĂ« i ka mbetĂ« prej familjes; vĂ«llaut LazĂ«r!.. LazĂ«ri i deklaron gazetarit: E dij se nuk do t’i vijĂ« mirĂ« NanĂ«s Tereza, kur tĂ« lexojĂ« kĂ«tĂ« ngjarje nĂ«pĂ«r revista. Ajo ka qenĂ« pĂ«rherĂ« e rezervueme, deri dhe e frigshme pĂ«r me folun pĂ«r familjen”Ç’ka mund tĂ« jenĂ« vuejtjet tona tĂ« vogla pĂ«rkundrejt tragjedisĂ« sĂ« miliona njerĂ«zve qĂ« vdesin çdo ditĂ« nga urija? E ka respektue kĂ«tĂ« dĂ«shirĂ« tĂ« saj pĂ«r sa e sa vjet, e kanĂ« respektue edhe njerĂ«zit e politikĂ«s, tĂ« cilĂ«ve ajo u Ă«shtĂ« drejtue pĂ«r tĂ« ba diçka pĂ«r nanĂ«n tonĂ«, por as Presidenti Kennedy, as De Gaulle nuk mujtĂ«n me ba kurrgja.KĂ«saj murgeshe tĂ« vogĂ«l e tĂ« pĂ«rvujtĂ«, qĂ« ka ba aq shumĂ« pĂ«r miliona jetĂ« tĂ« vobegtish, qĂ« u ka lehtĂ«sue dhembjet e u ka mjekue plagĂ«t; nuk mundi me ba asgjĂ« pĂ«r nanĂ«n e vet nĂ« çastin e vdekjes. E ajo grue, vdiq e dĂ«shpĂ«rueme, duke shĂ«trngue nĂ« gjoks nji fotografi tĂ« vjetĂ«r tĂ« njomun me lot; kĂ«shtu vdesin njerĂ«zit nĂ« nji vend komunist


MĂ« pas gazetari sjell dhe dĂ«shminĂ« e Lazrit pĂ«r kombĂ«sinĂ« e nĂ«nĂ« TerezĂ«s, natyrisht dhe tĂ« vetĂ«n:”PĂ«rpara çdo gjaje, dishroj me sqarue nji pikĂ«; thotĂ« Lazri- Na jemi shqiptarĂ«, e jo jugosllavĂ«, si shkruejnĂ« gati tĂ« gjitha gazetat nĂ« botĂ«. Keqkuptimi ka lindur nga fakti se Shkupi, qyteti ku kemi lindun, ishte ma pĂ«rpara nji qytet shqiptar  e pastaj i kaloi JugosllavisĂ«, por na tĂ« gjithĂ« vijojmĂ« me folun shqip e letrat ime motĂ«r (qĂ« flet edhe anglisht e pak frĂ«ngjishten) m’i shkruen  nĂ« gjuhĂ«n shqipe.”

NĂ« ceremoninĂ« e Çmimit NobĂ«l u lexua telegrami i VatrĂ«s

Interesant Ă«shtĂ« njĂ« shkrim me titull”Nana Tereza, motĂ«r e vĂ«rtetĂ« e popullit shqiptar” botuar nĂ« numrin e 15 shtatorit 1980, ku  nĂ« krye Ă«shtĂ« vednosur njĂ« fotografi me portretin e NĂ«nĂ«s TerezĂ«, qĂ« ka nĂ« sfond shkrimin shqip tĂ« kĂ«tij teksti”UnĂ« gjithĂ«monĂ« e kam nĂ« zemĂ«r popullin tem shqiptar. ShumĂ« luti Zotin qĂ« paqja e tij tĂ« vijĂ« nĂ« zemrat tona
Lutem shumĂ« pĂ«r fukaratĂ« e mij dhe pĂ«r mua dhe motrart e mija.UnĂ« lutem pĂ«r juve.Artikulli ka pĂ«r autor gazetarin GjekĂ« Gjonlekaj. NĂ« tĂ« pĂ«rcillet mesazhi se NĂ«nĂ« Tereza Ă«shtĂ« aq e njohur sa e nderon popullin shqiptar. Pasi rendit disa nga sukseset dhe çmimet qĂ« ka koleksionuar NĂ«na TerezĂ«, pasi pĂ«rcjell jehonĂ«n e veprĂ«s sĂ« saj nĂ« gazetat mĂ« prestixhioze tĂ« botĂ«s, pĂ«rfshi dhe ato tĂ« AmerikĂ«s, NYT,  qĂ« botonin tĂ« zmadhuar portretin e NĂ«nĂ«s TerezĂ« me rastin e marrjes sĂ« Çmimit Nobel pĂ«r Paqen, kritikohet ashpĂ«r gazeta”Rilindja” e KosovĂ«s qĂ« lajmin e Çmimit nobel e botonte diku nga faqja e tretĂ«, me njĂ« fotografi tĂ« vockĂ«l. NdĂ«rkohĂ« qĂ« revista Kulturore-fetare nĂ« KosovĂ«â€Drita” , shkruante se atĂ« ditĂ« qĂ« mori Çmimin Nobel pĂ«r Paqe, NĂ«na TerezĂ«, mĂ« sĂ« tepĂ«rmi u gĂ«zua, kur lexuan Telegramin pĂ«rshĂ«ndetĂ«s nga ShqiptarĂ«t e AmerikĂ«s, i cili ishte dĂ«rguar nga Federata Pan Shqiptare e AmerikĂ«s”VATRA”. Autori pĂ«rgĂ«zonte FederatĂ«n Vatra, qĂ« nĂ« traditĂ«n e saj, kishte nisĂ« njĂ« fushatĂ« ndihme pĂ«r Misionin e NĂ«nĂ« TerezĂ«s.

Çdo vizitĂ« e NĂ«nĂ«s TerezĂ« nĂ« SHBA pĂ«rshkruhet me detaje nĂ« faqet e Diellit. KĂ«shtu nĂ« numrin e 16 qershorit 1981, pĂ«rshkrueht vizita e saj nĂ« Washington, tek pĂ«rcjell mesazhin kundĂ«r abortit. Artikulli qĂ« pĂ«rshkruan vizitĂ«n nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ« shoqĂ«rohet me njĂ« fotografi, ku NĂ«nĂ« Tereza qĂ«ndron mes presidnetit Regan dhe zonjĂ«s sĂ« ParĂ« . NĂ«nĂ« Tereza deklaronte nĂ« Simpoziumin e organizuar enkas me 3 qershor 1981 se “Duke shkatĂ«rruar fĂ«mijĂ«n e pa lindur, ne jemi duke shkatĂ«rruar dashurinĂ«, jemi duke shkatĂ«rruar vetĂ« Zotin
’. Me 4 qershor ajo ishte e ftuara e presidentit pĂ«r drekĂ«, dhe Dielli tek pĂ«rshkruan vizitĂ«n dhe respektin qĂ« ajo gĂ«zon nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ«, ndjehet krenar pĂ«r pĂ«rkatĂ«sinĂ« shqiptare tĂ« gjakut tĂ« saj.NĂ« numrin e  1 shtatorit 1981 pĂ«rshkruhet njĂ« vizitĂ« e NĂ«nĂ« TerezĂ«s nĂ« Detroit. NdĂ«rsa nĂ« numrin e 16 shtatorit, Tom Mrijaj prezanton njĂ« nga miqtĂ« e NĂ«nĂ« TerezĂ«s, filozofin dhe historianin Indian Gurudev Shri Citrabhanu. Autori sjell vlerĂ«simet e indianit pĂ«r NĂ«nĂ« TerezĂ« dhe kombin shqiptar, tĂ« cilit ajo i pĂ«rket, historisĂ« sĂ« tij trimĂ«rore, bujarisĂ« dhe traditave.

ShqiptarĂ«t e kanĂ« shpallur tĂ« shenjtĂ« NĂ«nĂ« TerezĂ«n qĂ« nĂ« vitet ’80-tĂ«

Petro Vuçani, nĂ« faqen e parĂ« tĂ« Diellit tĂ« 1 gushtit 1983, sjell mbresat e njĂ« takimi shumĂ« emocionues me NĂ«nĂ«n TerezĂ« nĂ« Itali, ku ai sĂ« bashku me dy shqiptarĂ« tĂ« tjerĂ«, morĂ«n pjesĂ« nĂ« njĂ« ceremoni pĂ«r shugurimin e disa murgeshave tĂ« reja, prej tĂ« cilave dhe njĂ« vashĂ« shqiptare nga Kosova. U ndala nĂ« kĂ«tĂ« shkrim pĂ«r arsye tĂ« parashikimit intuitiv tĂ« autorit, i cili e ka titulluar shkrimin qĂ« zĂ« gati tĂ« gjithĂ« faqen e parĂ« tĂ« gazetĂ«s: ”NjĂ« ditĂ« me ShĂ«n TerezĂ«n Shqiptare”.  I vĂ« kĂ«tĂ« titull , qĂ« siç thotĂ« vetĂ«, ia vesh emnin me Shejtni. Vuçani shkruan”NĂ« historinĂ« KombĂ«tare ka pasĂ« shumĂ« zoja ilire, arbnore, e shqiptare, qĂ« me flijimet e veta nuk janĂ« ma pak  shejtnesha se mjaft prej shejteve tĂ« trevave tĂ« tjera, kurse raca shqiptare me NanĂ« TerezĂ«n, asht tue shejtnue gjallnisht bijĂ«n e vet, qĂ« tash sa mot po habit tokĂ« e qiell! Ndoshta duhet kohĂ« me pritĂ« deri kur Selia e ShenjtĂ« ka me e pĂ«rkryer kĂ«tĂ« dĂ«shirĂ« e nevojĂ«, qĂ« zakonisht , jetĂ«sohen pas vdekjes
’

Gjitëhsesi Nëna Tereza me 4 Shtator do të jetë Shën Nënë Tereza! Kombi shqiptar ndjehet krenar për Simbolin me famë botërore.

↧
Search

ANTON ÇEFA, NJË LIBËR I RI PËR SHPIRTIN FISNIK TË KONICËS

August 29, 2016, 5:58 am
$
0
0

STUDIUESI ANTON ÇEFA, NË VITIN E FAIKONICËS-SHPALLË NGA VATRA- SJELL LIBRIN- FAIK KONICA:” PËR SHPIRITËN E VATRËS JAM RESPONSIBLE UNË”/

1 dalip portretNGA DALIP GRECA/

Poeti dhe studiuesi Anton Çefa, ish editor i gazetĂ«s Dielli pĂ«r 12 vite, sapo ka publikuar librin : Faik Konica: ” PĂ«r shpiritĂ«n e VATRËS jam responsible unĂ«â€. Libri studimor vjen nĂ« “Vitin e KonicĂ«s”, shpallĂ« nga Federata Panshqiptare e AmerikĂ«s ‘VATRA”.

Duhet thĂ«nĂ« qĂ« nĂ« krye tĂ« herĂ«s qĂ« libri sjell studime serioze tĂ« autorit rreth figurĂ«s eminente tĂ« Letrave Shqipe, Faik KonicĂ«s. RrallĂ« studiues tĂ« Faikut, kanĂ« gĂ«rmuar kaq thellĂ« nĂ« shpirtin e tij, sa Anton Çefa,  pĂ«r tĂ« nxjerre fisnikĂ«rinĂ« e shpirtit konician


Studiuesi Çefa e hap librin me pĂ«rsiatje meditative rreth dĂ«shmisĂ« tĂ« Faik KonicĂ«s”PĂ«r ShpiritĂ«n e VatrĂ«s jam responsible unĂ«â€. PĂ«r studiusin kjo”responsible” Ă«shtĂ« njĂ« dĂ«shmi e gjallĂ« e njĂ« ndĂ«rgjegjeje, qĂ« pohon, zotohet e merr pĂ«rsipĂ«r pasojat deri nĂ« fund e pa asnjĂ« kusht. Kjo pĂ«rgjegjĂ«si qĂ« merr pĂ«rsipĂ«r Faik Konica, Ă«shtĂ« edhe njĂ« dĂ«shmi, siç argumentonte hartusi i sĂ« parĂ«s Histori tĂ« VatrĂ«s, editori i ndjerĂ« i Diellit, Refat Xh. Gurrazezi, tek fliste pĂ«r kontributin parĂ«sor tĂ« KonicĂ«s nĂ« themelimin e VatrĂ«s.

Studiuesi Anton Çefa shkruan : ËshtĂ« kjo responsible, me tĂ« cilĂ«n Konica shpirtĂ«soi tek mĂ«rgimtarĂ«t shqiptarĂ« shpirtin e bashkimit nĂ« emĂ«r tĂ« njĂ« ideali, ideali tĂ« shenjtĂ« KombĂ«tar. PĂ«r studiuesin e KonicĂ«s, “TingĂ«llon si njĂ« Kushtrim kundĂ«r pĂ«rçarjes:”TĂ« realizojmĂ« shpiriten e bashkimit qĂ« tĂ« mos humbasim!”.

NĂ« kĂ«ndvĂ«shtrimin e autorit tĂ« librit vizioni i KonicĂ«s ishte i kthjellĂ«t. Faik Konica shpirtĂ«soi tek shqiptarĂ«t shpirtin e demokracisĂ« nĂ« emĂ«r tĂ« sĂ« ardhmes. Ai e sheh kĂ«tĂ« “responsible” si dĂ«shmi “qĂ« shkĂ«lqen me virtytin e moralit tĂ« veprimit, veprimit tĂ« detyrĂ«s, detyrĂ«s sĂ« nganjĂ«dhimit”. Kjo pĂ«rgjegjĂ«si e bĂ«n KonicĂ«n luftĂ«tarin mĂ«  tĂ« zjarrtĂ« tĂ« evropianizimit tĂ« shpirtit shqiptar, qĂ« tingĂ«llon aq aktual nĂ« ditĂ«t tona.

Studiesi komenton pikĂ«risht aktualizimin e parashikimeve tĂ« KonicĂ«s sĂ« madh nĂ« ditĂ«t tona, duke i etiketuar mĂ«simet e Tij-Profetike. A nuk Ă«shtĂ« profetike shprehja e KonicĂ«s?- ShqipĂ«ria”U ngjall nga idealistĂ«t, U-ruajt nga rastet, U-vra nga politikanĂ«t.” 
Studiuesi Çefa komenton rreth kĂ«saj profecie:” A nuk po e vrasin sot politikanĂ«t kuqalosha?

Intelektuali e ka për detyrë që të mos serviloset para politikanëve që e nxjerrin Shqipërinë në ankand .Faiku ishte model për kohën e vet.

Studiuesi e trajton me admirim figurĂ«n fisnike tĂ« KonicĂ«s. Madje bashkĂ«bisedon me tĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« drejtĂ«pĂ«rdrejtĂ«, nĂ« vetĂ«n e dytĂ«, duke ia njohur meritat dhe duke ia zbuluar vlerat:” PĂ«rkrah Nolit, me bashkĂ«luftĂ«tarĂ« tĂ« pĂ«rkushtuar si Kristo Floqi, Kristo Kirka, Paskal Aleksi, Llammbi Çikozi, Elia Tromara, Kosta Vasili,
bashkove shoqatat e Fshatrave dhe themelove VATRËN, kĂ«tĂ« KĂ«shtjellĂ« KombĂ«tare, VatrĂ«n e dritĂ«s dhe tĂ« ngrohtĂ«sisĂ«, dritĂ«s sĂ« shpirtit, ngrohtĂ«sisĂ« sĂ« zemrĂ«s; VatrĂ«n qĂ« edhe sot e kĂ«saj dite edhe pse e plakur nĂ« moshĂ«, Ă«shtĂ« mĂ« e re se kurrĂ«.

Studiuesi ia njeh meritĂ«n KonicĂ«s si hartues mendjendritur i KushtetutĂ«s sĂ« VATRË-Kanunores sĂ« saj dhe ndalet nĂ« nyjen e parĂ«, ku Faiku shĂ«noi: ” TĂ« rritĂ« nĂ« mes tĂ« shqiptarĂ«ve t’AmerikĂ«s, dhe me anĂ« tĂ« tyre nĂ« mes tĂ« ShqipĂ«tarĂ«ve tĂ« ShqipĂ«risĂ«, shpiritĂ«n e ndihmĂ«s nĂ« mes tĂ« tyre dhe tĂ« dashurisĂ« pĂ«r KombĂ«sin’ e tyre
.”.

Autori pĂ«rcjell edhe njĂ« mesazh pĂ«r vatranĂ«t e sotĂ«m: NĂ« farkĂ«n e VatrĂ«s u kalitĂ«n vargane pas varganĂ«sh luftĂ«tarĂ« tĂ« rinj si Kosta Kotta, Naum Çere, G. Konda Gjoleka, Efthim Natsi, Ilo Zografi, Vani Çekani, Thoma Nassi etj,.brezni pas breznie, deri nĂ« ditĂ«t tona
..Mesazhi :”VĂ«llezĂ«r, tĂ« mos i harrojmĂ« kĂ«to emra, por t’i kujtojmĂ« e t’i mbajmĂ« nĂ« shpirt se na ndriçojnĂ«, t’i ruajmĂ« nĂ« zemĂ«r se na ngrohin. KĂ«to janĂ« tĂ« madhĂ«rishĂ«m, t’u pĂ«rulemi; janĂ« tĂ« shkĂ«lqyshĂ«m, tĂ« ndriçohemi, janĂ« tĂ« pĂ«rjetshĂ«m, t’i ndjekim
”.

Ky mesazh zbulon edhe shpirtin e vet studiuesit, konsideratĂ«n e tij pĂ«r VatrĂ«n dhe vatranĂ«t,  pĂ«r themeluesit, vazhduesit, breznitĂ« e VatrĂ«s dhe vatranĂ«t e sotĂ«m, me tĂ« cilĂ«t punoi pĂ«r 12 vjet duke edituar Diellin. KĂ«tĂ« mesazh duhet ta marrin dhe shpirtĂ«zojnĂ« tĂ« gjithĂ« vatranĂ«t. NĂ« librin e ÇefĂ«s, kryemjeshtri Konica, qĂ« nuk i rreshti pĂ«rpjekjet pĂ«r edukimin, civilizimin, europianizimin e shqiptarĂ«ve, qĂ« punoi aq fort pĂ«r bashkimin e tyre, zbĂ«rthehet nĂ« shumĂ« komponentĂ«, dalin nĂ« dritĂ« vlerat universale qĂ« ai mbartĂ«te.

NĂ« studimin”Konica, shpirti i bashkimit dhe Vatra”, hidhet dritĂ« me argumente pĂ«r luftĂ«n e parreshtur tĂ« KonicĂ«s pĂ«r bashkimin e shqiptarĂ«ve. Çefa i kĂ«rkon dhe i gjenĂ« vlerat e Faikut, qĂ« tek Albania nĂ« EuropĂ«, pĂ«r tĂ« ardhur nĂ« SHBA, 9 Tetor 1909, ku e thirri shoqata Besa-BesĂ« pĂ«r tĂ« drejtuar Diellin.

Studiuesi nuk e sheh tĂ« veçuar rolin e KonicĂ«s; por ua jep vlerat dhe ua njeh kontributet edhe bashkĂ«punĂ«torĂ«ve tĂ« tij, sĂ« pari Nolit, por pa harruar edhe tĂ« tjerĂ«t:duke filluar qĂ« tek Shoqata Besa-BesĂ«n: Kristo Floqin, Marko Adams, Paskal Aleksi, Kristo Kirka, Elia Tromara,Kosta Vasil,Naum Çere, Kosta Kotta, mĂ« pas vjen kontributi i tij nĂ« krijimin e VatrĂ«s, ku triumfoi bashkimi, duke lĂ«nĂ« pas shoqatat e krahinave apo tĂ« fshatrave. Ai ishte njĂ« arkitekt me vizion tĂ« qartĂ« pĂ«r bashkimin e shenjtĂ« tĂ« shqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s, ide qĂ« e pat trajtuar edhe tek Albania, edhe nĂ« gazetĂ«n Dielli, gjatĂ« kohĂ«s qĂ« e editoi si organ tĂ« Besa-BesĂ«s.

Autori i librit studimor konstaton se”Shpirita” qĂ« Konica shpirtĂ«soi tek VatranĂ«t dhe pĂ«r tĂ« cilĂ«n ai ndjehej “responsible” Ă«shtĂ« shumĂ« dimensionale, por tri janĂ« pĂ«rmasat mĂ« rĂ«ndĂ«sore e mĂ« tĂ« shquara: 1- ajo e bashkimit,2- e qytetĂ«rimit dhe 3- e demokracisĂ« perĂ«ndimore.

Çefa mendon se, fillimisht,Faikut iu desh tĂ« frymĂ«zonte”shpiritĂ«n” e bashkimit nĂ« emĂ«r tĂ« njĂ« ideali, idealit tĂ« shenjtĂ« kombĂ«tar, por ideali mungonte, sepse mungonte vetĂ«dija KombĂ«tare. NjĂ« pjesĂ« e vogĂ«l e mĂ«rgimtarĂ«ve  shqiptarĂ« tĂ« fillimit tĂ« shekullit nuk kishin as konceptin e atdheut, sepse dhe atdheu mungonte, pĂ«r mĂ« tepĂ«r, emigrantĂ«t tanĂ« tĂ« asaj kohe, nuk e dinin se ishin apo jo,shqiptarĂ«. Siç shkruante editori i Diellit dhe sekretari i VatrĂ«s Refat Xh. Gurrazezi:”NjĂ« shumicĂ« shqiptarĂ«sh asi kohe nuk e kishin kuptuar mirĂ« se ç’ishin
 dhe e quanin veten GrekĂ« e Turqë .”.

Ata ishin vĂ«retĂ«t lĂ«ndĂ« njerĂ«zore me plot virtyte tĂ« fisme, por e papĂ«rpunuar nĂ« relacion me vetĂ«dijen KombĂ«tare, komenton Çefa dhe shton: U deshĂ«n Sotir Peci, Fan Noli, Konica dhe pak tĂ« tjerĂ« qĂ« numĂ«roheshin me gishtat e dorĂ«s, numri i tĂ« cilĂ«ve erdhi duke u rritur, qĂ« t’i jepnin kĂ«saj lĂ«nde shpirtin e nacionalizmit, si njĂ« farĂ« e hedhur nĂ« njĂ« tokĂ« tĂ« plleshme-se vĂ«rtetĂ« ndĂ«rgjegja shqiptare Ă«shtĂ« njĂ« tokĂ« e tillĂ«, humus jetdhĂ«nĂ«s.

Me ineteres tĂ« veçantĂ« Ă«shtĂ« edhe studimi”Konica, shpirti i qytetĂ«rimit dhe VATRA”. E pĂ«rsĂ«ris: RrallĂ« studiues tĂ« Faikut, kanĂ« gĂ«rmuar kaq thellĂ« nĂ« shpirtin e tij, sa Anton Çefa,  pĂ«r tĂ« nxjerre fisnikĂ«rinĂ« e shpirtit konician.Antoni na merr pĂ«rdore dhe na fut nĂ« minierĂ«n shpirtĂ«rore tĂ« Faik KonicĂ«s. Natyrisht qĂ« Faiku i shkolluar dhe i qytetĂ«ruar, i stĂ«rvitur me kulturĂ«n perĂ«ndimore dhe i mbrujtur me vlerat e atij qytetĂ«rimi, haste pengesĂ«n e madhe tĂ« gjendjes reale tĂ« pakulturĂ«s tĂ« popullit tĂ« vet. Stdiuesi Çefa shkruan: Konica, personaliteti mĂ« i kulturuar i kohĂ«s sĂ« tij, pa lĂ«nĂ« mb’anesh Nolin, e pau me dhimbje krahĂ«rori gjendjen e ulĂ«t tĂ« qytetĂ«rimit tĂ« popullit tonĂ« dhe tĂ« emigrantĂ«ve shqiptarĂ« tĂ« AmerikĂ«s, jo vetĂ«m nĂ« rrafshin e kulturĂ«s materiale dhe tĂ« nivelit tĂ« jetesĂ«s, por sidomos nĂ« atĂ« tĂ« kulturĂ«s shpirtĂ«rore dhe tĂ« zhvillimit shoqĂ«ror tĂ« shoqĂ«risĂ« shqiptare;- e vuri nĂ« dukje nĂ« shkrimet e tij, e shqyrtoi me sytĂ« e njĂ« sociologu, e kĂ«shilloi me zemrĂ«n e njĂ« edukatori atdhetar idealist, dhe e kritikoi ashpĂ«r, po me kĂ«tĂ« zemĂ«r.

Konica shumĂ« nga synimet e tij pĂ«r edukimin e shqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s i shpirtĂ«zoi nĂ« VatĂ«r. Madje edhe nĂ« Kanunore,po me kĂ«tĂ« qĂ«llim, siç konstaton Çefa,- shkroi se- QĂ«llimi i FederatĂ«s Ă«shtĂ«:”TĂ« pĂ«rhapĂ« nĂ« mes tĂ« shqiptarĂ«ve t’AmerikĂ«s stĂ«rvitjen dhe doktrinat morale
”. Konica sĂ« bashku me Nolin dhe atdhetarĂ«t e tjerĂ« krijuan dhe organizuan”VatrĂ«n” si njĂ« Institucion tĂ« edukimit kombĂ«tar e qytetar. Studiuesi sjell shumĂ« fakte dhe argumente rreth synimit tĂ« KonicĂ«s pĂ«r ngritjen morale dhe kulturore tĂ« shqipatrĂ«ve, si nĂ« rrafshin teorik edhe nĂ« atĂ« praktik. Vatra nuk u mor vetĂ«m me punĂ« KombĂ«tare dhe fushata ndihme pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«, por edhe me edukimin dhe ngritjen kulturore tĂ« shqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s. Mjafton tĂ« pĂ«rmendet Banda Muzikore Vatra, qĂ« u bĂ« themeli i BandĂ«s Muzikore tĂ« Shtetit Shqiptar, apo  shfaqjen e TragjedisĂ« “Othello” qĂ« me 4 korrik 1923 nĂ« Boston, dhe e kupton sfidĂ«n qĂ« pĂ«rballuan Konica dhe Noli pĂ«rmes VatrĂ«s.

Vlerat e KonicĂ«s nĂ« kĂ«tĂ« libĂ«r plotĂ«sohen edhe me studimin” Konica, shpirti i demokracisĂ« dhe VATRA”.  Studiuesi shkruan:” NdĂ«rgjegja koniciane-baltĂ« shqiptare e shpirtĂ«suar nĂ« EuropĂ«-aq e pasur nĂ« pĂ«rmbajtjen e saj, duket se njĂ« ndĂ«r dimensionet kryesore pati demokracinĂ«: DemokracinĂ« nĂ« ideal, demokracinĂ« nĂ« formim, demokracinĂ« nĂ« Veprim. Prandaj,- atdhedashĂ«s nĂ« zemĂ«r, liberal nĂ« shpirt, dhe demokrat nĂ« bindje, siç qe, Konica, e quajti veten tĂ« pĂ«rgjegjshĂ«m pĂ«r tĂ« mĂ«kuar e mbrujtur parimĂ«sinĂ« dhe edukatĂ«n demokratike nĂ« shpirtin vatran dhe nĂ« atĂ« shqiptar, nĂ« pĂ«rgjithĂ«si.

Anton Çefa konstaton se: PĂ«rgjegjshmĂ«rinĂ« pĂ«r tĂ« njĂ«mendĂ«suar shpirtin demokratik nĂ« ndĂ«rgjegjet shqiptare, Konica e realizoi nĂ« dy rrugĂ«: nĂ« punĂ«n e drejtĂ«pĂ«rdrejtĂ« nĂ« gjirin e VatrĂ«s, dhe duke ndikuar nĂ« gjendjen nĂ« ShqipĂ«ri. Konstatimi i parĂ« i ÇefĂ«s Ă«shtĂ« ky:”Vatra” u konceptua dhe funksionoi si organizatĂ« thellĂ«sisht demokratike; ajo u formĂ«sua si shkollĂ« e mĂ«simit dhe e stĂ«rvitjes demokartike. Qe shpirti demokratik i udhĂ«heqĂ«sve tĂ« saj, sidomos i Nolit dhe i KonicĂ«s, qĂ« frymĂ«zoi jetĂ«n, tharmoi bĂ«mat, jetĂ«soi sukseset dhe skaliti historinĂ« e saj aq tĂ« frytshme e pozitive pĂ«r historinĂ« kombĂ«tare. MĂ« pas autori analizon raportet mes ligjshmĂ«risĂ« demokartike tĂ« sanksionuar nĂ« Kanunore dhe rregulloren e VatrĂ«s dhe funksionimit praktik tĂ« saj nĂ« mĂ«nyrĂ« demokratike. Çefa bashkohet me mendimin e editorit Gurrazezi, qĂ« shkruante nĂ« Diellin e v. 1974 ,”AtherĂ« kish vĂ«rtetĂ« rregulla parlamentare nĂ« VatĂ«r”


Ky studim pĂ«rcjell tĂ« dhĂ«na interesante, sjell pĂ«rfundime tĂ« logjikshme, rreth demokracisĂ« nĂ« VatĂ«r dhe kontributit tĂ« veçantĂ« tĂ« Faik KonicĂ«s pĂ«r demokratizimin e saj.NjĂ« studiues i vĂ«mendshĂ«m do tĂ« gjejĂ« lĂ«ndĂ« tĂ« mjaftĂ« nĂ« kĂ«tĂ« studim tĂ« Anton ÇefĂ«s pĂ«r tĂ« kuptuar shpirtin demokartik tĂ« KonicĂ«s dhe funksionimin demokratik tĂ« VatrĂ«s.

Me shumĂ« interes Ă«shtĂ« edhe studimi””Vatra”, Noli, Konica dhe Wilsoni”, ku lexuesi do tĂ« gjejĂ«  material tĂ« bollshĂ«m pĂ«r tĂ« vlerĂ«suar rolin e presidentit Amerikan Woodrow Wilson pĂ«r shpĂ«timin e ShqipĂ«risĂ«, rolin e  VatrĂ«s nĂ« shpĂ«timin e ShqipĂ«risĂ«, vlerĂ«simin e Nolit dhe KonicĂ«s rreth kĂ«saj figure tĂ« dashur pĂ«r Kombin shqiptar etj. Studiuesi i jep hapĂ«sirĂ« kontakteve tĂ« VatrĂ«s me presidentin amerikan, sjell takimin e Nolit me Wilsonin me 4 korrik 1918, gjatĂ« peligrinazhit tĂ« organizuar nga presidenti nĂ« Mount Vernon, vendi historik ku Ă«shtĂ« varrosur presidenti i parĂ« i AmerikĂ«s, George Washington, 14 pikat e Wilsonit, qĂ« shpĂ«tuan ShqipĂ«rinĂ« etj. Autori ndalet gjatĂ« nĂ« fjalimin vlerĂ«sues tĂ« Nolit nĂ« Kuvendin Themeltar tĂ« ShqipĂ«risĂ«, me 11 shkurt 1924, me rastin e vdekjes tĂ« presidentit Wilson. Po ashtu, Çefa sjell edhe vlerĂ«simin e KonicĂ«s, i cili kur vdiq presidenti, shkroi “GjithĂ« shqiptarĂ«t duhet t’i ngrenĂ« Wilsonit njĂ« monument tĂ« pavdekur nĂ« zemrat e tyre. Edhe po t’ish i vogĂ«l pĂ«r tĂ« tjerĂ«t, Wilsoni duhet tĂ« ishte  i madh pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«.” Madje ai, nĂ« rolin e Kryetarit tĂ« VatrĂ«s,  do t’i niste edhe njĂ« telegram Kuvendit Themeltar tĂ« ShqipĂ«risĂ« pĂ«r pĂ«rjetĂ«simin e emrit tĂ« Presidentit Wilson:”Ju lutem tĂ« shtroni njĂ« proponim pĂ«r kqyrjen mirĂ«dashĂ«se tĂ« deputetĂ«ve, pa ndryshim partie: Me vdekjen  e ish Presidentit  Wilson u cduk mbrojtĂ«si i popujve tĂ« vegjĂ«l dhe shpĂ«timtari i ShqipĂ«risĂ«. Proponimi im Ă«shtĂ« t’i jepet emri Wilsonville, ose ShĂ«n Gjergjit, ose SarndĂ«s.

Juaji me respekt

Faik Konica

Noli, do t’i pĂ«rgjegjej mĂ« 11 Gusht 1924:” Me vendim minestrial, ShĂ«n Gjini, u pagĂ«zua Wilson”


Nëse Konica, kur mori detyrën e  Ministrit në Washington(ambasador), nderimin e  parë e bëri tek varri i Presidentit Wilson, duke vendosur kurorën më të veçantë,më të madhe dhe shumëngjyrshe, që ra në sy të medias dhe gazeta The Washington Post, do ta veçonte, ndërsa Qeveria Komuniste, sapo mori fuqinë në Shqipëri, hoqi emrin e Wilsonit dhe ktheu Shën Gjinin!

Me interes nĂ« kĂ«tĂ« libĂ«r Ă«shtĂ« edhe studimi”Faik Konica mes himnizimit dhe kritikĂ«s sĂ« psikologjisĂ« sĂ« popullit tonĂ«â€, “Mohimi i Kolosit”, “ShqipĂ«ria dhe shqiptarĂ«t nĂ« penĂ«n e KonicĂ«s”,”KanĂ« thĂ«nĂ« pĂ«r KonicĂ«n”,  si dhe pjesĂ« nga krijimtaria e Faik KoncĂ«s.

Studiuesi meriton përgëzime për punën serioze studimore-shkencore, mbështetjen në burime të shumta referuse.

Libri është sponsorizuar nga vatrani Zef Balaj, anëtar I Kvshillit të VATRES.

↧

NEW YORK, LULE PER MITHAT FRASHERIN NE PERVJETORIN E LINDJES

March 19, 2016, 2:38 pm
$
0
0

Nga Dalip Greca/

WESTCHESTER, FERNCLIFF, NY: Mithat Frashëri u lind në Janinë me 25 Mars 1880 dhe ndërroi jetë  me 3 tetor 1949 në New York në rrethana të mistershme, ku nuk mungojnë tezat e helmimit, pavarësisht se diagnoza mjeksore ka shënuar  attak kardiak. Varrimi i Apostullit të shqiptarizmës u bë 9 ditë pas vdekjes, cfarë e shton më shumë mjegullën rreth personalitetit më të spikatur të nacionalizmit shqiptar dhe eleiminimit te tij.

Një grup patriotësh me në krye ish të përndjekurin politik, që kaloi rininë e tij në burgjet e diktaturës, Pëllumb Lamaj, për gati një dekadë  e nderojnë udhëheqësin e Ballit Kombëtar në cdo përvjetor Lindjeje dhe e përkujtojnë me veprimtari edhe në përvjetorin e vdekjes ne Ferncliff Cemetery, ne Westchester County, New York, ku prehet prej 67 vitesh eshtrat e te ndjerit .

Edhe sot, e Shtunë 19 Mars, Pëllumb Lamaj dhe bashkëvuajtësit Fatmir Muja së bashku me djalin Ilirin, Edmond Sejko, Eduard M. Dilo, Ilir Hysa shkuan tek varri i kryeatdhetarit Mithat Frashëri që ende i qëndrojnë eshtrat në tokën amerikane, larg vendlindjes, dhe vendosën kurorë me lule, buqeta me karafila dhe flamurin kuq e zi së bashku me atë amerikan në krah, si dhe një banderolë për  Apostullin dhe Shqipërinë Etnike. Në këtë përkujtim ishte edhe dr. Skënder Murtezani, Kryetar i degës së Vatrës në Queens dhe anëtar i Kryesisë së Vatrës. Në krye të degës së Vatrës në Queens dr. Murtezani ka zhvilluar disa veprimtari në nderim të Mithat Frashërit, si një simpozium shkencor me kumtesa si dhe një përkujtimore në Hotelin ku ndërroi jetë presonaliteti i Shquar Mithat Frashëri.

Në veprimtari ishin të ftuar dhe morën pjesë edhe gazetarët Robert Papa i  TV FOKUS dhe Editori i Diellit Dalip Greca.

NĂ« fjalĂ«n e tij z. PĂ«llumb Lamaj, evokoi jetĂ«n dhe veprĂ«n prej patrioti tĂ« pastĂ«r tĂ« Mithat FrashĂ«rit, sakrificat e tij si shĂ«rbestar i Kombit, kontributin e madh nĂ« KulturĂ«n shqiptare, shĂ«rbimi ndaj popullit shqiptar, ku ndricon roli i avokatit tĂ« madh nĂ« mbrojtje tĂ« popullsisĂ« Came, kontributi ne ngjarjet e Pavaresise, ku mbajti post Ministri, i pari qĂ« dha dorĂ«heqje; lufta kundĂ«r Komunizmit dhe themelimi i Ballit KombĂ«tar dhe mĂ« pas pĂ«rzgjedhja e tij nĂ« krye tĂ« Komitetit ShqipĂ«ria e lirĂ«, e para qeveri serioze nĂ« mĂ«rgim pas LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore.’.

  1. Lamaj përsëriti dhe një herë mesazhin që ai  ka dërguar në cdo përvjetor të tillë Kombit dhe Shtetit shqiptar për kthimin e eshtrave në Atdhe pranë  Abdylit, Naimit dhe Samiut, edhe pse nuk ka besim tek klasa politike e Shqipërisë, e cila duket se ende nuk është kthyer realisht nga vlerësimi i figurave Kombëtare. Kthimi i eshtrave të Mithat Frashërit në Shqipëri i bën nder Kombit. Ai denoncoi heshtjen e Historiografise qe vazhdon ta anashkaloje kete figure te ndritur Kombetare.

Lamaj e ka përjetësuar figurën e MITHAT Frasherin ne nje dokumentar, qe vazhdon te terheqe vemendjen e shqiptareve.

Më pas, Pëllumb Lamaj, ka nxjerrë një fletë Letre, ku ka të shkruara me një kaligrafi të pastër, vargje shpirti të poetit Kudret Kokoshi. Këto vargje, spjegon Pëllumbi, u shkruan atë natë, kur në burgun e Burrelit mbërriti lajmi i vdekjes së Apostullit të Shqiptarizmit Mithat Frashëri.

Ja vargjet e kudret Kokoshit:

NĂ« dhe’ tĂ« huaj larg shqipes me gjak lyer

Që Ti me ankth aq shumë e dashurove

NĂ« dhe’ tĂ« huaj prej fatit tĂ« zi ndĂ«rkryer

Atdheut të vuajtur jetën i dhurove.

 

Baba i Kombit ndër beteja plakur

Ti zemrat tona me ideal i ngrohe

Rrugën e jetës tonë përflakur

Hyjnor, promethe’ ti na e ndricove.

 

 

Ndër male e fusha nga veriu në lindje

Gjëmon jehona e thirrjes shpëtimtare

Vrapo, vrapo Shqipëri për në Rilindje

Thërret Mithati : Shqipëria e Shqiptarëve

KUDRET KOKOSHI

Burgu i Burrelit, Tetor 1949


Eduard M Dilo, tha se:”Na ka mbledhur sot kĂ«tu pĂ«rkujtimi i Mithat FrashĂ«rit(Nderi i Kombit), kĂ«tij Titani tĂ« shqiptarizmĂ«s, qĂ« lindi, u rrit dhe mbylli sytĂ« vetĂ«m me dashuri tĂ« pakufi si rrallĂ« kush pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« Etnike. ËshtĂ« nĂ« nderin e secilit qĂ« nĂ« deje i rrjedh gjak i pastĂ«r shqiptar,  tĂ« pĂ«rulet me respekt tĂ« thellĂ« karshi kĂ«tij Patrioti tĂ« papĂ«rsĂ«ritshĂ«m. Kjo Ă«shtĂ«â€Fytyra e vĂ«rtetĂ« e Kombit” se u lind nĂ« tĂ« u rrit e u ushqye vetĂ«m me dashuri pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« Etnike. Ai me veprĂ«n dhe veprimtarinë  thellsisht KombĂ«tare u bĂ« figura qĂ«ndrore deri nĂ« frymĂ«n e fundit. PseudoshqiptarĂ«t e cdo ngjyre i tmerron figura e pastĂ«r e tij ndaj edhe pse Ă«shtĂ«â€Nderi i kombit” i Ă«shtĂ« mohuar plotĂ«simi i Testamentit tĂ« Tij.

Mithat Frashëri ka frymëzuar, frymëzon dhe do të frymëzojë  kurdoherë gjithë ata që përpiqen për kauzën kombëtare.

I paharruar Kujtimi i Tij!

Edhe pedagogu Ilir Hysa ka folë dhe ka vlerësuar figurën dhe veprën e Mithat Frashërit, duke apeluar që shteti shqiptar të vlerësojë realisht duke ia kthyer eshtrat në Atdhe, për të cilin ai luftoi deri në castet e fundit të jetës së Tij.

Dr. Skënder Murtezani, u ndal në momentet kyce të jetës së Mithat Frashërit dhe tha se që në fëmijëri ai ishte frymëzuar nga madhështia e figures se Tij. Mithat Frasheri eshte kolosi I fundit i Frasherlijve, tha ai. Sa me shume lexon per veprimtarine e tij aq me shum e dashuron kete figure te pakrahasushme, te ketij punetori pa interes per Shqiperine dhe interesin kombetar. Në të u dëshmua nje figure e shkëlqyshme e një demokrati të avancuar, diplomati vizionar dhe patriot, që kur nuk lejoi të shuhej cështja e Shqipërise se dëmtuar.

Murtezani tha se Mithat Frashëri ishte njeri i pajtimit kudo qe i viheshte flaka vëllazërimit Shqiptar ay me autoritetin dhe fjalet e tij dinte si ta shuan. Rasti i problemit mes anetareve te shoqates se Manastirit me 1906 e autoriteti dhe besimi ne kete patriot beri qe punet te vazhdojne pa shqetësime.

Ne qeverine e pare Shqiptare te Ismail Qemalit zgjidhet Minister i Puneve Botore, pas disa muajve eshtë ministri i pare shqiptar qe jep doreheqje, ky moment mund te debatohet, mendimi esht se ai beri kerkese qe luftëtarët Shqipetar te perdorur nga shtetet e ndryshme ne luften ballkanike të mos ktheheshin ne Vlore ,po  te qendronin që të mbronin  Janinen shqiptare.

Ishte Mithat Frasheri qe ua tha hapur dhe publikisht patriotve dhe diplomateve Shqiptar se Europa nuk ndihmon interesin Shqiptar,  se ajo e ka prioritet dhe ushqen interesin Sllav dhe Grek.  Ky instikt e drejtoj ne kahje te shkelqyshme diplomatike;  ne vitin 1914 fillon korrespondencen me Presidentin Wilson.  Kjo korespondence e viteve 1914-15 ishte e sukseshme,  sepse Zotri Mithat Frasheri perforcoj principet e presidentit Wilson ne mbrojtjen e popujve te rrezikuar,   presidentit Wilson mbrojti Shqiperine  mbrojti egzistencën e atdheut tone.

Dergimi i Prememorjes ne tubimin ku do te formohej mbreteria e Serbeve-Sllovenve-Kroatve, është një  akt pjekurie i atdhetarit të dorës së pare, Mithat Frashëri . Me nje gjuhe diplomatike ua terhoqi verejtjen: nese fillojne nje shtet duke zaptuar trojet Shqiptare  Ballkani kurrë nuk do jete i qetë.

Jeta e tij diplomatike ka vazhduar njeherit si keshilltar per pune te jashtme ne qeverine e Princ Vidi-t, pastaj  konsull ne Beograd dhe Athine. Ne vitin 1920 duke bashkĂ«punuar me FederatĂ«n Panshqiptare tĂ« AmerikĂ«s VATRA, shpetoi qeverine e Kongresit tĂ« Lushnjes nga kolapsi financiar udheton per ne Amerike ku e prĂȘt zotri Mehmet Konica. Autoriteti i Mithat Frasherit pastertia e tij patriotike dhe personale ne qarqet patriotike Shqipetare,  ndihmon qe ky projekt i perbashket me Vatren ne  mbledhjen e ndihmave per shtetin Shqipetar te rezultoi ne mbledhjen e 198 mijĂ«  dollareve.

Pasi dorezon parate ne atdhe delegohet nga Vatra per pun diplomatike ne Zvicer.

Ne mesin e viteve 20-ta  terhiqet nga politika por jo nga puna atdhetare . Krijon Librarine “Lumo Skendo”. Numri I librave per pak i tejkaloj 40 mije. Ajo ishte librari e hapur per nxenes dhe student si dhe per publikun.

Mithat Frasheri, tha dr. Murtezani, punoi me perkushtim te vecante ne dokumentimin e vazhdimsise se qytetrimit shqiptar prej te Marin Barletti deri ne kohen e tij.   Mid’hat FrashĂ«ri, ashtu si Syrja Vlora, si njĂ« nga historianĂ«t e parĂ« tĂ« PerandorisĂ« Osmane dhe tĂ« ShqipĂ«risĂ«, i panjohur deri tani pĂ«r kĂ«tĂ« ndihmesĂ« tĂ« tij, do t’i shikonin dhe analizonin se bashku dokumentet, si njĂ« burim tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« urĂ« ndĂ«rlidhĂ«se ndĂ«rmjet sĂ« shkuarĂ«s, tĂ« tashmes dhe tĂ« ardhmes, pĂ«r tĂ« vendosur njĂ« histori dhe njĂ« kulturĂ« nĂ« vijimĂ«si dhe vazhdimĂ«si tĂ« kombit shqiptar.
Mithat Frasheri, tha dr. Murtezani, i jepte rĂ«ndĂ«si tĂ« madhe kĂ«rkimeve dhe grumbullimit gjerĂ«sisht tĂ« dokumenteve pĂ«r HistorinĂ« e ShqipĂ«risĂ« nĂ« arkivat e vendeve tĂ« tjera, veçanĂ«risht nĂ« arkivat e TurqisĂ«, Venedikut, Milanos, RaguzĂ«s, Vatikanit, PropogandĂ«s  Fide, MbretĂ«risĂ« sĂ« Aragones, tĂ« Parisit, LondrĂ«s, VjenĂ«s, PetĂ«rburgut, AthinĂ«s, Mid’hat FrashĂ«ri njĂ« rĂ«ndĂ«si tĂ« madhe iu jep dhe arkivave tĂ« Venedikut. Ai shkruan se ato mbushin dhjetra dhoma tĂ« Manastirit Ferari,“Arkivat e Venedikut janĂ« hulumtuar lidhur me historinĂ« e ShqipĂ«risĂ« nga studiues tĂ« huaj tĂ« shumtĂ« , veçanĂ«risht gjatĂ« viteve 1812-1875. NdĂ«r kĂ«ta, Mid’hat FrashĂ«ri do tĂ« theksojĂ« Carlo Denois, Ceçhette, Makushef, Gregorovic, Lamnasky, Bogonic, Sathas, Marti Thomas etj.
Gjithashtu, Mid’hat Frasheri, duke parĂ« punĂ«n e vazhdueshme dhe kĂ«mbĂ«ngulĂ«se tĂ« At ShtjefĂ«n Gjeçovit nĂ« grumbullimin dhe ruajtjen e thesareve tĂ« kombit shqiptar, mĂ« 25 tetor 1922 dhe duke vlerĂ«suar Lidhjen Shqiptare tĂ« Prizrenit si njĂ« ngjarje tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« LĂ«vizjes KombĂ«tare Shqiptare, i shkruan pĂ«r formimin e njĂ« shoqĂ«rie, e cila do tĂ« kishte si detyrĂ« tĂ« mblidhte dokumentet pĂ«r kĂ«tĂ« ngjarje.

Veprimtaria e Mithat Frasherit na la aq shum njohuri me vlere enciklopedika dhe tani të gjithë e dime nga e kishte kete prirje, po na ka nxjerrë perpara nje det të pafund per hulumtime ne te ardhmen. Mithat Frasheri veproi si nje institucion jo si individ.

MĂ« pas folesi u ndal edhe ne kontributin nacionalist te Mithat Frasherit, Krijimi I Ballit kombetar, c’ka perben nje moment tĂ« gjenialitetit te tij dhe tregon se ideologjia Kombetare, ishte e vetmja qe I duhej Shqiperise.

Mithat Frasheri me 1947 I propozoj ambasadorit  Amerikan ne Itali  formimin e nje komiteti nga patriot Shqiptar qe sipas Mithat Frasherit do te fillonin luften kunder okupimit Serbo Rus te Shqiperise dhe tokave Shqiptare te kamufluar nen masken e komunizmit.  Ne vitin 1949 deponimi i hulumtimit te  Robert Joyce/1946-1948 para senatit Amerikan /oficer i larte prane “Office of special Operations”/  per personalitetin e Mithat Frasherit prej rinise se hershme dhe deri te formimi i Ballit Kombetar , ishte shumĂ« bindĂ«s me konkludimin se  Mithat Frasheri eshtë  njeriu me i pershtashem pĂ«r  tĂ« udhĂ«hequr “Komitetin Shqipria e Lire” senati i dha statut te Personit te rendesishem per sigurine e shtetit Amerikan” 
 Per fat te keq  nuk ishte jetegjatĂ«, ndĂ«rroi jete me 3 Tetor te vitit 1949 , dy jave pasi u emrua  kryetar i Komitetit ShqipĂ«ria e LirĂ«.
Dr. Murtezani u ndal dhe ne nje moment te rendesishem: Me 4 Prill 1929, Mid’hat FrashĂ«ri do tĂ« shkonte nĂ« NoterinĂ« e GjykatĂ«s sĂ« ShkallĂ«s sĂ« ParĂ« tĂ« TiranĂ«s, ku do tĂ« nĂ«nshkruajĂ« Testamentin me nr.163. Me kĂ«tĂ« testament, gjithĂ« pasurinĂ« e tij mbas vdekjes ia dhuronte kombit shqiptar. Kopjen e kĂ«tij testamenti ai ua dorĂ«zoi dhe bashkĂ«kohĂ«sve tĂ« tij, tek tĂ« cilĂ«t kishte besim, tĂ« cilĂ«t ishin: Njazi Tirana, Sotir Kolea, DhimitĂ«r Berati, Et’hem Fuad FrashĂ«ri dhe babai i TeqesĂ« sĂ« FrashĂ«rit. Mid’hat FrashĂ«ri, nĂ«pĂ«rmjet kĂ«tij testamenti, gjithĂ« pasurinĂ« e tundshme dhe tĂ« patundshme, librat, mobiliet i linte pĂ«r krijimin e njĂ« Instituti Albanologjik, tĂ« njĂ« qendre shkencore pĂ«r studiuesit shqiptarĂ«, nĂ« tĂ« cilin do tĂ« kryenin studimet e tyre pĂ«r HistorinĂ« e ShqipĂ«risĂ«. Gjithashtu, nĂ« kĂ«tĂ« testament ai kĂ«rkon qĂ« biblioteka e tij private tĂ« ruhej e plotĂ«, ashtu si i kishte mbetur e trashĂ«guar nga i ati, Abdyl FrashĂ«ri dhe tĂ« afĂ«rmit.
Librave tĂ« bibliotekĂ«s sĂ« tij dĂ«shironte qĂ« t’iu vihej vula me nĂ«nshkrimin “Biblioteka Lumo SkĂ«ndo, 1897”. NjĂ« skicĂ« e vulĂ«s ishte pĂ«rgatitur nga Eshref FrashĂ«ri.

NĂ«qoftĂ«se ndonjĂ«ri do tĂ« mungonte, nĂ« kohĂ«n kur Mid’hat FrashĂ«ri do tĂ« kishte ndĂ«rruar jetĂ«, do tĂ« zĂ«vendĂ«sohej nga Athanas Shundi, farmacist nĂ« TiranĂ«, dhe Hasan Toptani, biri i Murat Toptanit. Testamentin e tij ai e pĂ«rfundon duke shkruar kĂ«to fjalĂ«:

“Nuk di ku do tĂ« vendoset Instituti, po, nĂ«qoftĂ«se goditet pakĂ«z jashtĂ« qytetit do tĂ« donja varri im tĂ« jetĂ« nĂ« njĂ« cep tĂ« kopshtit, mĂ« tĂ« mĂ«ngjĂ«r, duke hyrĂ« nga porta e rrugĂ«s. Mbi kĂ«tĂ« varr dua njĂ« copĂ« gur tĂ« madh dhe njĂ« qiparis. MĂ« duket sikur do tĂ« jem ruajtĂ«si i Institutit, sikur do tĂ« marr edhe unĂ« njĂ« pjesĂ« pasjetore nĂ« gjallimin e tij”.

Murtezani tha se kishte hulumtuar rreth dokumenteve te autopsies, e cila me të gjitha gjasat eshte kryer sepse u varros me 9 Tetor 1949 ne keta Varreza ketu ne Upstate NY. Per kohe te shkurt u mbajt ne shtepine e funeralit Campbell diku afer nje muzeu ne Manhatan, (sipas kujteses se Dr Agim Leka). Qeveria Amerikane mori te gjitha masat kjo ceremony do te zhvillohej me dinjitet.

↧
↧

VIZITA E LULZIM BASHES NË VATËR, KONVENTA E EDI RAMËS DHE DIASPORA E AMERIKËS

March 31, 2016, 8:30 am
$
0
0

Me 20 mars 2016 Kryetari i demokratëve shqiptarë, Lulzim Basha, i shoqëruar nga bashkëshortja Aurela, deputetet Jorida Tabaku e Gent Strazimiri dhe Ish Ambasadori Shqiptar në Londër-Mal Berisha, bashkëbiseduan për 3 orë me vatranët./

NGA DALIP GRECA*/

Kryetari i PartisĂ« Demokratike tĂ« ShqipĂ«risĂ« Z. Lulzim Basha, i shoqĂ«ruar nga bashkĂ«shortja Aurela, nga deputetĂ«t Jorida Tabaku e Gent Strazimiri dhe ish Ambasadori i ShqipĂ«risĂ« nĂ« LondĂ«r Mal Berisha, kanĂ« lĂ«nĂ« si takim tĂ« fundit atĂ« me VatrĂ«n, siç u shpreh ai “Qershia mbi TortĂ«â€-Ă«mbĂ«lsira pĂ«r nĂ« fund.Takimi u realizua ditĂ«n e DielĂ«, 20 Mars 2016, nga ora 3 deri nĂ« 6 pasdite. Kryetari i demokratĂ«ve iu Ă«shtĂ« pĂ«rgjigjur miqsisht kritikave tĂ« vatranĂ«ve pse Vatra u njoftua pĂ«r takimin vetĂ«m njĂ« ditĂ« me parĂ« dhe pse u la pĂ«r nĂ« fund ky takim?!

NĂ« fakt Vatra Ă«shtĂ« njĂ« institucion qĂ« mbart historinĂ« mĂ« tĂ« spikatur tĂ« ShqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s dhe askush nuk mund ta zĂ«vendĂ«sojĂ« atĂ«, askush nuk mund ta anshkalojĂ« VatrĂ«n, askush nuk mund tĂ« tentojĂ« bashkim tĂ« diasporĂ«s pa VatrĂ«n, askush nuk mund tĂ« lozĂ« me VatrĂ«n, qofshin kĂ«ta edhe nga ata qĂ« bĂ«jnĂ« dredhi pĂ«r Kryebari, thĂ«nĂ« mĂ« shqip, qĂ« pĂ«rpiqen tĂ« luajnĂ« rolin e “kryepleqĂ«ve” tĂ« komunitetit, pa i zgjedhur kush, e pa e pasĂ« statusin e “kryeplakut”. FederatĂ«s me emrin simbolik”Vatra Shqiptare” e pagĂ«zuar me kĂ«tĂ« emĂ«r nga Faik Konica, do t’i mjaftonin 104 vite histori monumentale,qĂ« nga themelimi, do t’i mjaftonin fushatat e mĂ«dha pĂ«r shpĂ«timin e Kombit nĂ« vitet ’20-45, kur e patĂ«m humbur PavarĂ«sinĂ«; do tĂ« ishte i mjaftĂ« pĂ«rfaqĂ«simi i VatrĂ«s nĂ« KonferencĂ«n e PaqĂ«s nĂ« Paris, Pranimi i ShqipĂ«risĂ« nĂ« Lidhjen e Kombeve(realizuar nga ish Kryetari i VatrĂ«s Fan S. Noli), Organizimi dhe financimi i DiplomacisĂ« sĂ« Shtetit Shqiptar nga Vatra, kur nuk kishim shtet (pĂ«rfaqĂ«simi dinjitoz me Dekanin e DiplomacisĂ« nĂ« Washington Ministrin Faik bej KonicĂ«n), botimi pĂ«r dekada i librave shqip dhe dĂ«rgimi i tyre nĂ« ShqipĂ«ri, organizimi i shkollave shqipe nĂ« SHBA dhe ruajtja e gjuhĂ«s kombĂ«tare dhe traditave, Lobimi pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« tek miqtĂ« amerikanĂ« dhe EuropianĂ«, Huaja KombĂ«tare qĂ« shpĂ«toi ShqipĂ«rinĂ«, Organizimi i Fondit tĂ« studentĂ«ve qĂ« nga vitet ’20-30 tĂ« Shekullit XX dhe sot,dĂ«rgimi i Trupave vullnetare tĂ« VatrĂ«s pĂ«r tĂ« ruajtĂ« kufijtĂ« jugorĂ« tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe pjesmarrja e tyre nĂ« LuftĂ«n e VlorĂ«s, dĂ«rgimi i BandĂ«s Muzikore tĂ« VatrĂ«s nĂ« vitet ’20 nĂ« ShqipĂ«ri dhe krijimi i BandĂ«s muzikore tĂ« Shtetit Shqiptar, lufta pa kompromis kundĂ«r diktaturĂ«s komuniste pĂ«r 50 vite,etj 
dhe sikur fare tĂ« mos punonte Vatra sot, ajo mbetet njĂ« monument historik qĂ« nuk mund ta anashkalojĂ« askush kĂ«tu nĂ« SHBA apo shtetarĂ«t qĂ« venĂ« e vijnĂ«, apo ata qĂ« telekomandojnĂ« qĂ« nga Tirana dhe mendojnĂ« pĂ«r konventat e DiasporĂ«s, pa VatrĂ«n. Dikush ka hartuar njĂ« listĂ« me organizata kryetarĂ«sh fiktivĂ«, lista me shoqata katundesh a krahinash,me pĂ«rfaqĂ«sues qĂ« s’dihet se kĂ« pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« dhe kĂ«tĂ« e paraqesin si bashkim komunitetit!

Çudi, duket se koha pĂ«rsĂ«ritet me reminishencat e para 100 viteve, Kur Faik Konica konstatonte: “QĂ« mĂ« 1896 e gjer mĂ« 1910, kam parĂ« disa dyzina shoqĂ«ri shqiptarĂ«sh tĂ« lindin, tĂ« vikasin, tĂ« rriten pak dhe tĂ« vdesin. Pyes veten, Pse? Pa dyshim njĂ« nga shkaqet e para Ă«shtĂ« karakteri i shqiptarĂ«ve, tĂ« cilĂ«t si individualistĂ« tĂ« mĂ«suar tĂ« rrojnĂ« dhe tĂ« veprojnĂ« veç e veç, nuk janĂ« tĂ« zotĂ«t tĂ« lidhen pĂ«r njĂ« qĂ«llim tĂ« pĂ«rbashkĂ«t, tĂ« dĂ«gjojnĂ« dhe tĂ« pyesin njeri-tjetrin”.

– Faik Konica, gazeta “Dielli”, Nr 51, viti 1912
(Katundet, qytetet, krahinat u bashkuan dhe krijuan VatrĂ«n. Po Sot, tĂ« kthehemi prapĂ« tek katundet?)


 Pas takimit të Vatrës me Lulzim Bashën nëpër Komunitet nisën sërish diskutimet e thekura të shqiptarëve nëpër kafenetë: Pse presin vetëm demokratët këta të Vatrës dhe nuk presin socialistët?! Përse nuk e presin Edi Ramën?

Natyrisht qĂ« Vatra Ă«shtĂ« e tĂ« gjithĂ« shqiptarĂ«ve, por ajo nuk do ta marrĂ« pĂ«r dore Kryeministrin t’i tregojĂ« derĂ«n dhe t’i lutet “Aman, eja nĂ« VatĂ«r”. NĂ«se ai do ta ndjente “peshĂ«n historike” tĂ« VatrĂ«s si monument i shqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s, natyrisht qĂ« do ta gjente vetĂ« derĂ«n, por nuk i intereson. Madje ai po tenton qĂ« tĂ« organizojĂ« nĂ« tĂ« ardhmen jo tĂ« largĂ«t edhe njĂ« KonventĂ« me diasporĂ«n nĂ« TiranĂ«, ç’ka e ka biseduar gjatĂ« takimit tĂ« fundit nĂ« Nju Jork me njĂ« pjesĂ« tĂ« besuarish tĂ« tij, e tenton kĂ«tĂ« edhe pse i ka hequr diasporĂ«s sĂ« AmerikĂ«s shĂ«rbimin mĂ« elementar, atĂ« Konsullor, me traditĂ« mĂ« shumĂ« se 100 vjeçare, qĂ« nga viti 1921. Ai do tĂ« mbahet mend si Kryeministri qĂ« mbylli KonsullatĂ«n nĂ« Nju Jork.

Kur Kryeministri erdhi nĂ« vizitĂ«n e parĂ« pas marrjes tĂ« Mandatit, nĂ« shtator 2013, Vatra e respektoi dhe njĂ« pĂ«rfaqĂ«si e saj me Kryetarin, sekretaren dhe Editorin, shkuan dhe e takuan nĂ« rezidencĂ«n e tij tĂ« pĂ«rkohshme nĂ« Hotel nĂ« prani tĂ« Ambasadorit Ferit Hoxha. FolĂ«n hapur, i paraqitĂ«n edhe njĂ« Promemorje me shkrim, qĂ« nĂ« thelb kĂ«rkonte: Dekomunistizim tĂ« ShoqĂ«risĂ« shqiptare, dekriminalizim, drejtĂ«si tĂ« pavarur, hartimin e  Ligjit tĂ« lustracionit, realizimin e integrimit real tĂ« shtresĂ«s sĂ« ish tĂ« pĂ«rndjekurve,luftĂ« kundĂ«r korrupsionit,dĂ«nimin e krimeve tĂ« Komunizmit, dhe hartimin e njĂ« Ligji real pĂ«r pronat, pa harruar dhe problemet e çështjes kombĂ«tare, pĂ«rfshi dhe Çështjen Çame. Z. Rama, ironizoi kĂ«rkesĂ«n e VatrĂ«s pĂ«r luftĂ« kundĂ«r Komunizmit dhe simboleve tĂ« tij, duke u shprehur”Kjo lufta kundĂ«r komunizmit ka mbaruar me vdekjen e Enverit
” Se sa kishte mbaruar komunizmi e pamĂ« kur Ministrat e RamĂ«s pĂ«rkuleshin para fotografive tĂ« Enver HoxhĂ«s dhe vetĂ« Rama rrethohej nĂ«pĂ«r festat e sĂ« majtĂ«s me portrete tĂ« diktatorit.QĂ« nga ajo ditĂ«, Rama, e ka harruar VatrĂ«n dhe Promemorien e saj
Ai i bĂ«n takimet nĂ« mĂ«nyrĂ« ilegale nĂ« Nju jork,shkon nĂ« bazat e tij tek RusĂ«t e gjetkĂ«, apo mbledh njĂ« grup tĂ« pĂ«rzgjedhur prej tij pĂ«r tĂ« “qarĂ« hallet e DiasporĂ«s”, ku natyrisht pĂ«rjashtohet Vatra
.

***


Por le tĂ« kthehemi tek kronika e takimit tĂ« sĂ« DielĂ«s tĂ« 20 marsit 2016 tĂ« mysafirĂ«ve demokratĂ« me vatranĂ«t mikpritĂ«s.Kryetari i VatrĂ«s e ka pritĂ« nĂ« hyrje tĂ« ndĂ«rtesĂ«s grupin e mysafirĂ«ve, qĂ« iu printe Basha. Natyrisht qĂ« salla e VatrĂ«s ishte e vogĂ«l pĂ«r njĂ« takim tĂ« tillĂ«, ku njĂ« pjesĂ« e vatranĂ«ve qĂ«ndruan nĂ« kĂ«mbĂ«. NĂ« kĂ«tĂ« takim kanĂ« ardhĂ« edhe pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« degĂ«ve tĂ« VatrĂ«s jashtĂ« Nju Jork-ut, si nga dega e Michiganit(zv/kryetari Mondi Rakaj) dhe e  Hartfordit(Zv/Kryetari Ilir Kola).

Kryetari i Vatrës dr. Gjon Buçaj u ka uruar mirëseardhjen mysafirëve.Ai tha se me z. Basha jemi takuar dhe herë të tjera, këtu në Vatër, por edhe në Tiranë. Z. Basha e ka vizituar Vatrën në vitin jubilar të 100 vjetorit, ndërkohë që ka pritur grupe të Vatrës në Tiranë, siç ishte dhe rasti kur ai fitoi Bashkinë e Tiranës si Kryebashkiak, apo rasti i dekorimit nga Presidenti Nishani i vatranëve martirë etj.

Dr. Buçaj i ka njohur mysafirĂ«t me veprimtaritĂ« e VatrĂ«s, tĂ« cilat nga 100 vjetori kanĂ« shĂ«nuar njĂ« rritje tĂ« dukshme, ç’ka ka shtuar edhe numrin e degĂ«ve, edhe rritjen e numrit tĂ« vatranĂ«ve.Vatra, tha dr. Buçaj, nuk e ka sot luksin e figurave tĂ« mĂ«dha tĂ« ish themelusve dhe drejtusve tĂ« saj eminentĂ«, si Fan S. Noli e Faik Konica, Kristo Kirka e Kristo Dako,Bahri Omari e KostĂ« Cekrezi, Aqif PĂ«rmeti e

Kolë Tromara, e të tjerë, por ajo asnjëherë nuk e ka ndalë punën e saj për çështjen Kombëtare. Shtëpia e Vatrës e ka pasë dhe do ta ketë derën hapur për bashkatdhetarët që vijnë nga vendlindja.Ne ndjehemi krenarë kur bashkatdhetarë, të zgjedhur, politikanë,intelektualë,shkrimtarë, gazetarë, kryetarë komunash, nga Lugina e Preshevës, Bujovci, Prishtina,Tirana, Malësia dhe Ulqini, Tetova dhe Shkupi, e kanë bërë shtëpinë e Vatrës si një ndalesë të domosdoshme për çështjen Kombëtare. Kush punon mirë për Kombin dhe forcimin e demokracisë ka pasë dhe do ta ketë mbështetjen e  Vatrës.

Ne tha z. Buçaj, e kemi përgëzuar Qeverinë e Partisë Demokratike, kur ajo ka punuar mirë për çështjen Kombëtare, por edhe e kemi kritikuar për probleme e qëndrime që nuk përputhen me ato të Vatrës, siç është psh ndërtimi i varrezave greke në tokën shqiptare, problemi i pronave, korrupsionit,lufta kundër krimit etj.

TĂ« njĂ«jtĂ«n gjĂ« bĂ«mĂ« edhe me qeverinĂ« e Edi RamĂ«s. Ia thamĂ« fare shkoqur nĂ« takimin e shtatorit 2013, se nĂ«se do tĂ« punonte pĂ«r Kombin, do tĂ« luftonte pa kompromis kundĂ«r korrupsionit, do tĂ« luftonte krimin, do tĂ« vendoste drejtĂ«si nĂ« kthimin e pronave pronarve tĂ« ligjsshĂ«m, do tĂ« dekomunistizonte ShoqĂ«rinĂ« dhe do t’i hapte rrugĂ«n lustracionit,Vatra do ta mbĂ«shteste. Por ai e harroi takimin me VatrĂ«n dhe i ktheu shpinĂ«n asaj.

Vatra, tha kreu i vatranëve, ka shërbyer si  një urë e fortë lidhjeje për forcimin e marrdhënieve amerikano-shqiptare,që në fillesën e këtyre marrdhënieve, dhe po ashtu ka dhënë kontribut të veçantë edhe në këto 25 vite të pasrrëzimit të Komunizmit.Ne tha dr. Bucaj, e mbështesim fort punën e ambasadorit amerikan në Tiranë z. Donald Lu, për reformën në drejtësi, Byronë e Hetimit, luftën kundër korrupsionit etj.

Takimi i demokratëve me vatranët ka qenë i hapur dhe debati i lirë. Palët kanë folë drejtëpërsëdrejti, pa dorashka, pa i fshur asgjë njëri-tjetrit.Vatranët kanë bërë edhe kritika të forta për përmirësime në punën e Partisë Demokratike.

Në debat janë përfshirë shumë nga pjesmarrsit, me mesazhe, pyetje, sugjerime e alternativa. Kanë folë dy nënkryetarët Agim Rexhaj dhe Asllan Bushati, Lek Mirakaj dhe Mithat Gashi, Nazo Veliu, Musli Mulosmanaj, Muhamet Omari, Marjana Bulku, Ylli Dosku, Uka Gjonbalaj,Mimoza Dajçi, Bashkim Musabelliu, Ndoc Gjergji, e të tjerë.

Lekë Mirakaj, anëtar i Këshillit të Vatrës, ish i përndjekur politik i regjimit komunist, i tha z. Basha se duhet të kenë më shumë besim tek ish të përndjekurit.Bijtë dhe bijat tona, tha ai, janë shkolluar në Amerikë dhe Europë. Aktivizojini ata. Lufta për dekomunistizimin e shoqërisë, duhet bërë pa kompromis dhe jo me fushata. Rikthimi i hijes së Enver Hoxhës është bërë në sytë tuaj. Ju nuk kishit çfarë prisnit kur një Ministër i Qeverisë së Majtë, siç ishte ai i Drejtësisë, Nasip Naço, përulej para Enver Hoxhës, ju atëherë duhej ta braktisnit Parlamentin (siç vepruat me Prengën) dhe të vinit kusht se pa shkarkimin Ministrit enverist nuk ktheheshit në Parlament. Do të kishit edhe mbështetjen e ndërkombëtarëve pasi mbronit një kauz të drejtë.

Nënkryetari i degës së Vatrës së Michiganit Mondi Rakaj, përcolli mesazhin e degës së Michiganit,të vatranëve të asaj dege dhe në veçanti të kryetari Alfons Grishaj. Elisa Malile, mbesa e vatranit të vjetër Vagjel Lacho, shefe e financave pranë zyrës së Senatorit amerikan Gary Peters në Michigan, i ofroi bashkëpunim kryetarit demokrat në emër të zyrës së Senatorit.

Mithat Gashi, anĂ«tar i kryesisĂ« sĂ« VatrĂ«s, nĂ« fjalĂ«n pĂ«rshendetĂ«se, ndau me pjesĂ«marrĂ«sit njĂ« aktivitet tĂ« Zoti BashĂ«s para 19-vjetĂ«sh nĂ« lidhje me KosovĂ«n. Z. Gashi, theksoi, “NĂ« mars tĂ« vitit 1997, unĂ« shkrova njĂ« peticion pĂ«r gazetĂ«n ‘The NeĂ« York Times’ nĂ« lidhje me paskatĂ«sitĂ« e raportimeve qĂ« gazeta bĂ«nte pĂ«r KosovĂ«n, dhe Z. Basha Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r nĂ«nshkruesit e kĂ«tij peticioni, pra aktiviteti i tij pĂ«r çashtje kombĂ«tare fillon qysh kur Z. Basha ishte student nĂ« HollandĂ«.” Ne fjalĂ«n e tij, Z. Gashi tha: Duhet tĂ« theksojmĂ« qĂ« tĂ« gjitha tĂ« mirat dhe tĂ« kĂ«qijat qĂ« ka tejkaluar dhe po kalon populli shqiptar janĂ« si rrjedhojĂ« e politikanĂ«ve qĂ« kanĂ« qeverisĂ« vendin tonĂ« gjatĂ« kĂ«tij njĂ«-çerek shekulli. Kam disa shqetĂ«sime pĂ«r tĂ« cilat nuk kĂ«rkoj pĂ«rgjĂ«gje, por shpresoj tĂ« reflektoni mbi qendrimin e PartisĂ« Demokratike nĂ« lidhje me keto tema, disa prej tĂ« cilave u pĂ«rsĂ«ritĂ«n gjatĂ« kĂ«saj bisede: 1.VartĂ«sia e tepĂ«rt e qytetarit shqiptarĂ« nĂ« institucionet shtetrore: Qytetaret kanĂ« krijuar pĂ«rshtypjen se po tĂ« veshĂ«n me karrigen e shtetit, pasurohesh. Kjo Ă«shtĂ« si rrjedhojĂ« e propogandave partiake qĂ« u bĂ«het votuesĂ«ve, sidmos gjatĂ« procesit elekoral. E keqja Ă«shtĂ« se çdo punĂ« shtetĂ«rore, lidhet me mbĂ«shtetjen politike qĂ« njĂ« qytetarĂ« i jep apo nuk u jep njĂ« partie politike gjatĂ« fushatĂ«s zgjedhore. QytetarĂ«t kanĂ« pĂ«rshtypjen se po tĂ« fillojnĂ« njĂ« punĂ« nĂ« shtet, do tĂ« pasurohen dhe do tĂ« rregullojnĂ« gjendjen ekonomike.VartĂ«sia nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« nĂ« institucionet shtetrore nuk e zhvillon ekonominĂ« e vendit. Kjo lidhet me shqetĂ«simin tjeter;

2.Pasurimi i zyrtareve më të lartë të qeverisë që kalon çdo cak të normales dhe etikës njerëzore. Ministra dhe zyrtarë të lartë që kanë qenë dhe janë në qeverisje kanë akumuluar pasuri dhe po të përdorim metodat më të fundit statistikore do të diltë që propabiliteti i akumulimit të miliona dollarëve në një kohë shum të shkurtër  të dhjetra zyrtarëve të shtetit shqiptarë është jashtë normalës.

3.Vonimi i ngritjës së një tribune gjyqsore për të gjykuar krimet e komunizmit: Kanë kaluar 25 vjet dhe ju dhe kryesia e Partisë Demokratike duhet të keni një pozicion të kthjelltë mbi këtë çështje.Dekomunistizimi i vendit nuk mund arrihet pa një tribunë gjyqësore që të merret me krimet e komunizmit, të paktën për hirë të historisë, dhe për hirë të së vërtetës;

4.Kthimi i pronës, i tokave, që sistemi komunist i konfiskoi me dhunë: Ligji 7501 u vu në korrik të vitit 1991 në kushte jo normale, ku 170 deputetë socialistë (komunistë), 75 deputetë të Partisë Demokratike (një pjesë ish-komunistë) dhe 5 të Omonia-s. Brenda 8 ditëve u moren vendime, për të cilat, edhe nga ana teknike nuk kemi informata të kthjellta se sa deputetë ishin pro dhe sa ishin kundra, por dihet që të gjithë deputetët kanë qenë të ndikuar nga mentaliteti komunist sa i përket konceptit të pronës private.

  1. Forma e regjimit: Ne vitin 1997, në kushte të vështira dhe të papërshtatshme u krye një Referendum. Shumë burime tregojnë se votat ishin me shumicë në favor të Morarkisë, por pati manipulime.Pavaresisht bindjeve te mija politike sa i përket formës së regjimit, duhet të përsëritet referendumi.Populli ka të drejtë që me vota të lira të vendosë formën e regjimit.
  2. Se fundi, është keqardhje që Reforma në drejtësi, për të cilën, debatohet sot, është presion nga Amerika, dhe jo vullnet politik i shqiptarëve
.

Zoti Basha në fjalën e tij përshëndetse ka falenderuar Vatrën, kryesinë dhe strukturat e saj për punën e vazhdueshme kombëtare për më shumë se një shekull. Ne ndjehemi vatarnë mes jush, tha Basha dhe duke drejtuar vështrimin nga bashkshortja, ai tha se familajrisht jemi me Vatrën. Aurela është mbesë vatrani, gjyshi i saj ishte aktiv në Vatrën e Nolit dhe të Konicës.
Kryetari Basha i ka njohur vatranĂ«t me alternativĂ«n e PD pĂ«r tĂ« nxjerrĂ« vendin nga kriza dhe pĂ«r t’iu kthyer shpresĂ«n shqiptarĂ«ve.

Pasi përshkroi me detaje vizitën e tij në Departamentin e Shtetit, takimin me Miqtë e Shqipërisë, kongresmenë e senatorë, takimin me Këshillin e Atlantikut, Basha tha se tre janë çështjet kryesore, për të cilat ai dhe delegacioni i tij diskutuan dhe morën mbështetjen e Shteteve të Bashkuara: 1- Dekriminalizimi, 2- Reforma në drejtësi dhe 3- Zgjedhjet e lira e të ndershme.

Ai denoncoi QeverinĂ« Rama: “Kjo qeveri e di qĂ« gjykimi popullor po tĂ« bĂ«het sot, apo tĂ« ardhmen e afĂ«rt dhe do ta nxjerrĂ« menjĂ«herĂ« nĂ« opozitĂ«. Ndaj po merr tĂ« gjitha masat qĂ« t’i rrethojĂ« zgjedhjet e ardhshme me kriminelĂ« dhe me paratĂ« e korrupsionit.

Ato 1 miliard e 200 milionĂ« dollarĂ« qĂ« i mungojnĂ« buxhetit tĂ« shtetit, qĂ« nuk u bĂ«nĂ« kurrĂ« shkolla, spitale, rroga e pensione e qĂ« i bien 400 dollarĂ« pĂ«r frymĂ«; nga ato 400 dollarĂ« pĂ«r frymĂ«, kĂ«ta mendojnĂ« se ditĂ«n e zgjedhjeve duke iu ndarĂ« nga 20 apo 15 dollarĂ« pĂ«r frymĂ« do t’i blejnĂ« edhe katĂ«r vitet e ardhshme. Po ta shikojmĂ« vetĂ«m matematikisht, Ă«shtĂ« njĂ« biznes i mirĂ«, apo jo?! Merr 400 pĂ«r vit e kthe 20 pĂ«r katĂ«r vjet, tha Basha.

Por sigurisht Ă«shtĂ« rrĂ«nim, shkatĂ«rrim i pakthyeshĂ«m i ShqipĂ«risĂ« dhe shanseve tĂ« saj pĂ«r tĂ« ecur pĂ«rpara. Prandaj, zgjedhjet e lira dhe tĂ« ndershme janĂ« domosdoshmĂ«ria numĂ«r njĂ« qĂ« ShqipĂ«ria tĂ« ecĂ« pĂ«rpara dhe kĂ«tu kam kĂ«rkuar dhe kam marrĂ« mbĂ«shtetjen e plotĂ« tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s”, deklaroi Basha. MĂ« tej, kreu demokrat sqaroi:“ÇfarĂ« do tĂ« kĂ«rkojmĂ« ne konkretisht?
Së pari, votim dhe numërim elektronik për të kufizuar mundësitë e krimit dhe njerëzve të pushtetit që vijnë me trastat e korrupsionit që të blejnë apo intimidojnë votuesit, që të blejnë apo intimidojnë numëruesit e votës.

Së dyti, kufizimin e përdorimit të parasë në fushatë. Duke parë modele edhe të financimit 100% të partive politike nga financat publike dhe kriminalizimin e financimit privat.

Dhe së treti, auditimin strikt të partive politike, jo sa marrin por sa shpenzojnë. Po të shohësh se çfarë shpenzojnë e kupton se interesat e tyre të lidhura me interesat e oligarkëve mundësojnë që në fushatat elektorale të hidhen miliona e miliona euro në çdo qytet, me një qëllim, kapjen dhe blerjen e vullnetit të qytetarëve.

Por parakusht për këtë është zbatimi i ligjit të dekriminalizimit, nxjerrja e kriminelëve jashtë Parlamentit, jashtë bashkive dhe zyrave të tjera të pushtetit ku kanë ardhur e ku tashmë janë të paligjshëm në raport me legjislacionin e vendit, në raport me ligjin për dekriminalizimin.

Reforma nĂ« drejtĂ«si, po jo ashtu siç e do kryeministri, qĂ« t’i presĂ« kĂ«mbĂ«t, duart, gjuhĂ«n drejtĂ«sisĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« mos veprojĂ« aty ku duhet tĂ« veprojĂ« sa mĂ« parĂ«, ku Ă«shtĂ« lufta,kundĂ«r korrupsionit. Por njĂ« drejtĂ«si tĂ« pavarur, profesionale, tĂ« trajnuar nga SHBA-tĂ«. NjĂ« Byro KombĂ«tare tĂ« Hetimit qĂ« detyrĂ« tĂ« parĂ« tĂ« kenĂ« vĂ«nien para drejtĂ«sisĂ« tĂ« zyrtarĂ«ve tĂ« nivelit tĂ« lartĂ« qĂ« vjedhin shumat e parave nĂ« nivele tĂ« tilla marramendĂ«se. E duke bĂ«rĂ« kĂ«tĂ« deprivojnĂ« fĂ«mijĂ«t dhe familjet shqiptare nga buka e gojĂ«s, nga vendet e punĂ«s dhe nga zhvillimi. KĂ«to janĂ« tre çështjet pĂ«r tĂ« cilat nĂ« Uashington kam marrĂ« jo vetĂ«m mirĂ«kuptim por edhe mbĂ«shtetje tĂ« madhe”, u tha Basha vatranĂ«ve. Basha foli edhe pĂ«r shfrytĂ«zimin e resurseve tĂ« diasporĂ«s nĂ« pĂ«rgjitĂ«hsi dhe VatrĂ«s Ă«n Vecanti. Ai tha se Partia Demokratike do tĂ« tentojĂ« tĂ« çojĂ« nĂ« Parlament 35 pĂ«r qind tĂ« rinj.

Drejtuesit dhe anëtarët e VATRA-s dhanë mbështetje dhe inkurajuan vazhdimin e aksionit politik të opozitës duke ofruar dhe ndihmën e tyre.

* Botuar nĂ« Diellin e printuar, mars 2016, me titull: LULZIM BASHA: NUK MUND TA MENDOJ NJË VIZITË NË AMERIKË PA U TAKUAR ME VATRANËT

 

↧

NA I NXEFE SHUPLAKAT GJENERAL
!

April 14, 2016, 10:02 am
$
0
0

Bisedë me shkas që nisi në ditëlindjen e 80-të të Kadaresë në Janar 2016 dhe përfundoi në ditëlindjen e 84-t të Pirro Manit, sot 14 Prill 2016/

Nga Dalip Greca*

SĂ« bashku me njĂ« nga miqtĂ« mĂ« tĂ« afĂ«rt tĂ« Pirro Manit, qĂ« prej kohĂ«s kur  la Koloradon pĂ«r Nju Jorkun,  Veis Belliun, e vizitojmĂ« jo rrallĂ« “Gjeneralin” e skenĂ«s shqiptare nĂ« shtĂ«pinĂ« e tij nĂ« Harrison, njĂ« zonĂ« e lakmuar nga njujorkezĂ«t. Edhe kĂ«tĂ« herĂ« Pirro na priti nĂ« krye tĂ« shkallĂ«ve tĂ« shtĂ«pisĂ« sĂ« tij sĂ« bashku me PavlinĂ«n.

-ËshtĂ« i vetĂ«m çifti sonte,- thotĂ« me tĂ« qeshur regjisori


Pjesa tjetër e familjes kishte shkuar për fundjavë jashtë Nju Jork-ut.

Pa mbaruar mirĂ« pĂ«rshĂ«ndetjet Pavlina e shtroi tavolinĂ«n. Biseda qĂ« nĂ« fillim kapĂ«rcen oqeanin. Qe fundjanari dhe po diskutonim rreth veprimtarive qĂ« u organizuan nĂ« ShqipĂ«ri, veçanĂ«risht nĂ« GjirokastĂ«r,  pĂ«r 80 vjetorin e Shkrimtarit Ismail Kadare. Pirros i kishte mbetĂ« nĂ« kujtesĂ« thĂ«nia e KadaresĂ« se ishte tepruar me veprimtaritĂ« kushtuar ditĂ«lindjes sĂ« tij, ndĂ«rkohĂ« qĂ« ishte harruar 17 Janari i Heroit KombĂ«tar Gjergj Kastrioti SkĂ«nderbeu
. Natyrisht qĂ« Kadare i meriton nderet.

Nga Kadare kaluam tek “Gjenerali i UshtrisĂ« sĂ« Vdekur”
  Pyetjen e bĂ«ra unĂ«, pasi Veizi ma kujtoi rrugĂ«s; Si ishte puna e nxefjes sĂ« shuplakave nĂ« PrishtinĂ« nĂ« VjeshtĂ«n e Vitit 1972?


. NĂ« fakt e kishim lĂ«nĂ« njĂ« bisedĂ« pĂ«rgjysĂ«m gjatĂ« vizitĂ«s qĂ« patĂ«m bĂ«rĂ« paskthimit të  tij VerĂ«n e shkuar nga njĂ« vizitĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, ku Tirana dhe rrethet e Teatrit, aktorĂ« tĂ« vjetĂ«r e tĂ« rinj, studentĂ« tĂ« AkademisĂ« sĂ« Arteve, media folĂ«n dhe shkruan shumĂ« pĂ«r “EpokĂ«n e Pirro Manit”. NĂ« atĂ« vizitĂ« ta paskthimit nga Tirana, bashkĂ« me ne ishte dhe Adem Belliu i Televizorit Kultura Shqiptare nĂ« Nju Jork, qĂ« e la kamerĂ«n hapur pĂ«r tĂ« “vjelĂ«â€ sa mĂ« shumĂ« nga bsieda me Pirrron dhe PavlinĂ«n
..

***

KĂ«tĂ« herĂ«, unĂ« kisha marrĂ« me vete disa fletĂ« tĂ« printuara nga gjurmĂ«t e shfaqjes tĂ« “Gjeneralit tĂ« UshtrisĂ« sĂ« Vdekur” nĂ« PrishtinĂ« nĂ« nĂ« vitin 1972. I pata kĂ«rkuar korrespondentit tĂ« GazetĂ«s “Dielli” nĂ« KosovĂ«, gazetarit Behlul Jashari, qĂ« tĂ« hulumtonte nĂ« shtypin e kohĂ«s se si ishte pritĂ« shfaqja e Gjeneralit aso kohe nĂ« KosovĂ«. Behluli kĂ«rkoi nĂ«pĂ«r librari, nĂ«pĂ«r koleksione gazetash, dhe diçka gjeti. I kisha kĂ«rkuar qĂ« mundĂ«sisht tĂ« takonte e tĂ« intervistonte personazhe qĂ« kishin qenĂ« nĂ« shfaqje.

NĂ« fakt nuk e pati tĂ« lehtĂ«: Fatkeqsisht, mĂ« shkruante Behluli, shkrimtari, pĂ«rkthysi, gazetari Vehap Shita, qĂ« ka shkruar pĂ«r  vĂ«nien nĂ« skenĂ« nĂ« Teatrin Krahinor tĂ« KosovĂ«s, Gjeneralin e UshtrisĂ« sĂ« Vdekur tĂ« tĂ« madhit Pirro Mani, ka dy vjet qĂ« ka ndĂ«rruar jetĂ«, ndĂ«rsa  shkrimtari e gazetari Musa Ramadani, redaktor i KulturĂ«s pĂ«r shumĂ« vite nĂ« GazetĂ«n Rilindja, qĂ« gjithashtu e ka ndjekur nga afĂ«r shfaqjen dhe ka shkruar pĂ«r tĂ«, tani nuk Ă«shtĂ« mirĂ« me shĂ«ndet, por gjithĂ«sesi biseduam nĂ« telefon dhe atij i kujtohej mjaft mirë  shfaqja dhe ende i ruante tĂ« fuqishme mbresat nga shfaqjet e Gjeneralit
.E kujton Pirron si gjeneral tĂ« SkenĂ«s


Ia lexoj Pirros letrĂ«n e Behlulit, dhe e shoh se si i shkĂ«lqejnĂ« sytë .Tek dĂ«gjon mesazhin e gazetarit nga Prishtina, bĂ«het mĂ« i vĂ«mendshĂ«m, pastaj duket sikur pĂ«rhumbet nĂ« mjegullĂ«n e kohĂ«s dhe nga rrathĂ«t e kujtesĂ«s kĂ«rkon tĂ« kapĂ« gjurmĂ«t e asaj shfaqjeje 
.

– Ka qenĂ« njĂ« shfaqje e madhe
Pata mĂ« shumĂ« liri regjisoriale atje nĂ« PrishtinĂ«. E shfryva dufin e censurĂ«s dhe autocensurĂ«s. Realizova njĂ« shfaqje moderne me tĂ« gjitha mejtet skenike qĂ« mĂ« jepte liria.NĂ« KosovĂ« shkeleshin liri tĂ« tjera, por jo si nĂ« ShqipĂ«ri, ku gjithçka censurohej, veçanĂ«risht nĂ« fushĂ«n e krijimtarisë  Nuk kisha mbi kokĂ« atje “Kontroll Partie”, siç i thoshim ne, KĂ«shilli Artistik, qĂ« bĂ«nte skanerin e shfaqjes para se tĂ« shkonte tek publiku
.

Biseda ngrinë . PĂ«r njĂ« çast Gjenerali i skenĂ«s shqiptare, heshtohet
 PĂ«r disa minuta dĂ«gjojmĂ« frymarrjen e  tij tĂ« shpeshtuar.Duket se po e pĂ«rjeton atĂ« qĂ« ka lĂ«nĂ« atje nĂ« PrishtinĂ«, pjesĂ« nga vetja.

MĂ« pas, sikur tĂ« ishte kujtuar pĂ«r diçka, mĂ« thotĂ«: Nuk arrij t’i bashkoj tĂ« gjitha copĂ«zat e atij pĂ«rjetimi qĂ« zgjati mĂ« shumĂ« se 6 muaj nĂ« PrishtinĂ«. Shkroi shumĂ« shtypi atje pĂ«r Gjeneralin. Mbaj mend se njĂ«ra nga gazetat e asaj kohĂ« pat vĂ«nĂ« njĂ« titull qĂ« mĂ« mbeti nĂ« mendje pĂ«r shumĂ« kohĂ« ”Na i nxefe shuplakat Gjeneral!”
.NĂ« fakt ma kishin thĂ«nĂ« kĂ«tĂ« shprehje edhe me zĂ« pas shfaqjes”Na i nxefe shuplakat Gjeneral”
MĂ« pĂ«lqente shumĂ« ky kompliment. Kaq, s’mund tĂ« thonin mĂ« shumĂ« nĂ« atĂ« kohë 

***


 Gazetari nga Prishtina mĂ« kishte dĂ«rguar disa faqe tĂ« librit tĂ« shkrimtarit Vehap Shita”Kur ndizen Dritat”, libĂ«r i botuar pesĂ« vjet pas shfaqjes në  PrishtinĂ«, nĂ« vitin 1977, dhe qĂ« mund tĂ« gjendet sot edhe nĂ« bibliotekĂ«n e Universitetit tĂ« UrbanĂ«s nĂ« Illinois, kĂ«tu nĂ« SHBA.

Shkrimtari, kritiku Shita, shkruante: Pa marrĂ« parasysh se romani i Ismail KadaresĂ« “Gjenerali i UshtrisĂ« sĂ« Vdekur” Ă«shtĂ« vepĂ«r e njohur, e çmuar si njĂ« nga mĂ« tĂ« bukurat nĂ« LetĂ«rsinĂ« bashkohĂ«se shqipe, drama qĂ« Pirro Mani kishte thurur me lĂ«ndĂ«n e romanit, edhe si autor i dramatizimit, edhe si regjisor, tĂ« jep pĂ«rshtypjen e njĂ« spektakli teatral mĂ« vete. Pirro Mani ka ndjekĂ« rrugĂ«n e inskenimit realist spektakolar, por me tendencĂ« tĂ« dukshme qĂ« tĂ« mbeten gjithnjĂ« nĂ« plan tĂ« parĂ« idetĂ« e veprĂ«s.

Pirro Mani e kishte parim profesional, qĂ« tĂ« mos i hynte nĂ« pjesĂ« autorit, por ai i ngjizte veprĂ«s shpirtin e tij regjisorial, dhe vepra fitonte atĂ« ç’ka i mungonte.

NĂ« kujtesĂ«n e Pirro Manit”Gjenerali i UshtrisĂ« sĂ« Vdekur” ka njĂ« peshĂ« tĂ« shumfishtĂ«. Kadare ia pat dhĂ«nĂ« tĂ« parit dorĂ«shkrimin e “Gjeneralit tĂ« UshtrisĂ« sĂ« Vdekur”, ende pa u botuar si libĂ«r. Ishte tronditur Pirrua nga dramaciteti dhe ankthi qĂ« mbartĂ«te subjekti. NdĂ«rsa e pĂ«rpintĂ« sĂ« lexuari, mendjen e kishte nĂ« skenë .Kur doli libri nga shtypi, Pirro ishte nga tĂ« parĂ«t qĂ« e mori nga autori me autograf. NĂ« mendjen e tij nisi endja e pĂ«lhurĂ«s skenike, qĂ« nĂ« PrishtinĂ« pat mĂ« shumĂ« liri e fantazi krijuse.

Pirro kujton kohĂ«n e largĂ«t tĂ« shfaqjeve nĂ« KosovĂ«. Ishte VjeshtĂ« e vitit 1972. AtĂ« kohĂ« drejtor i Teatrit tĂ« PrishtinĂ«s ishte shkrimtari dhe poeti i zĂ«shĂ«m i LetĂ«rsisĂ« Shqipe Azem Shkreli. PĂ«rgatitjet me TrupĂ«n e  PrishtinĂ«s kishin vazhduar rreth gjashtĂ« muaj. E kujton si sot
Kur Pirro pat krijuar bindjen se gjithçka ishte gati, nisur nga praktika nĂ« ShqipĂ«ri, ku Partia kontrollonte gjithçka, dhe pa viston e saj nuk jepej shfaqja, kishte shkuar pĂ«r tĂ« takuar e pĂ«r tu kĂ«shilluar me drejtorin e Teatrit.

– Pse Ă«shtĂ« munduar regjisori deri tek drejtori?, i pat thĂ«nĂ« Azem Shkreli me tĂ« qeshur.

Pirro iu përgjigj pyetjes me pyetje:

– Kur do ta mblidhni KĂ«shillin Artistik, qĂ« tĂ« kontrollojĂ« shfaqjen dhe tĂ« na lejoji ta shfaqim pĂ«r publikun?  UnĂ« jam gati, qĂ« nesĂ«r


Nuk e kishte mbaruar fjalinĂ« e dytĂ«, kur drejtori-shkrimtar, pat shprehĂ« habinĂ«:- ÇfarĂ« KĂ«shilli Artistik po thua, he burrĂ«? Nuk kemi KĂ«shillĂ« ne kĂ«tu. Ti je regjisori, e ti je KĂ«shilli artistik. Nuka ka punĂ« KĂ«shilli Artistik me vizionin tĂ«nd, me realizimin tĂ«nd regjisorial s’ka punĂ« njeri! Ti je KĂ«shilli, pĂ«rsĂ«riste dhe qeshte shkrimtari -drejtor.

Pirro është habitë për vete. ǒthotë ky Azem Shkreli? Po Partia, breeee? Po vija
.?! Po Kontrolli punëtor
Po Bashkimet Profesionale
Po ai, i madhi fare
nuk do të dërgonte përfaqësues ai


I kishte drejtuar dhe një pyetje drejtorit:- Po a nuk bëhet këtu shfaqje gjenerale para Këshillit Artistik?

– Jo pra jo, je ti mbreti i skenĂ«s, je ti Gjenerali
.

U kthye tek trupa dhe intensifikoi provat. Gjithçka iu duk se ishte gati. Gjenerali, qĂ« luhej nga Shani Pallaska-pionier i aktrimit Kosovar dhe Prifti i luajtur mjeshtrisht nga i madhi Istref Begolli, ishin shkrirĂ« me skenĂ« sipas vizionit tĂ« regjisorit Pirro Mani, ashtu siç edhe Plaka NicĂ« nĂ« fiksimin e saj tronditĂ«s, e mishĂ«ruar fort bukur nga loja e pĂ«rsosur e Melihate Ajeti, qĂ« dukej se “Nica” e saj vinte nga njĂ« tjetĂ«r planet, si jashtoksore, pĂ«r t’ia prishur  gĂ«zimin gjeneralit.

Publiku Kosovar e mbajti frymĂ«n pezull gjatĂ« shfaqjes. Pirro kujton momentin e shfaqjes sĂ« plakĂ«s Nicë  Halucinacionet e Gjeneralit
 Tronditja nga kontrastet e thella
Fantazia e Pirro Manit kishin krijuar njĂ« mjedis tĂ« kontrasuar me Kryqe, varreza pushtuesish,e zeza e hijeve tĂ« mortit, skeletet e veshura me najlon, ishte e frikshme fĂ«shfĂ«ritja e tyre, ndjesia e vdekjes qĂ« zotĂ«ronte skenĂ«n, pastaj skena e bardhĂ« e dasmĂ«s,daullet e dasmĂ«s, valltarĂ«t që  kĂ«rcenin nĂ« skenĂ«, kĂ«ngĂ«t polifonike me interpretim modern
Ishte njĂ« shfaqje ekspresioniste, qĂ« diktoi respekt nĂ« qarqet teatrore


Publiku kosovar e priti shfaqjen me duartrokitje tĂ« zjarrta. Ishte dhe Kadare nĂ« shfaqje. U gĂ«zua shumĂ« kur pa atĂ« pritje aq tĂ« ngrohtĂ«. MorĂ«n pjesĂ« edhe nga teatri Serb, ai PodgoricĂ«s, i Novi Sadit. TĂ« gjithĂ« e vlerĂ«suan.Ishte diçka ndryshe
(Lexoje te plote ne Diellin e Printuar)

↧

EDITORIAL- Marrdheniet e Amerikës me Shqipërinë, avokate kishin Vatrën

May 4, 2016, 10:25 am
$
0
0

Nga Dalip Greca*/

Fedederata Panshqiptare e AmerikĂ«s VATRA, nĂ« kĂ«tĂ« 104 vjetor tĂ« ditĂ«lindjes sĂ« saj, ka me çfarĂ« tĂ« krenohet. PunĂ«t e saj pĂ«r Kombin shkĂ«lqejnĂ« nĂ« fondin e artĂ« tĂ« HistorisĂ« KombĂ«tare. Vatra Ă«shtĂ« njĂ« institucion qĂ« mbart  historinĂ« mĂ« tĂ« spikatur tĂ« ShqiptarĂ«ve tĂ« AmerikĂ«s. Federata me emrin simbolik”Vatra Shqiptare”, e pagĂ«zuar me kĂ«tĂ« emĂ«r nga Faik Konica, do t’i mjaftonin 104 vite histori monumentale,qĂ« nga themelimi, pĂ«r tu ndjerĂ« pjesĂ« e historisĂ« KombĂ«tare. Do t’i mjaftonin fushatat e mĂ«dha pĂ«r shpĂ«timin e Kombit nĂ« vitet 1913- 1920, kur e patĂ«m humbur PavarĂ«sinĂ«; do tĂ« ishte i mjaftĂ« pĂ«rfaqĂ«simi i VatrĂ«s nĂ« KonferencĂ«n e PaqĂ«s nĂ« Paris, Pranimi i ShqipĂ«risĂ« nĂ« Lidhjen e Kombeve(realizuar nga ish Kryetari i VatrĂ«s Fan S. Noli), Organizimi dhe financimi i DiplomacisĂ« sĂ« Shtetit Shqiptar nga Vatra, kur nuk kishim shtet (pĂ«rfaqĂ«simi dinjitoz me Dekanin e DiplomacisĂ« nĂ« Washington Ministrin Faik bej KonicĂ«n),fryma e saj nĂ« Kongresin e LushnjĂ«s,  botimi pĂ«r dekada i librave shqip dhe dĂ«rgimi i tyre nĂ« ShqipĂ«ri, organizimi i shkollave shqipe nĂ« SHBA dhe ruajtja e gjuhĂ«s kombĂ«tare dhe traditave, Lobimi pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« tek miqtĂ« amerikanĂ« dhe EuropianĂ«, Huaja KombĂ«tare qĂ« shpĂ«toi ShqipĂ«rinĂ« nga kriza, Organizimi i Fondit tĂ« studentĂ«ve qĂ« nga vitet ’20-30 tĂ« Shekullit XX dhe sot,dĂ«rgimi i Trupave vullnetare tĂ« VatrĂ«s pĂ«r tĂ« ruajtĂ« kufijtĂ« jugorĂ« tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe pjesmarrja e tyre nĂ« LuftĂ«n e VlorĂ«s, dĂ«rgimi i BandĂ«s Muzikore tĂ« VatrĂ«s nĂ« vitet ’20 nĂ« ShqipĂ«ri dhe krijimi i BandĂ«s muzikore tĂ« Shtetit Shqiptar”Hymni i Luftes se Vlores “Vlora-Vlora” ka per autor kreun e Bandes se Vatres, Thoma Nasi), lufta pa kompromis kundĂ«r diktaturĂ«s komuniste pĂ«r 50 vite,etj 
dhe sikur fare tĂ« mos punonte Vatra sot, ajo mbetet njĂ« monument historik nĂ« KujtesĂ«n e Kombit.

Ndër punët e mëdha të Vatrës në shërbim të çështjes Kombëtare mbetet si gur i çmuar organizimi i Diplomacisë së munguar në mungesë të Shtetit të vdekur Shqiptar, barrë që u mor përsipër nga Vatra. Drejtuesit e Vatrës u kapën fort pas Deklaratës të Presidentit Wilson për vetëvendosjen e e kombeve.
Ndodhi çasti ftalum i 4 korrikut 1918, kur Noli, kryepari i VatrĂ«s u takua me Presidentin Wilson. NĂ« atĂ« qĂ« Ă«shtĂ« quajtur pelegrinazhi historik, i organizuar nga presidenti Wilson nĂ« Mount Vernon, nĂ« vendvarrimin  e presidentit tĂ« ParĂ« tĂ« AmerikĂ«s, George Washington, “Vatra”  kishte dĂ«rguar dĂ«rguar  kryetarin e saj, Imzot Nolin, pĂ«r tĂ« pĂ«rfaqĂ«suar ShqipĂ«rinĂ«, dhe ia doli mbarĂ«.

Noli shkoi me mision qĂ« tĂ« pĂ«rcjellĂ« tek Presidenti me Wilson, e vetmja shpresĂ« pĂ«r shpĂ«tim, shqetĂ«simin e ShqiptarĂ«ve pĂ«r ruajtjen e pavarĂ«sisĂ« tĂ« pasluftĂ«s. Noli ia arriti t’ia pĂ«rcillte presidentit problemin shqiptar tĂ« kĂ«rcĂ«nuar nga fqinjĂ«t dhe Traktatet e fshehta tĂ« EvropĂ«s. Pas dy takimeve qĂ« realizoi me presidentin Amerikan, Noli i entuziazmuar i dĂ«rgoi Komisionit QĂ«ndror tĂ« “VatrĂ«s” mesazhin shpresĂ«dhĂ«nĂ«s nga Washingtoni: “UdhĂ«timi im kĂ«tu triumfoi. Fola dy herĂ« me Presidentin Wilson, i cili mĂ« dha shpresa tĂ« mĂ«dha . . .”

Vatra e nisi organizimin e Diplomacisë së munguar që më 1916, kur caktoi me rrogë mujore diplomatin dhe patriotin e sprovuar Mehmet Konica, në Zvicër dr. Mihal Turtulli e Mithat Frashëri, ndërsa në Washington- Kostë Cekrezi dhe Erikson.

Vatra luftoi me tĂ« gjitha armĂ«t pĂ«r tĂ« siguruar PavarĂ«sinĂ« e dalĂ« nĂ« ankand nga traktetet e fshehta tĂ« EuropĂ«s dhe shkelja e tokĂ«s shqiptare nga ushtritĂ« e shteteve fqinjĂ«, Greqi, Serbi, Mali i Zi. Fushata e Vatres  e 3 prillit 1917, ishte njĂ« triumf pĂ«r tĂ« siguruar fonde pĂ«r lobimin e miqĂ«ve amerikan dhe EuropianĂ« nĂ« KonferencĂ«n e Paqes nĂ« Paris, por edhe pĂ«r t’i dalĂ« zot vendit me mjete tĂ« tjera tĂ« PaqĂ«s dhe tĂ« LuftĂ«s. QĂ« nĂ« vitin 1916, degĂ«t e VatrĂ«s kishin nisĂ« tĂ« krijonin pranĂ« vetes sĂ« tyre nĂ« qendrat ku e ushtronin aktivitetin,nĂ« shtra e qyteza,  ato qĂ« u thirrĂ«n Trupat Vullnetare tĂ« VatrĂ«s. MĂ« pas kĂ«to trupa u unifikuan dhe stĂ«rviteshin nĂ« New England nĂ« drejtimin e patriotit Aqif PĂ«rmeti nĂ«, i cili e finalizoi punĂ«n e madhe kombtare duke u nisĂ« vetĂ« nĂ« krye tĂ« 200 Trupave me djemtĂ« e vatranĂ«ve drejt ShqipĂ«risĂ« nĂ« fund tĂ« Shkurtit 1920 dhe mbeti atje pĂ«r tĂ« organizuar UshtrinĂ« KombĂ«tare Shqiptare..

Po ashtu Vatra dĂ«rgoi bashkĂ« me Trupat Vullnetare edhe BandĂ«n Muzikore tĂ« saj, qĂ« i ra ShqipĂ«risĂ« kryq e tĂ«rthor nga ShqipĂ«ria e Mesme nĂ« atĂ« tĂ« Jugut, duke i pĂ«rshkuar viset shqiptare nĂ« kĂ«mbĂ« qĂ« nga DurrĂ«si, Elbasani, Korça, Gjirokastra, Tepelena e deri nĂ« VlorĂ«, ku u bĂ«nĂ« pjesĂ« e LuftĂ«s sĂ« VlorĂ«s, dhe lanĂ« si gjurmĂ« kĂ«ngĂ«n e njohur-Hymn”Vlora-Vlora” me muzikĂ« tĂ« vatranit dhe kreut te Bandes muzikore Thoma Nasi.

Vatra ia arriti që të mposht propagandën e shfrenuar greke në Washington dhe Kryeqendrat e Europës se çdo ortodoks ishte grek dhe se viset e Jugut të Shqipërisë: Korça- Gjirokastar ishin vise greke! Në gazetat e zëshme të Amerikës dhe Europës, Vatra financoi botimin e shkrimeve që përcillnin të vërtetën dhe demaskonin propagandën shpifse greke dhe sllave.

Vatra i ka ndihĂ« Kombit nĂ« tĂ« gjitha format, ishte ajo qĂ« i siguroi Shtetit Shqiptar njĂ« Hua KombĂ«tare rreth 200 mijĂ« dollarĂ« nĂ« kohĂ« tĂ« vĂ«shtira, ishte  Vatra ajo qĂ« dĂ«rgoi vatranĂ«t e shkolluar e me kulturĂ« pĂ«r t’i shĂ«rbyer Atdheut, duke çuar atje frymĂ«n e PerĂ«ndimit, paçka se gati tĂ« gjithĂ« ata diktatura komuniste i pushkatoi, burgosi, internoi.VatranĂ«t e sotĂ«m ndjehen krenarĂ« pĂ«r paraadhĂ«sit e tyre, qĂ« i bĂ«nĂ« aq shumĂ« shĂ«rbime tĂ« vyera Kombit.

* Në Diellin e printuar gabimisht si autor është venë prej dizajnerit emri i nënkryetarit Bushati
.

Foto- Vatra arkiv-  28 Prill 2012. Komisioni themelues i Vatrës. Nga e majta; Paskal Aleksi, Kristo Floqi, Elia Tromara, At Fan S. Noli, Llambi Chikozi, V. Dhimitri  dhe Faik Konica.

 

↧
Viewing all 580 articles
Browse latest View live
Search
<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>